O rodzie Chłapowskich słów kilka cz.5
~ AGNIESZCE GRĄDZIELEWSKIEJ I ROMANOWI CHALASZOWI
~ dedykuję eas
“Nazwisko zobowiązuje” - w ten sposób najłatwiej określić dzisiejszych Bohaterów, a są nimi Mieczysław i Konstanty Chłapowscy oraz Emilia ze Sczanieckich Chłapowska.
Ale nim przejdziemy do sedna wyjaśnijmy sobie jedno - Konstanty i Mieczysław nie byli praprawnukami DEZYDEREGO ADAMA, a z takim zapisem możemy często spotkać się w publikacjach. Wyjaśnijmy zatem:
wspólne korzenie sięgają lat około 1670 - 1680 kiedy to z nieznanych rodziców rodzą się : dwie siostry o nieustalonych imionach oraz Michał (*data urodzenia nie jest znana, zmarł 1766) i Ludwik (*data urodzenia nie jest znana, zmarł 1747).
MICHAŁ ożenił się z Ludwiką Sobocką, z którą to ma miedzy innymi syna Karola (1733-1783). Ów Karol ożenił się z Krystyną z dom. Zbijewską i rodzi się im syn Ludwik (1768-1831), ten żeni się z Teklą Sokolnicką i rodzi się im m.in. syn Michał (1800-1848) - ożeniony z Emilią Ożegalską, a z tego związku rodzi się m.in. Michał (1847-1905) ojciec Konstantego i Mieczysława.
LUDWIK ożenił się z Anną Lispką, rodzi się im m.in. Stanisław (1720-1780), ożeniony z Teresą Kwilecką, z tego związku rodzi się m.in. Józef (1756-1826), ten poślubia Urszulę Moszczeńską i z tego związku rodzi się DEZYDERY (1788-1879) - i w ten sposób są ze sobą skoligaceni Konstanty, Mieczysław i Dezydery.
Michał Chłapowski z Chłapowa h. Dryja (urodzony dnia 3 IX 1847 - Sośnica, zmarł dnia 5 XI 1905 - Glesno) poślubił w roku 1874 w Gleśnie Izabelę Kalkstein h. Kos (urodzona dnia 3 IV 1856, zmarła dnia 8 VIII 1931), a ich dzieci to:
Mieczysław Paweł Chłapowski
urodził się 1 listopada 1875 roku w Gączu, zmarł 24 marca 1947 roku w Bagdadzie, spoczywa z małżonką na cmentarzu parafialnym w Gleśnie. Skierowany do obycia szkolenia oficerskiego w Berlinie nie zgłosił się na promocję oficerską. W latach 1896-1901 studiował rolnictwo oraz prawo. Od roku 1907 mieszkał w Gleśnie zarządzając z matką majątkami w Gleszczonku, Bagdadzie i Rudzie.
25 listopada 1909 roku w Michorzewie poślubił Emilię ze Sczanieckich, z którą włączył się w działania niepodległościowe, między innymi współuczestniczyli w założeniu Powiatowej Rady Ludowej w Wyrzysku, brali udział w sfinansowaniu uzbrojenia dla Powstańców, a po wycofaniu się oddziałów powstańczych za linię Noteci został zaaresztowany i osadzony w Pile. 22 stycznia 1920 roku został pierwszym polskim starostą powiatu wyrzyskiego. Działał w organizacjach społecznych i gospodarczych, takich jak rada nadzorcza cukrowni w Nakle, współzałożyciel elektrowni w Nieżychowie, prezes kółek rolniczych, należał do Towarzystwa Powstańców i Wojaków oraz Akcji Katolickiej. Od roku 1920 w wojsku polskim, w stopniu porucznika rezerwy - służba w 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich z siedzibą w Bydgoszczy.
Z początkiem II wojny światowej Chłapowscy zostali wysiedleni do Generalnej Guberni, gdzie początkowo przebywali u krewnych w Wilanowie, by w końcu zamieszkać w warszawie, mieszkanie przy ul. Smolnej stało się skrzynką kontaktową dla Komendy Głównej AK.
Po wojnie mieszkańcy Bagdadu uchronili Chłapowskich przed wysiedleniem i zagarnięciem własności. O oddaniu mieszkańców majątków Chłapowskich może świadczyć fakt, że sołtys Glesna otrzymał zakaz uczestniczenia w pogrzebie Chłapowskiego, na co Jan Strosiń - Powstaniec - rzekł “jam temu człowiekowi to winien by go do grobu złożyć”.
EMILIA ZE SCZANIECKICH CHŁAPOWSKA urodziła się 1 lipca 1887 roku w rodzinie Tadeusza (urodzony dnia 2 VII 1856 - Wąsowo, zmarł dnia 8 III 1932, pochowany - Michorzewo, pow. Nowy Tomyśl) i Felicji z Czarneckich (urodzona w roku 1866, zmarła dnia 3 IX 1890 - Michorzewo), para pobrała się ok. 1880 roku w Michorzewie. Sczanieccy mieli dwoje dzieci - Emilię i Stanisława Zygmunta Henryka 1888-1945, ożenionego z Dorotheą Johanną Hedwigą hr. von Oppersdorff.
I tu także ciekawostka genealogiczna - w jaki sposób były skoligacone ze sobą Emilie Szczanieckie - ta urodzona w 1804 i ta urodzona w 1887? Tadeusz - ojciec naszej Emilii Chłapowskiej był synem Zygmunta, ten był synem Konstantego Ludwika urodzonego w 1803, który był rodzonym bratem Emilii Sczanieckiej 1804-1896, o której poczytać można m.in. tu: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/emilia-sczaniecka
Wracamy do Emilii Chłapowskiej.
Po ślubie z Mieczysławem w ich majątkach inicjowała kursy, wykłady i szkółki dla robotników oraz ich rodzin, organizowała amatorskie spektakle. W Powstaniu Wielkopolskim, służyła jako sanitariuszka, brała udział w potyczkach oraz organizacji kuchni polowych. Emilia Chłapowska w grudniu 1918 roku została wybrana jako delegatka z Krajnyna obrady Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu. Była przewodniczącą oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża.
Po śmierci Mieczysława, Emilia zamieszkała w Złotowie aż do swej śmierci 12 lutego 1974 roku. Należała do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, Towarzystwa Włościanek Wielkopolskich. W uznaniu zasług została odznaczona Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym (18 grudnia 1958 roku), a w 1972 Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz awansowana do stopnia podporucznika (11 listopada).
Zmarła 12 lutego 1974 roku w Złotowie, została pochowana w skromnym grobowcu, obok grobowca męża, na cmentarzu parafialnym w Gleśnie.
Konstanty Hubert Józef urodził się się 27 sierpnia 1883 r. w Gączu, ukończył Gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu oraz odbył studia ekonomiczne i rolnicze w Krakowie, Wrocławiu i Monachium. Odbył służbę wojskową w armii cesarskiej we Wrocławiu, zostając oficerem kirasjerów.
Od 1909 r. gospodarował w majątku Mościejewo w powiecie międzychodzkim, kupionym od Stanisława Wadyńskiego.
Konstanty Chłapowski już przed I wojną światową był przewodniczącym polskiego komitetu wyborczego na okręg miedzychodzko-skwierzyński.
Podczas Powstania Wielkopolskiego został mianowany przez Powiatową Radę Ludową komendantem wojskowym miasta Pniewy, następnie po otrzymaniu broni i amunicji z Poznania organizował i dowodził tamtejszym batalionem powstańczym.
Od stycznia do lutego 1919 r. był dowódcą międzychodzkiego odcinka I Batalionu Frontu Zachodniego (Wronki-Zębowo). W późniejszym okresie pełnił funkcję szefa Sekcji Straży Ludowej, Policji i Żandarmerii w Komisariacie Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu.
Po powstaniu służył w Wojsku Polskim w Poznaniu, w latach 1920-1922, będąc w stopniu majora, został dowódcą obozu warownego i komendantem wojskowym Poznania. Do rezerwy przeszedł w stopniu podpułkownika, wcielony do korpusu oficerów kawalerii, z przydziałem do 17 pułku ułanów wielkopolskich.
Opis obrazu: Fotografia grupowa uczestników uroczystości. Siedzą od lewej: prezes Związku Weteranów Powstań Narodowych generał Stanisław Taczak, radca Zygmunt Głowacki, pułkownik Konstanty Chłapowski, ksiądz Pawlicki, wojewoda poznański Roger Raczyński, generał Oswald Frank, prezes Izby Skarbowej w Poznaniu Ferdynand Świtalski, pułkownik Adam Sikorski. Stoją: naczelnik Wydziału Bezpieczeństwa Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu Broniewski (stoi za R. Raczyńskim), na lewo za nim stoi komendant Straży Granicznej Ziemba, na prawo pułkownik Erwin Więckowski.
W latach 20 i 30 pełnił wiele funkcji społecznych, był m. in. prezesem w Związku Oficerów Rezerwy w woj. poznańskim, przewodniczył także w Wielkopolskim Związku Myśliwych, Towarzystwie Ochrony Zwierząt i Powiatowym Związku Kółek Rolniczych w Międzychodzie, był też członkiem zarządu Wielkopolskiego Związku Ziemian i Komitetu Poznańskiego Ziemstwa Kredytowego. Należał do Zakonu Maltańskiego, czyli Suwerennego Rycerskiego i Szpitalnego Zakonu Św. Jana Jerozolimskiego, był jednym z organizatorów struktur tej organizacji w niepodległej Polsce i członkiem władz krajowych.
1 lipca 1933 r. zawarł związek małżeński z Marią Eleonorą Gabrielą Biegańską (1912-2009)z Potulic h. Prawdzic, z którą miał córkę Izabelę (ur. 1935 r.) i syna Konstantego, późniejszego znanego polskiego naukowca-ichtiologa (ur. 1940 r.).
Podczas II wojny światowej jak większość czołowych przedstawicieli społeczeństwa powiatu międzychodzkiego został poddany represjom. Aresztowany przez Niemców w Kwilczu 24 listopada 1939 r. i uwięziony w Forcie VII w Poznaniu. Po aresztowaniu męża Marię Chłapowską Niemcy wyrzucili z dworu w Mościejewie i wywieźli do Generalnego Gubernatorstwa. Konstanty Chłapowski został natomiast rozstrzelany 29 listopada 1939 r. w egzekucji w lesie pod Dąbrówką koło Poznania.
Pochowany w miejscu nieznanym.
Zachęcam do przeczytania: https://www.facebook.com/notes/sierak%C3%B3w-historia-nieznana/konstanty-ch%C5%82apowski-powstaniec-wielkopolski-tytan-pracy/754819201661714/
W : Wieliczka Zygmunt, Wielkopolska a Prusy w dobie powstania 1918/19, Wydawnictwa Towarzystwa dla badań nad historją Powstania Wielkopolskiego 1918/19, tom II, Poznań 1932 - błędnie podano imię jako KAROL.
**************************************************************************************
O rodzie Chłapowskich słów kilka - bibliografia:
Prałat Emilian, Historia Rodu – Rod w historii. Archiwum rodzinne rodu Chlapowskich
Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa - Poznań 1981
Liberkowski, Międzychodzka Księga Śmierci, Międzychód 1997
Czubiński Antoni, Grot Zdzisław, Miśkiewicz Benon, Powstanie wielkopolskie 1918-1919. Zarys dziejów, Warszawa – Poznań 1983
Karwat Janusz (wybór i oprac.), Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego, Biblioteka "Kroniki Miasta Poznania", Poznań 2007
Album Pamiątkowy Powstańców Ziem Zachodnich R.P., Poznań 1937
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. nauk. Antoni Czubiński, Polak Bogusław, Poznań 2002
Pawełczyk Michał, Ziemia Nekielska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919, Nekla 2015Ziemia Kościańska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, red. nauk. Bogusław Polak, Kościan 1999 Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej Kubiak Stanisław, Łozowski Franciszek, Rady robotniczo-żołnierskie w Wielkopolsce 1918-1919, Poznań 1959 Gomnolec Ludwik, Kubiak Stanisław, Mąderek Stanisław, Zwycięstwo ludu w Wielkopolsce. Jednodniówka z okazji 40 rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918–1919, Poznań 1958 Grot Leszek, Pawłowski Ignacy, Pirko Michał, Wielkopolska w walce o niepodległość 1918-1919. Wojskowe i polityczne aspekty Powstania Wielkopolskiego, Seria Wielkopolska w walce o niepodległość 1918-1919, pod. red. Ignacego Pawłowskiego, Warszawa 1968 Powstanie Wielkopolskie 1918-1919, pod red. Zdzisława Grota, Poznań 1968 Chwaliszewski Roman, Kicman Wojciech, Kiedy ojczyzna wezwała. Powstanie Wielkopolskie na ziemi pilskiej, 2013 https://www.polskaniezwykla.pl/web/place/gallery,1,21977.html https://koscian.pl/Chlapowski_Alfred_(1874-1940),8049.html https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfred_Ch%C5%82apowski https://powiatkoscian.pl/Ambasador_%E2%80%93_70_rocznica_smierci_Alfreda_Chlapowskiego_z_Bonikowa.,1565.html http://nieobecni.com.pl/index.php?s=grob&id=187052 http://www.sejm-wielki.pl http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search https://www.ipsb.nina.gov.pl https://audiovis.nac.gov.pl https://issuu.com/gmina.sierakow https://www.facebook.com/notes/sierak%C3%B3w-historia-nieznana/konstanty-ch%C5%82apowski-powstaniec-wielkopolski-tytan-pracy/754819201661714/ http://muzeum-zlotow.pl/wp-content/uploads/2019/02/Emilia-Ch%C5%82apowska-z-domu-Sczaniecka-.pdf https://www.myheritage.pl http://www.basia.famula.pl/pl/ http://powstancywielkopolscy.pl/pl/ https://billiongraves.pl/search http://www.straty.pl/pl/szukaj
DLA PRZYPOMNIENIA:
