O rodzie Chłapowskich słów kilka cz.4

urodził się 20 stycznia 1881 w Jasienicu w rodzinie Michała Hieronima Chłapowskiego z Chłapowa h. Dryja, (1 X 1848 - Czerwona Wieś, 12 VI 1902 Czerwona Wieś) i Marii Bronisławy z Sadkowskich (16 VIII 1855 - 24 VIII 1935), ślub małżonków miał miejsce 19 VIII 1879, Jasieniec, obecnie województwo mazowieckie. Adam miał brata Stanisława Kostkę Macieja - 1884-1889.

W roku 1920 Adam poślubił Bronisławę Ordęga h. Łodzia, 1891-1948, a po tragicznej śmierci matki i brata Bronisławy stali się dziedzicami majątku w Trojanowie. Para doczekała się syna Andrzeja urodzonego w 1921 roku, który poślubił Susanne Chodoire 1916-1997, a ich dzieci to

Ksawery Chłapowski z Chłapowa h. Dryja 1950

Roland Chłapowski z Chłapowa h. Dryja 1951

Adam Chłapowski zmarł w Trojanowie w roku 1937, spoczywa w grobie rodu Ordęgów z małżonką, na cmentarzu parafialnym w Korytnicy

 

O jego udziale w Powstaniu Wielkopolskim wiemy:

 

************************************************************************************

urodził się 5 października 1874 roku w Bonikowie w rodzinie Stefana Euzebiusza Chłapowskiego z Chłapowa h. Dryja, 14 VIII 1835 - Bronikowo - 30 IX 1884 - Bonikowo ,

i Marii hr. Ponińskiej z Wrześni h. Łodzia, 24 V 1842 - Tulce - 1 V 1899 - w Bonikowie. Para pobrała się 13 listopada 1862 roku we Wrześni. Potomstwo Stefana i Marii to:

 

 

właściciel majątków Bonikowo, Mikoszki, Szczodrowo w pow. kościańskim i Chłapowo w pow. średzkim, ekonomista, polityk, działacz społeczny i gospodarczy. Maturę złożył w gimnazjum Marii Magdaleny w Poznaniu w 1893 r. Studiował ekonomię i prawo na uniwersytetach w Berlinie, Paryżu, Halle i Monachium. W 1900 r. uzyskał w Monachium doktorat nauk ekonomicznych na podstawie rozprawy z polityki agrarnej Belgii w XIX w. W młodości dużo polował i podróżował. Po objęciu znacznego majątku, dobrze zagospodarowanego i uprzemysłowionego (Bonikowo 2.326 ha), rozpoczął działalność polityczną o kierunku narodowym. Był współzałożycielem czasopism „Praca” (Poznań) i „Gazeta Polska” (Kościan), a także stowarzyszenia „Straż” (1905). W latach 1904-09 był polskim posłem do parlamentu niemieckiego, wybranym z okręgu wyborczego śremsko-średzkiego, w 1906 wygłosił na sesji parlamentu mowę w sprawie niemieckich szykan pocztowych wobec Polaków. Był działaczem Towarzystwa Kółek Rolniczych, przewodniczącym kółka w Kościanie (1905-1914), wicepatronem powiatowym do 1914 i w l. 19119-20; organizował fachowe wycieczki, wystawy, zwiedzanie gospodarstw, często wygłaszał referaty i pogadanki.

Maria Teresa Chłapowska z Chłapowa h. Dryja 1910-1980, mąż Jerzy Lasocki 1900

Krystyna Chłapowska z Chłapowa h. Dryja 1911-1995, mąż Maurycy de Bartillat d'Huriel de Bartillat 1906-1970

Alfred Chłapowski z Chłapowa h. Dryja 1917-1988 - administracja RAF (Polskich Sił Powietrznych w Wlk. Bryt.), pochowany - Warszawa, cm. Powązkowski, kwatera 177-wprost, rząd 6, miejsce 1,2,3: Cyprysińscy inw. 13942. Miał dwie żony - ślub: w roku 1940, Anglia, z Hanna Karwowska 1916-2011, z drugą żoną (ślub około 1960): Antonina Cyprysińska h. Rogala 1922-1987.

--------------------------------------------------

Alfred Stefan Franciszek w I wojnie światowej organizował i kierował w Serbii i Macedonii szpitalami Zakonu Maltańskiego, którego był członkiem. W 1918 był delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu i obwodowym komendantem Straży Ludowej - tu odnotowujemy jego związek z Powstaniem Wielkopolskim.

Po I wojnie światowej rozwinął szeroką działalność gospodarczą: był współzałożycielem i prezesem Zjednoczenia Producentów Rolnych, należał do założycieli Banku Cukrowniczego.

W 1922 Chłapowski został wybrany posłem na sejm z okręgu Poznań-wieś, z listy nr 8 – Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej; w Sejmie należał do klubu Chrześcijańsko – Narodowego. W kolejnym przesileniu rządowym wszedł do gabinetu Wincentego Witosa jako minister rolnictwa (7.10.-19.12.1923).

W dniu 22.03.1924 został mianowany posłem polskim we Francji, a 27.11.1924 ambasadorem. Na stanowisku tym, oprócz kierowania codzienną pracą ambasady, brał udział w licznych pracach politycznych. Z dniem 20.06.1936 został odwołany i przeszedł na emeryturę.

Przygotowywał wtedy wydanie do druku swych przemówień z okresu francuskiego: Au service de mon pays, discours 1924-1936. Przed 1924 wygłosił szereg referatów i opublikował kilka artykułów na tematy gospodarcze. W okresie międzywojennym sytuacja gospodarcza A. Chłapowskiego pogorszyła się; wynikło to z dwóch chybionych inwestycji, a także ze zbyt intensywnej, jak na ówczesne polskie stosunki ekonomiczne, gospodarki rolnej w majątku.

W pierwszych dniach II wojny światowej Niemcy aresztowali A. Chłapowskiego i jako chorego trzymali aż do śmierci pod strażą w szpitalu w Kościanie, poddając go przesłuchiwaniom.

Zmarł 19 lutego 1940 roku w Kościanie, spoczął na cmentarzu w Bonikowie, gdzie spoczywa także jego matka i starszy syn.

A. Chłapowski był odznaczony wieloma wysokimi odznaczeniami polskimi i zagranicznymi, m.in. Wielkim Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski i Wielkim Krzyżem Legii Honorowej.

Na początku II wojny światowej Niemcy więzili Helenę Chłapowską w Kościanie, brutalnie ją traktując. Po śmierci męża wysiedlono ją do Warszawy, skąd udało się jej wyjechać przez Włochy do Francji, gdzie w reportażu dla „Le Petit Parisien” opisała swe przeżycia i okrutne postępowanie Niemców w Polsce. W dalszych latach wojny przebywała w USA, działając propagandowo na rzecz Polski. Zmarła w Evian we Francji.

 

Album Pamiątkowy Powstańców Ziem Zachodnich R.P., Poznań 1937, nr 1; Poznań 1938, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5; [Poznań] 1939, nr 6
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. nauk. Antoni Czubiński, Polak Bogusław, Poznań 2002
Pawełczyk Michał, Ziemia Nekielska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919, Nekla 2015
Ziemia Kościańska w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, red. nauk. Bogusław Polak, Kościan 1999
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Kubiak Stanisław, Łozowski Franciszek, Rady robotniczo-żołnierskie w Wielkopolsce 1918-1919, Poznań 1959
Karwat Janusz, Rezler Marek, Encyklopedia Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Poznań 2018