Kasprzak Józef (1899 - 1977)
Urodził się 25 II 1899 r. w miejscowości Stężyca (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Gostyń) w rodzinie Wawrzyńca (Lorenc, ur. 16 VII 1867, syn Franciszka i Teodozji z d. Piotrowska) i Karoliny z d. Kaczmarek (ur. 23 X 1865, zm. 28 I 1904, córka Andrzeja i Marianny z d. Komorska), para pobrała się w 1892 r. Z tego związku urodzili się także Powstaniec Wielkopolski - Józef (26 IX 1896 - 19 XI 1968), Stanisława (1894), Marianna (1901) i Adam (*+1903). Po śmierci Karoliny w 1904 r. Wawrzyniec ożenił się powtórnie, jego żoną została Jadwiga z d. Sołtysiak (ur. 16 VII 1876 r., córka Piotra i Jadwigi z d. Kościańska). Z tego związku urodziło się przyrodnie rodzeństwo Stanisław (1905), Piotr (1908-1976), Jadwiga (1909 - 1966), Wawrzyniec (1911) i Władysława (*+1914).
Niewiele wiemy o życiu Józefa. Na nagrobku umieszczone zostały np. daty 1914 - 1918 co sugeruje, że brał udział w I wojnie światowej, ale na pewno nie od dnia i roku jej wybuchu, ponieważ w 1914 r. miał lat 15, więc na pewno nie został w tym czasie powołany do armii pruskiej (najwcześniejsze powołania to ukończone 17 lat). Kolejną datą na nagrobku jest okres Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 i tu na podstawie Uchwały o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego w 1957 r.: ”Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim z bronią w ręku w czasie od 27 grudnia 1918 r. do 18 lutego 1919 r. Werbował ochotników w pow. gostyńskim. Z grupą zwerbowanych ochotników wyjechał do Poznania. Niewyszkolonych przekazał do Oddziału stacjonującego na Cytadeli, a sam wraz z resztą wyszkolonych zgłosił się do jednostki formujący się w koszarach I Pułku Strzelców Wlkp. przy ul. Grunwaldzkiej. Skąd około połowy stycznia 1919 r. wyruszył z 5 kompanią II baonu na front pod Kcynię pod dowództwem druha Śliwińskiego (Stanisław Bernard Śliwiński 5 VII 1883 - 18 XI 1941). W walkach nad Notecią został ranny w dniu 09.02.1919 r. (przestrzał prawej nogi), przebywał w szpitalu najpierw w Szubinie a następnie w szpitalu św. Jana w Gnieźnie. Po wyleczeniu pozostał w wojsku jako narybek tworzącej się kadry podoficerów i służył jako podoficer zawodowy do 26 września 1939 r., w którym to dniu dostał się do niewoli niemieckiej z Armią gen Gleberga.”. Na nagrobku zaznaczono, a co zostało pominięte w wyżej cytowanej Uchwale, że Kasprzak był rotmistrzem w 4. Pułku Strzelców Wielkopolskich czyli jest to już czas po podpisaniu rozejmu w Trewirze (16 II 1919 r.), 4. Pułk Strzelców Wielkopolskich został utworzony rozkazem dziennym DG nr 61 z 6 III 1919 r., z oddziałów powstańczych działających w okolicach Wągrowca, Gniezna i Wrześni, pod rozkazami Oskara Brezany. I batalion pułku to dawny batalion wągrowiecki i kompania powidzka, II batalion powstał w dawnego batalionu budzyńskiego, III – z oddziałów powstańczych walczących w okolicach Gniezna. Batalion III formowany był na froncie, baony I i II – w kwietniu 1919 r., w Gnieźnie. Całkowicie sformowany 4 PSW od 5 V 1919 r. uczestniczył w walkach granicznych na froncie północnym, na odcinku od Kowalewa do Dąbrówki. Po raz pierwszy jako całość pułk został zgrupowany 6 VI 1919 r. pod Nininem. Od 27 V do 20 VI 1919 r. oddział stanowił odwód 2. Dywizji Strzelców Wielkopolskich, 1 VIII skierowany do grupy gen. Daniela Konarzewskiego. 7 I 1920 r. przemianowany na 58. Pułk Piechoty Wielkopolskiej, istnieje zatem tu wytłumaczenie kolejnej z dat na nagrobku tj. rok 1920, czyli wojna polsko - bolszewicka. Odpowiedz czy jest to prawda może znajdować się w Wojskowym Biurze Historycznym, gdzie znajdują się dokumenty o nadanie Medalu Niepodległości (odznaczony 20 XII 1937 r. syg. akt 24/7137). Kolejnymi datami jest okres II wojny światowej, 1939-1945, z zapisu w Uchwale wiemy, że służył pod rozkazami Franciszka Kleeberga (1888-1941, w Uchwale przekręcono nazwisko), czyli Grupie Operacyjnej „Polesie" (od 27 IX 1939 r. SGO „Polesie”), jednostka miała za zadanie obronę Polesia od Brześcia do granicy polsko-sowieckiej. Po agresji ZSRS na Polskę oraz przekroczeniu granicy rumuńskiej przez Naczelnego Wodza i rząd RP gen. Kleeberg wydał rozkaz marszu w kierunku oblężonej Warszawy. Pod Jabłonią (19 IX) i Milanowem (30 IX) dowodzone przez niego jednostki pobiły wysunięte kolumny oddziałów Armii Czerwonej. 5 X 1939 r., po pięciodniowych walkach z Wehrmachtem pod Kockiem, gen. Kleeberg podjął decyzję o kapitulacji. Należy tu zaznaczyć, że w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej IPN GK 132/8 Kasprzak figuruje jako osadzony w Konzentrationslager Mittelbau - Dora (stan personalny obozu na dzień 16 II 1945, nr więźnia 116401), a obóz ten funkcjonował od sierpnia 1943 r. do końca II wojny światowej i został założony w celu dostarczenia niewolniczej siły roboczej dla pobliskiej podziemnej fabryki zbrojeniowej Mittelwerk.Prawdopodobne jest także, że zapis na Listach strat II wojny światowej - Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach Opolu WAST-St.IA,l.1 (Data na dokumencie - 4 VIII 1943 - lista zawiera nazwiska zwolnionych i zmarłych polskich jeńców wojennych ze Stalagu IA, nr jeńca 17558) może dotyczyć Kasprzaka, niestety jest to domniemanie, nie podano tam daty urodzenia, co utrudnia weryfikację. Jako Powstaniec Wielkopolski został zweryfikowany przez Zarząd Główny Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu dyplomem nr 8092, Nr Referatu Historycznego 15807 - 9 VII 1935 r. Uchwałą W 8/72 mianowany do stopnia podporucznika.
Zmarł 18 II 1977 r., pochowany na Cm. par. św. Antoniego Padewskiego (Starołęka) w Poznaniu, spoczywa kwatera 6B rząd 2 miejsce 4
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
To także miejsce pochówku Józefy (5 III 1912 - 26 II 1996) i Jerzego (1948 - 2006).
źródła: Archiwum Państwowe w Lesznie 429/2.1/56, skan 60 Lubiń (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, [Księga małżeństw]; Archiwum Państwowe w Lesznie 429/1.1/82, skan 46 Lubiń (USC) - akt urodzenia, rok 1899, [Księga urodzeń]; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 32 / Spis zweryfikowanych 4622 - 9099. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 195; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 2 XI 2024 r.; IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Katarzyna Krüger, 7 X 2024.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Archiwum Państwowe w Lesznie 429/2.1/56, skan 60 Lubiń (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, [Księga małżeństw]
Wawrzyn Kasprzak (25 lat), rodzice: Franciszek Kasprzak , Teofila Piotrowska ,
Karoline Karczmarek (27 lat) , rodzice: Andrzej Karczmarek , Marianna Komorska ,
Archiwum Państwowe w Lesznie 429/1.1/82, skan 46 Lubiń (USC) - akt urodzenia, rok 1899, [Księga urodzeń]
Józef , rodzice: Wawrzyn Kasprzak, Karoline Kaczmarek