Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Cichowski Stanisław (1893 - 1978)

urodził się 12 IV 1893 roku w miejscowości Racławice, na pruskich listach strat jako urodzony w miejscowości Kruchowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Trzemeszno, w rodzinie Józefa i Marianny z dom. Bączkowska. W Kruchowie ukończył szkołę powszechną i do ukończenia 18 roku życia pracował w gospodarstwie rodziców, następnie wyjechał do Nadrenii, gdzie pracował jako górnik.

22 VIII 1914 roku powołany do armii pruskiej, brał udział w I wojnie światowej. Podczas działań wojennych dwukrotnie ranny - 28 II 1914 i 12 VI 1915, wg Preußen 269 z 8 VII 1915 jako zaginiony żołnierz Grenadier-Regiment 2, na liście Preußen 481 z 16 III 1916 jako ranny, na liście Preußen 1279 z 28 X 1918 roku jako powracający. W swoim życiorysie napisanym na potrzeby wniosku o Virtuti Militari wspomniał, że przebywał w niewoli rosyjskiej do 22 IX 1918 roku. Od 5 IX 1918 urlopowany.

7 I 1919 roku wstąpił do 15 Pułku Ułanów. Brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej, za swoje męstwo w walkach 24 IX 1920 roku pod Międzyrzeczem odznaczony następnie Virtuti Militari V klasy. W Wojsku Polskim do 31 VI 1921, od 1 VII 1921 roku w Policji Państwowej, po redukcji etatów został zwolniony z pracy. W okresie od kwietnia do 15 X 1929 jak wielu pozostawał bez pracy, w październiku 1929 został zatrudniony jako stróż nocny w Policji Portowej w Gdyni.

Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym w roku 1976, w roku 1975 mianowany na stopień podporucznika, odznaczony za obronę Lwowa wojnę polsko - bolszewicką 1918 - 20 i Powstania Śląskie (tu brak potwierdzenia o udziale w powstaniach śląskich). W WBH akta o sygnaturze I.481.C.3546.

W roku 1935 ożenił się z Jadwigą (6 IX 1901 - 19 VI 2003), mieli córkę Teresę (6 IX 1936 - 16 IX 2007), data dzienna urodzenia matki i córki nie jest błędem.

W czasie II wojny światowej wysiedlony z Gdyni. Po wojnie powraca i ponownie pracuje w Policji Portowej aż do przejścia na emeryturę w latach 50 XX wieku.

Cichowski Stanisław zmarł 4 IV 1978 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym w Gdyni Witominie Sektor / Rząd / Numer 11 / 14 / 21_1, to także miejsce spoczynku żony i córki. W roku 2021 jego nazwisko zostało upamiętnione na tablicy na cm. witomińskim poświęconej Powstańcom Wielkopolskim.

źródła: Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 27248: Cichowski Stanislaus (Kruchowo). Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 7459: Cichowski Stanislaus (Krochowo, Mogilno). Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 11640: Cichowski Stanislaus (Kruchowo). WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa. WTG Gniazdo - Odznaczeni WKP. Dziennik Bałtycki 78/1978.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

Siuda - Prałat - Czarnecka Apolonia (1888 - 1956)

oraz jej rodzeństwo - Powstańcy Wielkopolscy Józef (8 III 1878 - 28 V 1921 Prochy, ksiądz), Jan Nepomuk (15 V 1883), Stanisław (4 IV 1890 - 25 II 1945 w lazarecie we Freising, gdzie został pochowany na przyszpitalnym cmentarzu. Po likwidacji cmentarza w 1985 r. szczątki płk. S. Siudy zostały przeniesione na cmentarz wojenny w Neumarkt in der Oberpfalz) oraz Eufrozyna (1869 - 1902), Marianna (1872 - 1892), Helena (1874, w roku 1899, wyszła za Teodora Józefowskiego, byli rodzicami Powstańca Wielkopolskiego Józefa ur. 4 I 1901, zm. 10 VII 1962), Andrzej (1880 - 1898) i Czesław (1885) urodzili się w rodzinie Józefa i Elżbiety z dom. Piotrowska, para pobrała się w roku 1865 w Przemęcie.

Siuda Apolonia urodziła się 27 I 1888 r. w miejscowości Błotnica – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Przemęt.

Jej pierwszym mężem był pochodzący z Kąkolewa w powiecie leszczyńskim Wojciech Prałat (ur.28 III 1892), który brał udział w I wojnie światowej, podczas działań wojennych dwukrotnie ranny a na liście z dn. 22 IX 1917 występuje jako zmarły. Ze związku z Wojciechem urodziło się troje dzieci Aniela, Henryk i Mieczysław. Drugim mężem Apolonii został zawodowy oficer Wojska Polskiego Bronisław Czarnecki (ur. 2 I 1891 w Radoszkach pow. brodnicki) i zamieszkała w Grudziądzu, tam też urodziła się im córka Danuta (3 II 1923).

W powstaniu brała udział jako członkini oddziału utworzonego przez jej brata Stanisława w rodzinnej Błotnicy, wykazała się odwagą przywożąc z Błotnicy w nocy z 6 na 7 I 1919 r. wóz pełen broni dla dopiero co utworzonego włoszakowickiego oddziału powstańczego pod dowództwem Jana Otty i Jana Grycza.

Przed wybuchem II wojny wyjechała do Lwowa, w XII 1939 r. przyjechała do Gdyni, gdzie mieszkali jej syn Henryk i córka Aniela - wszyscy zaangażowani czynnie w konspirację. (Aniela Prałat wraz z przyrodnią siostrą Danutą wstąpiły do Wojskowej Organizacji Wielkopolskiej pod dowództwem kpt. Leona Kmiotka i jako kurierki kursowały pomiędzy Gdynią a Poznaniem). Drugi syn, Mieczysław, dostał się do niewoli niemieckiej po kampanii wrześniowej 1939, podobnie jak mąż Bronisław Czarnecki, który całą wojnę spędził w obozie jenieckim w Woldenbergu. W lutym 1940 r. wskutek denuncjacji Apolonia Prałat wraz z dziećmi została aresztowana przez Niemców. Po trwających wiele miesięcy okrutnych przesłuchaniach na Gestapo (córce Anieli wybito oko), w maju 1940 r. zwolniono kobiety, natomiast Henryka wywieziono do obozu koncentracyjnego w Neungamme, a następnie do Dachau, skąd już nie powrócił.

Ponownie aresztowana Apolonia Prałat-Czarnecka została wywieziona do Lublina do Generalnej Guberni. W Lublinie załadowano ich na wozy i zawieziono dalej. Z tego transportu pani Apolonii udało się uciec, choć miała już wówczas ponad 50 lat. Początkowo schroniła się u sióstr urszulanek w Lublinie, a w 1941 r., przedostawszy się przez “zieloną granicę”, przyjechała do córki Anieli do Nowego Miasta Lubawskiego. Tam spędziła resztę wojny, bardzo angażując się wraz z córką Anielą i jej przyszłym mężem Kazimierzem Jabłońskim w pomoc przy organizacji żywności i wysyłce paczek dla więźniów obozów koncentracyjnych i obozów jenieckich. Danuta Czarnecka w 1941 r. została aresztowana. W procesie członków Wojskowej Organizacji Wielkopolskiej była przesłuchiwana i więziona m.in. w Forcie VII w Poznaniu, we Wronkach i w Berlinie. Zwolniona w lutym 1942 r. dołączyła do rodziny w Nowym Mieście Lubawskim. W takich warunkach Apolonia Prałat-Czarnecka doczekała końca wojny. Po wojnie zamieszkała wraz z najbliższymi w Gdyni.

Zmarła 28 XI 1956 r. w Gdyni, spoczywa na cmentarzu komunalnym w Gdyni Witominie Sektor / Rząd / Numer 71 / 28 / 18_1, spoczywają tu także mąż Bronisław zmarły 13 V 1968 i jego II żona Marianna (1911 - 1998), córka Danuta z mężem Stanisławem Żelaźni i Jolanta Stapf.

źródła: Parafia katolicka Przemęt, wpis 2 / 1865. Archiwum Państwowe w Lesznie 435/1.1/43, skan 17 Przemęt (USC) - akt urodzenia, rok 1888, [Księga urodzeń]. Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. Dziennik Bałtycki 287/1956. wloszakowice.home.pl. , archiwum.leszno.pl.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023
—------------------------------------------------------------

Parafia katolicka Przemęt, wpis 2 / 1865

Joseph Siuda (21 lat)
Elisabeth Piotrowska (18 lat)

Archiwum Państwowe w Lesznie 435/1.1/13, skan3 Przemęt (USC) - akt urodzenia, rok 1878, [Księga urodzeń]
Joseph , rodzice: Joseph Siuda, Elżbieta Pietrowska,

Archiwum Państwowe w Lesznie 435/1.1/28, skan 61 Przemęt (USC) - akt urodzenia, rok 1883, [Księga urodzeń]
Johann , rodzice: Josef Siuda, Elisabeth Piotrowska,

Archiwum Państwowe w Lesznie 435/1.1/43, skan 17 Przemęt (USC) - akt urodzenia, rok 1888, [Księga urodzeń]
Apollonia , rodzice: Joseph Siuda, Elisabeth Piotrowska ,

Archiwum Państwowe w Lesznie 435/1.1/49, skan 47 Przemęt (USC) - akt urodzenia, rok 1890, [Księga urodzeń]
Stanislaus , rodzice: Joseph Siuda, Elisabeth Piotrowska

Dybizbański Stanisław - zapomniany Powstaniec Wielkopolski

Dybizbański Stanisław oraz jego rodzeństwo Roman (1880), Marianna (1882-1884), Jan (1884), Józef (1888), Cecylia (1895) urodzili się w rodzinie Romana (1845) i Marianny z dom. Borowicz (1854), para pobrała się w Opalenicy w roku 1876.

Dybizbański Stanisław urodził się 13 X 1890 roku w Opalenicy.

Powołany do armii pruskiej służył w marynarce. W czasie rewolucji w Niemczech zdezerterował z niemieckiego wojska i podobnie jak jego koledzy wrócił w rodzinne strony. 25 XI 1918 roku był już w Poznaniu, miało to zapewne związek z tym, że jego starsi bracia Roman, Jan i Józef tu mieszkali.

Już 5 XII 1918 r. byli marynarze armii niemieckiej, przebywający w Poznaniu, spotkali się w kawiarni ,,Zielona’’ przy ul. Wrocławskiej. Ustalono wówczas, że sformują IV Kompanię batalionu Służby Straży i Bezpieczeństwa, pod wodzą bosmana Adama Białoszyńskiego (Białaszyński). Grupę tworzyli najbardziej radykalni marynarze kompanii, opowiadający się za działaniem, a nie czekaniem. Werbunek do kompanii Białoszyński rozpoczął jeszcze w 1917 roku.

Przed wybuchem Powstania marynarze stanowili ochronę osobistą Ignacego Paderewskiego, którego przyjazd do miasta był iskrą zapalającą powstanie. Kompania zajęła koszary 47 pułku piechoty niemieckiej, zablokowali wywóz magazynów z bronią i zaopatrzeniem, a także zdobyła Fort VII. 6 stycznia 1919 r. marynarze brali udział w walkach na poznańskiej Ławicy, a potem pod Szubinem, Rynarzewem i Turą k. Bydgoszczy.

Jeden z poświadczających udział Dybizbańskiego w Powstaniu - Stanisław Jaskuła (5 V 1892 Prusinowo) w swoim życiorysie wymienia miejsca walk, w których brali udział - koszary, Prezydium Policji, Forty V i VI oraz Fort VIII Grolman, następnie wyruszyli do walki pod Szubinem.

Obok wyżej wymienionego Jaskuły udział poświadczyli także Henryk Wiechciński (ur.27 XII 1895 w Pieczkowie) i Wacław Ruszkiewicz (ur. 27 IX 1899 w miejscowości Grochowo pow. chełmiński).

W lutym 1919 roku Dybizbański został przydzielony do I Pułku Piechoty, a w VI wraz z grupą ponad 350 marynarzy wysłany do Modlina.

W kwietniu 1930 roku Dybizbański mieszkał w Gdyni, z tego okresu pochodzą dokumenty potwierdzające jego udział w Powstaniu Wielkopolskim.

Zmarł 6 X 1974 roku, spoczywa w grobie rodzinnym na cmentarzu komunalnym na Witominie

Sektor / Rząd / Numer

55 / 15 / 8

https://gdynia.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale...

Spoczywają tu także Stanisława Irena Wasilewska 1926-2005, Ryszard Wasilewski 1926-1986 i Ryszard Wasilewski 1953-2019.

Grób zadbany, nie wymaga renowacji.

Miejsce spoczynku Weterana walk o wolność i niepodległość Polski zostanie zgłoszony do IPN w celu dokonania wpisu do Ewidencji grobów Weteranów.

źródła: Parafia katolicka Opalenica, wpis 18 / 1876, Urząd Stanu Cywilnego Opalenica, wpis 20 / 1876, Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/49, skan 161 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1890, Księga urodzeń, Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 422: Życiorysy powstańców wielkopolskich: J - tom IV (Jarzębowski Antoni - Jeszka Bolesław), grobonet.com - wyszukiwarka grobów Gdyni, Kartoteka ewidencji ludności z lat 1870-1931 miasta Poznania, dokumenty ze zbioru Sebastiana Dragi.

Ewa Alicja Slomska, Sebastian Draga

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

—-------------------------------------------------------

zapis ślubu rodziców :

Parafia katolicka Opalenica, wpis 18 / 1876

Romanus Dybizbański (30 lat)

ojciec: Ignatius Dybizbański , matka: Carolina

Marianna Borowicz (23 lat)

ojciec: Joannes Borowicz, matka: Magdalena

Urząd Stanu Cywilnego Opalenica, wpis 20 / 1876

Roman Dybisbanski (ur. 1845)

ojciec: Ignatz, matka: Caroline Ozdowska

Marie Borowicz (ur. 1854)

ojciec: Johann, matka: Magdalena Olszowska

akt urodzenia Stanisława

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/49, skan 161 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1890, Księga urodzeń

Stanislaus, rodzice: Roman Dybizbanski, Marianna Borowicz,

https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/.../jednostka/1407576...

Dzwoniarski Stanisław (1901 - 1980)

urodził się 15 X 1901 roku w miejscowości Drzązgowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kostrzyn w rodzinie Michała (1858 - 1908) i Marianny z dom. Andrzejewska (1864), para pobrała się w roku 1889. Z tego związku urodzili się także Tomasz (12 XII 1900 - 27 VIII 1940) - Powstaniec Wielkopolski oraz Walenty (1892), Marianna (1893), Pelagia (1899), Władysław (1905), Kazimierz (1907) i Adam (*+1895) i dwóch Józefów zmarłych w niemowlęctwie.

Stanisław ożenił się z Władysławą Ludwiczak urodzoną w miejscowości Chocicza 12 V 1899, zmarłą 7 X 1981 roku w Gdyni, córką Michała i Marianny z Kołaczyńskich.

Jedynym śladem ewentualnego udziału Stanisława w Powstaniu Wielkopolskim jest Okólnik 8/48 pkt. 2 wydany przez Koło ZWP w Gdyni wzywający do złożenia dokumentów uzupełniających do weryfikacji. Na podstawie ewidencji mieszkańców miasta Poznania wiemy, że Stanisław z żoną mieszkali w Poznaniu (20 I - 7 II 1928), sprowadzając się i powracając z Kostrzyna, być może właśnie tam - podobnie jak brat Tomasz Stanisław brał udział w powstaniu. Niestety brak potwierdzenia.

Stanisław zmarł 13 X 1980 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym w Gdyni Sektor / Rząd / Numer 26 / 26 / 3, to także miejsce pochówku jego małżonki.

—-------------------

Tomasz Dzwoniarski urodził się 12 IX 1900 roku w miejscowości Drzązgowo. Wymieniony jako powstaniec w Wojcięgowska Danuta, Jarosz Bogdan, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 z ówczesnych granic powiatu średzkiego, Dominowo 2017.

Aresztowany 1 V 1940 roku i osadzony w Gefängnis Posen, Mühlenstrasse 1 (Poznań, ul. Młyńska - więzienie). Na mocy wyroku Oberlandesgericht Posen (Wyższy Sąd Krajowy w Poznaniu) 20 VI 1940 roku skazany na karę śmierci, wyrok wykonano w Poznaniu 27 VIII 1940 roku.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1875/3/47, skan 34 Kostrzyn (USC) - akt małżeństwa, rok 1889, Księga małżeństw. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1986/1/162, skan 74, Wysławice (USC) - akt urodzenia, rok 1900, Księga urodzeń. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1986/1/162, skan 176 Wysławice (USC) - akt urodzenia, rok 1901, Księga urodzeń. Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. IPN Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

Fiebig Mieczysław Kazimierz (1899 - 1960)

urodził się 13 XII 1899 roku w Berlinie w rodzinie Kazimierza (14 XII 1874) i Zofii z dom. Nowakowska (19 III 1876 - 8 VIII 1901), rodzice pobrali się w Śremie w roku 1899.

17 II 1925 w Ostrowie Wielkopolskim poślubił Michalinę z dom. Basińską (26 IX 1901 - 10 I 1984), córkę Walentego i Marianny z dom. Fórmanowicz. Ze związku Mieczysława i Michaliny urodził się troje dzieci Kazimierz Julian (16 II 1926), Maria (*+1928) i Czesław (31 V 1931). W okresie międzywojennym mieszkał w Poznaniu z żoną, tu na świat przyszły ich dzieci. Z zawodu był kucharzem.

Jako powstaniec Wielkopolski w projekcie WTG Gniazdo występuje dwukrotnie:
1/ jednostka: Oddział pod dowództwem Śliwińskiego
status/stopień: kapral
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy Uchwała Rady Państwa nr: 12.28-0.976 z dnia 1957-12-28
Opis: Od 31 XII 1918 r. brał czynny udział z bronią w ręku w walkach pod: Kąkolewem, Rawiczem i Lesznem pod d-twem Śliwińskiego. 19 II.1919 - 1921 w wojsku polskim.

2/ jednostka: Polska Organizacja Wojskowa w Śremie
źródła: Wawrzyniak Jarosław, Śrem w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Śrem 2011

28 VI 1932 roku otrzymał Medal Niepodległości. Zweryfikowany 3 X 1935 roku, członek Koła ZWP w Kostrzynie.

Jego nazwisko wielokrotnie pojawia się na listach zaokrętowanych na statku MS BATORY, w kursach pomiędzy Polską a USA w okresie przed II wojną światową. W dokumentach angielskich figuruje jako odznaczony marynarz Marynarki Handlowej, 1939-1945. W latach powojennych przebywał z żoną w Anglii, gdzie starali się o naturalizację. 4 IX 1948 otrzymali świadectwo naturalizacji (Numer referencyjny Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: F 17494. Certyfikat AZ46352 wydany 4 września 1948 r.). Nie jest znana data ich powrotu do Polski.

Fiebig Mieczysław Kazimierz zmarł w Gdyni 22 VII 1960 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym na Witominie Sektor / Rząd / Numer 59 / 20 / 1. To także miejsce spoczynku żony oraz Eugeniusza Dobrowolskiego i Adama Mysiora.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Śrem, wpis 46 / 1899. Parafia katolicka Śrem, wpis 30 / 1899. Archiwum Państwowe w Kaliszu 731/2/459, skan 37 Ostrów Wielkopolski (USC) - akt małżeństwa, rok 1925, [Księga małżeństw]. Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa. WTG Gniazdo - Odznaczeni WKP. Dziennik Bałtycki 177/1960. Spis zweryfikowanych 4622 - 9099.

Frąckowiak Antoni (1893 - 1957)

urodził się 4 I 1893 roku w miejscowości Kaczanowo – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Września, w rodzinie Walentego (ur. 30 XII 1871) i Marianny z dom. Kopczyńska (ur. 12 XI 1866 , zm. 27 X 1947), para pobrała się w roku 1892. Z tego związku urodzili się także Franciszek (*+1894), Jadwiga (1895), Franciszek (20 II 1898), Pelagia (1899), Weronika (1903-1905), Zofia (1904) i Anna (1907).

Frąckowiak Antoni brał udział w I wojnie światowej, podczas działań wojennych został lekko ranny co znajduje potwierdzenie na pruskich listach strat Preußen 1047 z 25 I 1918 roku.

Od XI 1918 roku we Wrześni Jan Bartkowiak i Władysław Wiewiórowski organizowali kompanię Służby i Straży Bezpieczeństwa w szeregi której wstąpił Frąckowiak. Następnie już po wybuchu powstania brał udział w walkach pod Witkowem, Gnieznem, Zdziechową i Szubinem. Po podpisaniu rozejmu w Trewirze pozostał w Wojsku Polskim. Za udział w powstaniu w roku 1957 odznaczony WKP. Jego wniosek o Medal Niepodległości został odrzucony 31 I 1938 r. jako powód podano brak pracy niepodległościowej, mieszkał już wówczas w Gdyni.

Ożeniony z Cecylią z dom. Kocik (22 X 1899 - 1981), córką Tomasza i Marianny z dom. Nebus, siostrą Powstańca Wielkopolskiego Józefa (24 II 1902 - 11 VI 1951).

Nie są znane jego losy w czasie II wojny światowej. Po II wojnie światowej mieszkał w Gdyni, pracował w Młodzieżowym Domu Kultury w Gdyni.

Zmarł 14 XII 1957 roku, spoczywa z małżonką Cecylią oraz Lidią (27 VII 1927 - 6 IV 1988) i Jerzym Metzgerem (1945 - 2022) na cmentarzu komunalnym w Gdyni Witominie Sektor / Rząd / Numer 68 / 3 / 18. W 2021 jego nazwisko znalazło się na tablicy upamiętniającej Powstańców Wielkopolskich spoczywających na tym cmentarzu.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1984/3/62, skan 25 Września (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, Księga małżeństw. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1915/1/59, skan 9 Obłaczkowo (USC) - akt urodzenia, rok 1893, Księga urodzeń. Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 22550: Frackowiak Anton (Kaczanowo, Wreschen). Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa. WTG Gniazdo - Odznaczeni WKP. Dziennik Bałtycki 299/1957. powstancy.wrzesnia - strona internetowa.

Ganowiak Józef (1897 - 1964)

urodził się 17 II 1897 roku w miejscowości Jaraczewo – miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Jaraczewo, w rodzinie Jana i Katarzyny z dom. Durzyńska, para pobrała się w roku 1894, z tego związku urodzili się takze Monika (1895), Marianna (1898), Antoni (*+1899), Anna (1903), Jan Franciszek (*+1905), Wiktoria (1906) i Marta (1910 - 1958).

Powołany do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej, podczas działań wojennych dwukrotnie ranny, co znajduje potwierdzenie na listach strat Preußen 898 z 31 VII 1917 i Preußen 1236 z 7 IX 1918 roku.

Do powstania przystąpił z końcem XII 1918 roku najpierw w rodzinnej miejscowości a następnie w Jarocinie. Od 6 - 8 I 1919 r. walczył w luźnych oddziałach pod Kąkolewem i Lesznem, brał udział w organizowaniu pierwszych oddziałów łączności na Cytadeli (Kernwerk), w tym czasie brał udział w rozbrajaniu transportów wojsk niemieckich na głównym dworcu kolejowym w Poznaniu jak również przy zdobywaniu Ławicy. Od 15 I 1919 r. do końca powstania odkomenderowany do samodzielnego oddziału połączeń telefonicznych na północnym odcinku frontu pod Chodzieżą i Czarnkowem, gdzie został ranny. Po zakończeniu powstania pozostał w służbie czynnej w WP do dnia 1 III 1923 r. Zwolniony został na własną prośbę w stopniu ppor. rezerwy. Zweryfikowany przez Zarząd Główny Związku Powstańców Wielkopolskich 15 IV 1947 r. W roku 1957 za udział w powstaniu odznaczony WKP. Nie do końca jasna jest sprawa losów wniosku o Medal Niepodległości - pierwotnie odrzucony 25 VI 1938, następnie fiszka z odrzuceniem przekreślona (niezbędna kwerenda w WBH).

Ożenił się ze Stanisławą z dom. Wawrzyniak (1902 - 1996), z którą miał troje dzieci Zenon (1929), Henryk (1932) i Barbara (1934).

Brał udział w Kampanii Wrześniowej, w sierpniu 1939 roku otrzymał powołanie do Batalionów Obrony Wybrzeża. Od 1 września walczył pod dowództwem pułkownika Dąbka, bronił do 16 września Kępy Oksywskiej, a po poddaniu się Kępy udało mu się uciec i tym samym nie dostał się do oflagu, szczęśliwie przeszedł do swego gdyńskiego domu, następnie ruszył na dalszą wojaczkę. Niestety, w cywilnym ubraniu i z dokumentami na własne nazwisko szybko trafił do więzienia, a potem do obozu w Stutthofie. Żona z dziećmi jeszcze w 1939 roku została wysiedlona z Gdyni do Generalnej Guberni, początkowo zamieszkała u brata matki Józefa, następnie dostała przydział na samodzielne mieszkanie. Synowie zaangażowali się w konspirację.

Po wojnie żona z dziećmi wrócili do Gdyni, dokąd dołączył zwolniony z obozu Józef.

Ganowiak Józef zmarł 28 II 1964 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym w Gdyni Witominie z małżonką Sektor / Rząd / Numer 71 / 5 / 1a_1. W 2021 jego nazwisko znalazło się na tablicy upamiętniającej Powstańców Wielkopolskich spoczywających na tym cmentarzu.

źródła: Archiwum Państwowe w Kaliszu 688/3/62, skan 13 Jaraczewo (USC) - akt małżeństwa, rok 1894, [Księga małżeństw]. Archiwum Państwowe w Kaliszu 688/2/70, skan 12 Jaraczewo (USC) - akt urodzenia, rok 1897, [Księga urodzeń]. Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 19865: Ganowiak Josef (Jaratschewo, Jarotschin). Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 26116: Ganowiak Josef (Jaratschewo, Jarotschin).Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa. WTG Gniazdo - Odznaczeni WKP. Dziennik Bałtycki nr 52 i 53 z 1964.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

GLASNER WŁADYSŁAW - “człowiek zagadka”

urodził się 17 czerwca 1901 roku w miejscowości Strzelno – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie mogileńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Strzelno, w rodzinie Jana Karola i Salomei z dom. Korygacz. Zapis ślubu pary w księgach brzmi:

Parafia katolicka Strzelno, wpis 8 / 1897

Joannes Carolus Glasner (31 lat, wdowiec)
ojciec: Julianus , matka: Francisca
Salomea Korygacz (22 lat)
ojciec: Michael , matka: Josepha

Urząd Stanu Cywilnego Strzelno, wpis 3 / 1897

Johann Carl Glasner (ur. 1865)
ojciec: Julius Glasner , matka: Franziska Mahlke
Salomea Korygacz (18 lat)
ojciec: Michael Korygacz , matka: Josephine Switalska

Władysław Glasner zmarł w Gdyni 23 lutego 1954 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym na Witominie 61/ 57/ 9
Na nagrobku IPN umieściło tabliczkę pamiątkową, a dnia 27 grudnia 2021 nazwisko znalazło się także na odsłoniętej tablicy pamiątkowej poświęconej m.in. Powstańcom Wielkopolskim na witomińskim cmentarzu.
Nie znalazłam żadnego potwierdzenia w źródłach, że w/w był Powstańcem Wielkopolskim. Brak akt w spisie WTG Gniazdo oraz wśród odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W WBH także nie odnalazłam akt dotyczących udziału Władysława w tym zrywie niepodległościowym. Przeszukałam także nekrologi zamieszczane w Dzienniku Bałtyckim. Skoro IPN wpisało, musiało mieć podstawy, skierowałam zatem 8 I 2022 roku pismo do Oddziału IPN w Gdańsku z prośbą o udzielenie informacji na jakiej podstawie miejsce spoczynku zostało wpisane do Ewidencji. Po miesiącu otrzymałam odpowiedź, którą zacytuję w całości:

“Szanowna Pani,
w odpowiedzi na Pani wiadomość z 08.01.2022 r. informuję, iż grób Władysława Glasnera został wpisany do ewidencji na podstawie inskrypcji umieszczonej na tablicy nagrobnej. Pomimo braku dokumentów potwierdzających udział ww. osoby w walkach zbrojnych i niepodległościowych zakładamy, że osoba (rodzina, krewni) chowająca w latach 50-tych W. Glasnera umieszczając na jego grobie napis „powstaniec wielkopolski” miała tego potwierdzenie. Naszym zadaniem jest zachowanie pamięci o weteranach, szczególnie w przypadkach kiedy grób jest zaniedbany i brak jest opieki nad nim. Zależy nam, aby takie mogiły nie zanikły.”
Przyznam, że odpowiedź mnie mocno rozczarowała, zatem drążyłam dalej temat, po kolejnym miesiącu odpowiedź brzmiała:
“W sprawie Władysława Glassnera była przeprowadzona szeroka kwerenda historyczna, również w WBH, niestety była ona negatywna. Decyzję o wpisaniu Władysława Glassnera do ewidencji weteranów podjęło Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa w Warszawie. Nie odnaleźliśmy również rodziny do kontaktu, a wniosek o wpis do ewidencji został złożony przez Miasto Gdynia.”
I byłoby wszystko OK, gdyby nie to, że Miasto Gdynia, tu konkretnie odpowiedni wydział … wniosku takiego nie składał. Dla mnie osobiście takie potraktowanie sprawy jest trochę naciąganiem i już mówię dlaczego - zarówno Jego ojciec jak i kuzyni (synowie brata) są udokumentowanymi Powstańcami a na Władysława nie znaleziono nic…
Glasner Jan Karol, Mieczysław, Franciszek i Wacław
Jan Karol Glasner
urodził się 15 grudnia 1865 roku w Mogilnie w rodzinie Juliana i Franciszki Mahlke, para pobrała się w roku 1859 w Mogilnie, zapis w księgach brzmi:
Parafia katolicka Mogilno, wpis 16 / 1859
Julius Glasner (26? lat) ojciec: Andreas Glasner , matka: Florentina Haak
Francisca Malke (24 lat) ojciec: Joannes Malke , matka: Antonina
Jan Karol żenił się dwukrotnie, pierwszą żoną została w 1894 Julianna z dom. Raczyńska, zapis w księgach brzmi:

Parafia katolicka Kruszwica, wpis 3 / 1894
Joannes Carolus Glasner (28 lat) ojciec: Julianus Glasner , matka: Francisca Malke
Julianna Raczynska (21 lat) ojciec: Adalbertus Raczyński , matka: Marianna Kulczynska

Urząd Stanu Cywilnego Kruszwica, wpis 4 / 1894
Carl Johann Glasner (ur. 1865)ojciec: Julius Glasner + , matka: Franziska Malke
Julianne Raczyńska (ur. 1866) ojciec: Adalbert Raczyński + , matka: Marie Kulczyńska

Po śmierci Julianny ożenił się z Salomeą Korygacz, zapis w księgach brzmi:
Parafia katolicka Strzelno, wpis 8 / 1897

Joannes Carolus Glasner (31 lat, wdowiec) ojciec: Julianus , matka: Francisca
Salomea Korygacz (22 lat) ojciec: Michael , matka: Josepha

Urząd Stanu Cywilnego Strzelno, wpis 3 / 1897
Johann Carl Glasner (ur. 1865) ojciec: Julius Glasner , matka: Franziska Mahlke
Salomea Korygacz (18 lat) ojciec: Michael Korygacz , matka: Josephine Switalska

Jan Karol Glasner wymieniony jest jako Powstaniec ze Strzelna: dyplomowany mistrz ślusarski-mechanik, starszy szeregowy, Strzelno, Inowrocławska 21, od 25 stycznia 1934 r. a także w projekcie WTG Gniazdo:
status/stopień: starszy szeregowiec
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]

—----------------------------------------
Bratem Jana Karola był Franciszek, który w roku 1890 poślubił Leokadię z dom. Mroczkiewicz, zapis ślubu w księgach pary brzmi:
Urząd Stanu Cywilnego Strzelno, wpis 20 / 1890
Franz Glasner (ur. 1863) ojciec: Julius Glasner , matka: Franziska Mahlke
Leokadia Mroczkiewicz (ur. 1871) ojciec: Alfons Mroczkiewicz + , matka: Angela Zdrodowska

Parafia katolicka Strzelno, wpis 19 / 1890
Franciscus Glasner (27 lat) ojciec: Julianus
Leocadia Mroczkiewicz (19 lat) matka: Francisca Malke

Z tego związku urodziło się trzech Powstańców Wielkopolskich
—- FRANCISZEK GLASNER urodził się 04 września 1889 roku w Strzelnie, tam też zmarł 26 listopada 1972 roku,
W Powstaniu Wielkopolskim:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Archiwum WTG Gniazdo
—------------
—- MIECZYSŁAW GLASNER urodził się 29 grudnia 1898 (błędnie podawany jest 27) w Strzelnie, zmarł w Poznaniu, 02 lipca 1990 roku spoczął na cmentarzu komunalnym na Junikowie, spoczywa z małżonką Marianna z dom. Starkowska (1899-1982):
pole 39 kwatera 1
rząd 14 miejsce 6
GPS: 52.394728, 16.820205
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
Ze związku Marianny i Mieczysława urodziły się dwie córki - Zofia w 1922 i Maria w 1932, podczas okupacji niemieckiej rodzina została wysiedlona z Wielkopolski, co znajduje potwierdzenie na Liście strat.
Mieczysław w Powstaniu Wielkopolskim:
jednostka: Strzeleński Oddział Powstańczy, Baon Nadgoplański, 5 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: szeregowiec, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 4/72, I.487.12967, Poznań, stolarz;; 500-3, odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy Uchwała Rady Państwa nr: 03.23-0.275 z dnia 1973-03-23
Opis:Wstąpił w dniu 05.01.1919r. jako ochotnik do oddziału powstańczego w Strzelnie. Pod dowództwem ppor. Nowaka walczył z bronią w ręku w zdobywaniu wsi Mątwy i Wisłowice powiat Inowrocław. W dniu 10.07.1919r. został odkomenderowany do warsztatów wojskowych w 57 pp w Poznaniu gdzie pełnił służbę do chwili zwolnienia tj. 15.01.1921r. .
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Wykaz grobów uczestników Powstania Wielkopolskiego na poznańskich cmentarzach, oprac. GEOPOZ Poznań
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 4/72
Przybylski Marian, Strzelnianie odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym 1918-1919. 100. lecie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Strzelno 2018

—--------------------------
—-- WACŁAW GLASNER urodził się 07 września 1900 roku w Strzelnie, zgiął 03 lutego 1919 roku pod Antoniewem , spoczywa z innymi poległymi na cmentarzu parafialnym w Strzelnie.
W Powstaniu:
jednostka: 3 Batalion Pułku Grenadierów Kujawskich
status/stopień: szeregowiec
uwagi: poległ pod Antoniewem
źródła:
Rocznik Związku Weteranów Powstań Narodowych R. P. 1914/19 w Poznaniu, Poznań 1935, Część pierwsza: Z dziejów walk o niepodległość. Rozprawy i szkice; Część druga: Sprawozdanie Zarządu Głównego Związku Weteranów Powstań Narodowych R. P. 1914/19 za rok 1934
Olszewski Wiesław, Jastrząb Łukasz, Lista strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009
Powstańcza lista strat Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Szubin
Powstanie Wielkopolskie na Pałukach i w Krajnie – ludzie, miejsca, wydarzenia
Chudziński Kazimierz, Przybylski Marian, Strzeleńska nekropolia, Strzelno 2002
Chudziński Kazimierz, Strzelno w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Strzelno 1986
Paluszyński Wojciech, Kujawy Zachodnie w Powstaniu WIelkopolskim 1918-1919, Inowrocław 2017

Jak sami Państwo widzicie dość tu zagadkowo, nie mniej jednak skoro IPN uznał Władysława za powstańca to muszę się do tego przychylić z dużą dozą niesmaku, bo “robi” się nam precedens, że tylko na podstawie zapisu na nagrobku może nam się wysypać nowa porcja powstańców - nie - powstańców.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023, uzupełnienie materiału z 7 II 2022

Goliński Stanisław (1899 - 1975)

urodził się 4 V 1899 roku w miejscowości Wilcza – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Kotlin, jako syn Katarzyny Ciesielskiej (19 XI 1871 - 31 VII 1911), córki Antoniego i Elżbiety z dom. Kominiarek. W sierpniu 1900 roku został uznany jako syn Jana Golińskiego. Jan (ur.25 V 1875) i Katarzyna pobrali się 7 VII 1900 roku w miejscowości Kotlin. Ze związku Jana i Katarzyny urodzili się Marianna (1904-1905), 1906 - dziecko zmarłe przy porodzie, w roku 1907 - Józef , w 1909 - ur. i zgon Antoni i Wojciech (1910-1977).

Uczestnik I wojny światowej w armii pruskiej służąc został ranny co znajduje potwierdzenie na pruskich listach strat Preußen 1166 z 18 VI 1918 roku, odesłany na leczenie do domu nie wrócił już na front.

Nie do końca jasne jest gdzie i kiedy brał udział w Powstaniu Wielkopolskim, w Uchwale o nadanie WKP w roku 1957 napisano dość lakonicznie “Starszy sierżant Goliński Stanisław syn Jana na stanowisku kierownika pralni garnizonowej przy 32 PBCzCAP okazał się żołnierzem pełnym poczucia odpowiedzialności, uczciwym, zdyscyplinowanym, inteligentnym i zrównoważonym. Wszystkie powierzone mu rozkazy wykonuje bez zarzutu”.
Jednakże jego zasługi musiałby być zacne także na innej płaszczyźnie, bo 25 X 1932 roku został odznaczony Medalem Niepodległości, co w przypadku Powstańców Wielkopolskich stanowi znikomy ułamek. Odznaczony także był Krzyżem Zasługi. W roku 1972 mianowany do stopnia podporucznika.

Uczestnik Kampanii wrześniowej.

Na akcie urodzenia został odnotowany ślub Stanisława z Marianną z dom. Łokietek (31 VIII 1904 - 12 IX 1982), który miał miejsce w Gdyni 5 XII 1964.

Goliński Stanisław zmarł 2 XII 1975 roku, spoczywa z małżonką na cmentarzu komunalnym w Gdyni Witominie Sektor / Rząd / Numer 67 / 34 / 2. Miejsce spoczynku Weterana zostało wpisane do Ewidencji grobów Weteranów prowadzonej przez IPN. Warto tu wspomnieć, że sprawa likwidacji groby p. Stanisława obiła się ogromnym echem w mediach, kiedy to w listopadzie 2019 roku prasa i media społecznościowe rozpisywały się o przeznaczeniu groby do likwidacji. Niestety, poza nagłośnieniem sprawy, uniknięciu likwidacji miejsce nadal zostaje nieopłacone a nagrobek wymaga rewitalizacji.

źródła: Archiwum Państwowe w Kaliszu, Urząd Stanu Cywilnego Kotlin [Księga urodzeń] 1899, 11/703/0/1/76. Archiwum Państwowe w Kaliszu 703/2/81, skan 33, Kotlin (USC) - akt małżeństwa, rok 1900, [Księga małżeństw]. Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa WTG Gniazdo - Odznaczeni WKP.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023, uzupełnienie materiału z dn. 8 I 2022

Grześkowiak Antoni (1900 - 1966)

urodził się 13 V 1900 roku w miejscowości Lubiń – wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Krzywiń w rodzinie Pawła i Marianny z domu Antkowiak, para pobrała się w roku 1886, z tego związku urodzili się także Marianna (1891), Franciszka (1902) i Jan (ur.15 V 1893 roku - Powstaniec Wielkopolski, odznaczony WKP, zmarł w 1981 roku Poznaniu spoczywa na cmentarzu parafialnym na Górczynie).

Ożeniony z Marianną (22 III 1904 - 17 II 1986) mieli syna Jana (24 VI 1933 - 21 VIII 1995).

Do powstania przyłączył się w styczniu 1919 roku w Gostyniu, kiedy to zaczął się tworzyć oddział gostyński liczący na początku 150 osób, który przemaszerował ulicami miasta, ale właściwe działania już uformowana jednostka podjęła 7 I 1919 roku. Zebrało się kilkuset żołnierzy, z których utworzono batalion. Bernard Śliwiński podzielił go na 3 kompanie: gostyńską (dowódca Stefan Eitner), piaskowską (dowódca Wacław Sobecki) i mieszaną (dowódca Leon Włodarczak). Około godziny 15.00 cała jednostka na podstawionych podwodach odjechała przez Brzezie-Czajkowo-Łękę Małą-Czarkowo-Drzewce do Ponieca.
W Uchwale o WKP z 1957 roku napisane zostało, że Antoni brał udział w walkach w Kompanii gostyńskiej pod Lesznem, Kąkolewem i Wolsztynem (Grupa Leszno). Dnia 21.01.1919 r. wstąpił jako ochotnik do tworzącego się wówczas 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich. Jego wniosek o Medal Niepodległości został odrzucony 21 VI 1938 roku.

Antoni Grześkowiak zmarł 3 IX 1966 roku, spoczywa w gdyni na cmentarzu komunalnym na Witominie Sektor / Rząd / Numer 75 / 5 / 3_2.

źródła: Archiwum Państwowe w Lesznie 429/2.1/38, skan 44. Parafia katolicka Lubiń, wpis 17 / 1886. Archiwum Państwowe w Lesznie 429/1.1/85, skan 102 Lubiń (USC) - akt urodzenia, rok 1900, [Księga urodzeń]. Wyszukiwarka miejsc spoczynku na cm. komunalnych w Gdyni. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich. Archiwum Państwowego w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Ewidencja ludności 1870-1931. WTG Gniazdo - Odznaczeni WKP.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023