GŁADYSZ Bronisław Hieronim
#GŁADYSZ Bronisław Hieronim (1892 - 1943)
Kapelan Powstania Wielkopolskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Proboszcz parafii św. Antoniego Padewskiego na Starołęce w Poznaniu. Docent UP (doktorat z filozofii w 1926 r., habilitacja w 1932). Filister honorowy Polskiej Korporacji Akademickiej Filomatia Posnaniensis. Członek i sekretarz Komisji Teologicznej PTPN. Członek SN. W NOB od listopada1939 r.,doradca i kapelan. Aresztowany przez Gestapo18 lipca 1941 r. Osadzony w Forcie VII w Posen (Poznań). Skazany wyrokiem OLGPosen 14 maja 1942 r. na sesji wyjazdowej w Zwickau na 5 lat obostrzonego obozu karnego. 3 lipca 1942 r. osadzony w więzieniu w Rawitsch (Rawicz); 12 grudnia 1942 r. - w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen (nr obozowy 17975), gdzie zginął 19 czerwca.
Bronisław Hieronim oraz Walerian Karol 1894, Eleonora Kazimiera *+ 1895, Stanisław 1896, Helena 1901 i Irena 1906 - urodzili się w rodzinie piekarza Antoniego i Teodozji z Sokołowskich, para pobrała się we Wronkach w roku 1891:
Parafia katolicka Wronki, wpis 13 / 1891
Antonius Gładysz (27 lat)
ojciec: Carolus , matka: Anastasia Stoińska
Theodosia Sokołowska (21 lat)
ojciec: Joannes Nepomucenus , matka: Antonina Smolibodzka
GŁADYSZ Bronisław Hieronim urodził się 3 września 1892 r. w Sierakowie Uczęszczał do szkoły powszechnej i do gimnazjum klasycznego w Gnieźnie. W roku 1907 został przejściowo wydalony z gimnazjum za udział w strajku szkolnym. Maturę zdał w 1911 r. Przez cały okres nauki był członkiem Towarzystwa Tomasza Zana.
Studia teologiczne odbył w Poznaniu i Gnieźnie, a w dniu 13 lutego 1916 r. otrzymał święcenia kapłańskie, po których krótko był wikariuszem w kościele św. Marcina w Poznaniu.
Od 1 sierpnia 1916 r. został wcielony do armii niemieckiej, w której podjął służbę jako kapelan w 7. pułku zapasowym oraz w szpitalach poznańskich. W czerwcu 1918 r. pracował jako wikariusz w kościele przy ul. Głównej w Poznaniu, a od lipca 1918 r. w Szkaradowie koło Rawicza.
W listopadzie 1918 r. został wybrany przewodniczącym tamtejszej Rady Chłopskiej i Żołnierskiej. Po wybuchu powstania był tamże współorganizatorem oddziału ochotników. Ścigany przez Grenzschutz cudem uszedł z życiem z tamtych okolic. W lutym 1919 r. został powołany do pełnienia posługi kapelana 1. Pułku Rezerwowego. Uczestniczył w walkach pod Szubinem i koło Nakła.
Po zakończeniu powstania brał czynny udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako kapelan 10. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszego 68. pp.).
Po zakończeniu walk, w październiku 1920 r. został wikariuszem w Ostrowie i prefektem w żeńskim gimnazjum w tym mieście. Jednocześnie był katechetą zarówno w gimnazjum jak i liceum żeńskim. Wydał wówczas drukiem pierwszą swoją pracę: „Życiorysy Wybitnych Świętych” (1921). Od 5 maja 1922 r. przeniesiono go do parafii p.w. św. Antoniego Padewskiego do Starołęki koło Poznania, gdzie został pierwotnie wikariuszem, a niebawem również jej administratorem. Od 10 lipca 1933 r. objął obowiązki proboszcza w tejże parafii. Równocześnie studiował na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego, gdzie 8 lutego 1926 r. uzyskał tytuł doktora filozofii, po czym habilitował się z filologii klasycznej i objął stanowisko docenta Uniwersytetu Poznańskiego. Wykładał: łacinę średniowieczną, muzykologię, psalmologię i hymnologię łacińską.
W latach 1928-1943 był członkiem zwyczajny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gdzie sprawował funkcję sekretarza Komisji Teologicznej. Obok obowiązków duszpasterskich przez cały ten czas intensywnie pracował naukowo. Był autorem ponad 50 prac naukowych. Opublikował między innymi: X. Maciej Kazimierz Sarbiewski, a Reforma Hymnów Brewiarzowych za Czasów Papieża Urbana VIII (1927), Officium In Gratiarum Actione Pro Victoria Chocimensi (1928), Motywy Polskie w Poezji ks. Sarbiewskiego (1929); Dogmatyczne Teksty w Poetyckich Utworach Seduliusa. Studjum z Historji Dogmatów V wieku (1930); Einige Beitrage zur Geschichte der lateinisehen Hymnendichtung in Polen (1930); De Extremis Quibus Seduliana Carmina Ornantur Verborum Syllabis Inter Se Consonantibus (1931), Dzisiejsza Hymnogja Kościelna w Historycznym Swym Rozwoju (1932), Elements Classiques Et Post-Classiques De L’oeuvre De Bede „De Arte Metrica” (1933), Statut Synodu Łęczyckiego z r. 1285 o „Historji B. Adalberts” W Nowem Oświetleniu (1934), Nachklänge der Wiener Jubiläumsfeier (1683-1933) in der neuesten Geschithtsforschung (1934), O Studium Łacińskiej Filologii Średniowiecznej w Polsce (1936), Łacińskie Sekwencje Mszalne Z Polskich Źródeł Średniowiecznych (1937) i inne.
Pisał nie tylko po polsku, ale także po niemiecku, francusku i łacinie. Ceniony był za prawość charakteru i osobistą odwagę. Pełnił funkcję kapelana kombatantów Powstania Wielkopolskiego. W 1937 r. został członkiem komitetu organizacyjnego „Pierwszego Zjazdu Uczestników Powstania Wielkopolskiego” i przemawiał na jego otwarciu.
Podczas okupacji niemieckiej współpracował z konspiracyjnym Stronnictwem Narodowym, a od listopada 1939 r. był członkiem Narodowej Organizacji Bojowej.
Został aresztowany przez Gestapo 18 lipca 1941 r. i osadzony w kazamatach Fortu VII w Poznaniu. Następnie 14 maja 1942 r., wraz z członkami konspiracyjnej grupy Stronnictwa Narodowego, osądzony przez Oberlandsgericht Poznań na sesji wyjazdowej w Zwickau. Akt oskarżenia zarzucał im przygotowanie zbrojnego powstania przeciw Rzeszy, za co skazany został na 5 lat więzienia. Więziono go kolejno w Forcie VII w Poznaniu, we Wronkach, w Zwickau i Rawiczu. W dniu 6 czerwca 1942 r. został przetransportowany do Maauthausen-Gusen, gdzie był zatrudniony w kamieniołomach. Tam 19 czerwca 1943 r. został zamordowany.
Posiada ulicę swego imienia w Legnicy, mimo że nigdy nie prowadził tam działalności duszpasterskiej ani naukowej. Upamiętniony został również na Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu.
Odznaczony: Medalem Niepodległości.
opracowali Roman Chalasz, Rafał Sierchula, Ewa A. Slomska
źródła:
Encyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej
