Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Waligóra Franciszek (1897-1968)

Andrzej Waligóra ojciec trzech Powstańców Wielkopolskich żenił się trzykrotnie, pierwsze małżeństwo z Marianną było prawdopodobnie bezdzietne, z drugą żoną także Marianną (z d. Waligóra, 1861-1882, córka Wojciecha i Agnieszki Walkowiak), miał trzech synów - dwóch Stanisławów (\marli w niemowlęctwie) i Jana (1881-1956).

Trzecią żonę Mariannę Rybak (ur. 1860, córka Jana i Marianny z d. Niemier) poślubił w 1883 r. Z tego związku urodzili się Powstańcy Wielkopolscy - Franciszek, Antoni (14 XII 1884) i Władysław (28 V 1900 - 20 XII 1965) oraz Marianna (1885-1887), Apolonia (1888, po mężu Słoma), Kazimierz (1891-1914, żołnierz armii pruskiej, służąc w Infanterie-Regiment 52 zginął w 1914 r. co znajduje potwierdzenie na pruskich listach strat Preußen 55), Bolesław (1893-1967, uczestnik I wojny światowej, jako żołnierz armii pruskiej trzykrotnie ranny, jako żołnierz Infanterie-Regiment 330 w 1915 - lista strat Preußen 305, w 1916 r. w szeregach Infanterie-Regiment 330, lista strat Preußen 599 i w 1918, lista Preußen 1129), Melchor (1894-1896), bliźnięta Maria i Florian zmarłe w niemowlęctwie.

Franciszek Waligóra urodził się 15 I 1897 r. w miejscowości Runowo (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kórnik).

Nie posiadamy żadnych informacji o życiu Franciszka przed wybuchem I wojny światowej, kiedy to został powołany do armii pruskiej, w 1917 r. odniósł lekkie rany co znajduje potwierdzenie na pruskiej liście strat Preußen 922 z 28 VIII.

W Uchwale o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego z 1968 r. czytamy, że 12 XI 1918 r. wstąpił do straży włościańskiej kompanii kórnickiej pod dowództwem dr Stanisława Celichowskeigo (1885-1947), należy tu jednak zaznaczyć, że Stanisław Celichowski w X 1918 r. został komisarzem pełnomocnym Komitetu Obywatelskiego na powiat śremski i organizował Radę Żołnierską w Kórniku oraz stał na czele Rady Robotniczej, co zostało przez Celichowskiego opisane w Wyprawa zbąszyńska – wspomnienia uczestnika, która ukazała się w 1935 r., natomiast organizatorem Rady Włościańskiej był ojciec Stanisława - Zygmunt (1845-1923) Celichowski. Jak napisano dalej we wspomnianej powyżej Uchwale Waligóra był dowódcą oddziału Straży Włościańskiej na dworcu w Kórniku do dnia 27 XII 1918 r. Następnie brał udział w walkach na terenie miasta Poznania pełnił straż przy Bazarze oraz na dworcu głównym w Poznaniu. 30 XII 1918 r. brał udział w zdobyciu miasta i koszar w Śremie. Od 5 I 1919 r. do 24 I 1919 r. walczył pod Zbąszyniem. Od 27 I 1919 r. do końca lutego 1919 r. walczył pod Miejską Górką, Sarnową, Wydawami i Zieloną Wsią. Od marca do czerwca 1919 r. pełnił straż na linii demarkacyjnej. Dalszą służbę pełnił w 69 p.p. w Gnieźnie, z którym brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej, co z oczywistych przyczyn zostało pominięte w Uchwale o nadanie WKP. W VI 1921 r. skąd zwolniony z wojska w stopniu plutonowego.

Jego dalszych losów nie udało się ustalić, także tego, kiedy z żoną Marianną z Jabłońskich (1890-1954) osiedlili się w Poznaniu.

Zmarł w 1968 r. Pochowany na cmentarzu pw. św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie (Poznań), spoczywa pole C kwatera 2 rząd 5 miejsce 4 GPS: 52.316321, 16.952487

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Franciszek-Walig.../34640853

To także miejsce pochówku jego żony, syna Kazimierza i wnuka Janusza.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1828/3/29, skan 44 Bnin (USC) - akt małżeństwa, rok 1883, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/1/73, skan 23 Kórnik (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 20292: Waligora Franz (Runowo, Schrimm); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym stan na 28 VIII 2024; Wojcięgowska Danuta, Jarosz Bogdan, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 z ówczesnych granic powiatu średzkiego, Dominowo 2017; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Katarzyna Krüger.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1828/3/29, skan 44 Bnin (USC) - akt małżeństwa, rok 1883, Księga małżeństw

Andreas Waligóra (34 lat), rodzice: Bartholomeus Waligóra , Regina Kozak ,
Marianna Rybak (23 lat) , rodzice: Johann Rybak , Maryanna Niemier ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/1/73, skan 23 Kórnik (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń
Franz , rodzice: Andreas Waligóra, Marianna Rybak ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/1/34, skan 278 Kórnik (USC) - akt urodzenia, rok 1884, Księga urodzeń; Anton , rodzice: Andreas Waligóra, Marianna Rybak;

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/1/166, skan 111 Kórnik (USC) - akt urodzenia, rok 1900, Księga urodzeń Wladislaus , rodzice: Andreas Waligóra, Marianna Rybak ,
+ 20.12.1965

Polerowicz Stanisław (1894-1982)

Urodził się 31 III 1894 r. w miejscowości Babki (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Mosina), w rodzinie Marcina (1868 - 1913, syn Jana i Karoliny z d. Jaskóła) i Marianny z d. Jankowiak (1864, córka Jana i Franciszki z d. Napierała). Para pobrała się w Kostrzynie w 1893 r. Z tego związku urodzili się także Wojciech (1896), Bronisława (1897), Stefan (1899), Magdalen (1901-1905), Katarzyna (1902), Andrzej (*+1904) i Franciszek (1907). Jak można zauważyć na podstawie aktów urodzenia dzieci rodzina robotnika Marcina dość często zmieniała miejsce zamieszkania, mieszkali w Kostrzynie i w Glinkach, a ok. 1899 r. zamieszkali we wsi Babki, natomiast Marcin zmarł w Poznaniu.

Nie mamy żadnej wiedzy o życiu Stanisława przed wybuchem I wojny światowej, kiedy to został powołany do armii pruskiej, służył w Infanterie-Regiment 46, w 1915 r. zaginął podczas walk (lista strat armii pruskiej z 16 VIII 1915 r. Preußen 302), następnie powrócił na front, co znajduje potwierdzenie na Preußen 1155 z 5 VI 1918 r.

Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim w szeregach zorganizowanej przez Kazimierza Wyszyńskiego (1884-1969) Straży Ludowej na terenie Starołęki (obecnie Poznań). Od 27 XII 1918 do 30 XII 1918 w walkach w Poznaniu przy zdobywaniu obiektów wojskowych na Małych Garbarach. Następnie zabezpieczał most kolejowy na Warcie, Fort 1, Młyn Zbożowy i inne obiekty na terenie Starołęki do 18 II 1919 r. W 1971 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Uchwałą W 33/72 mianowany do stopnia podporucznika.

Przed 1920 r. ożenił się z Józefą z d. Tomiak, para miała co najmniej troje dzieci, znamy imiona - Stefania, Leonia i Marian.

Zmarł 12 XI 1982 r. Pochowany na cmentarzu pw. św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie (Poznań), spoczywa pole C kwatera 2 rząd 10 miejsce 13 GPS: 52.316316, 16.952229

https://billiongraves.com/.../Stanis%C5%82aw.../34654327

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

To także miejsce pochówku jego żony Józefy.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1875/3/59, skan 142 Kostrzyn (USC) - akt małżeństwa, rok 1893, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1932/1/63, skan 19 Piotrowo (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 24066: Polerowicz Stanislaus (Babki); Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 8184: Polerowicz Stanislaus (Babki, Posen); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym stan na 29 VIII 2024; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Katarzyna Krüger.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1875/3/59, skan 142 Kostrzyn (USC) - akt małżeństwa, rok 1893, Księga małżeństw

Martin Polerowicz (25 lat), rodzice: Johann Polerowicz , Caroline Jaskóła ,
Marie Jankowiak (29 lat) , rodzice: Johann Jankowiak , Franciska Napierała ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1932/1/63, skan 19 Piotrowo (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń

Stanislaus , rodzice: Martin Polorowicz, Maryanna Polorowicz geb.Jankowiak

Kowalski Stanisław (1898-1975)

Urodził się 7 XI 1898 r. w miejscowości Wiórek (wieś w Polsce w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Mosina) w rodzinie Jana (1871, syn Jakuba i Agaty z d. Nowak) i Katarzyny z d. Waloszek (1864, córka Michała i Marianny z d. Koprucka). Z tego związku urodzili się także Weronika (1894), Apolonia (1897-1991), Andrzej (1901-1905), Stanisława (1903-1905), Franciszek (1904), Antonina (1906), Jadwiga (1907) i Pelagia (1910).

O jego udziale w Powstaniu Wielkopolskim nie wiemy nic, został wpisany w poczet powstańców na podstawie dokumentu znajdującego się w Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 42: Imienny spis powstańców frontu zachodniego (maszyn.) a co jest przepisane następnie w Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T 1. Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925. Strona/karta: 113, poz. 40 Kowalski Stanisław ur. 7 XI 1898 r. Wiórek (or. pisownia Wiurek), szeregowy, w WP od 13 I 1919 r., kawaler, otrzymywał żołd do 20 I 1919 r. Zapisany także w Wojskowym Biurze Historycznym w Kolekcji Wojskowej Komisji Archiwalnej (ale bez pełnej daty urodzenia).

Ożeniony z Rozalią (1896-1976).

Jego dalsze losy nie zostały ustalone.

Zmarł 9 VIII 1975 r. Pochowany na cmentarzu pw. św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie (Poznań), spoczywa pole C kwatera 3 rząd 5 miejsce 6 GPS: 52.316702, 16.952225

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Stanis%C5%82aw.../177889358

To także miejsce pochówku jego żony Rozalii oraz Nowaczyk Krystyny (1925-2004) i Leona (1920-2003).

źródła: Parafia katolicka Głuszyna (Poznań), wpis 9 / 1894; Urząd Stanu Cywilnego Piotrowo (Poznań), wpis 6 / 1894; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1932/1/75, skan 38 Piotrowo (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń; APP odszukuję zatem Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 42 / Imienny spis powstańców frontu zachodniego.Opis jednostki: Imienne spisy powstańców (m. in. należących do kompanii przynależnych do 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich, oryginalne spisy żołnierzy różnych kompanii i batalionów przebywających w Poznaniu, dane osobowe Kompanii Wielichowskiej, „Wilkowo Polskie”, Kompanii Zapasowej „Górny”). Strona/karta: 113, poz. 40; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line stan na 29 VIII 2024; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Katarzyna Krüger.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Parafia katolicka Głuszyna (Poznań), wpis 9 / 1894

Joannes Kowalski (22 lat)
Catharina Walaszek (29 lat)

Urząd Stanu Cywilnego Piotrowo (Poznań), wpis 6 / 1894

Johann Kowalski (ur. 1871)
ojciec: Jacob Kowalski , matka: Agatha Nowak
Catharine Walaszyk (ur. 1864)
ojciec: Michael Walaszyk , matka: Marie Koprucka

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1932/1/75, skan 38 Piotrowo (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń

Stanislaus , rodzice: Johann Kowalski , Catharina Kowalska geb.Walaszek

Pernak Michał (1898-1984)

Urodził się 5 IX 1898 r. w miejscowości Świątniczki (obecnie przysiółek w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Kórnik) w rodzinie Ignacego (1873, syna Józefa i Agnieszki z d. Jarecka) i Marianny z d. Pacholczyk (1875, córka Stanisława i Anastazji z d. Hoffmann), para pobrała się w Kórniku w 1895 r. Z tego związku urodzili się także Jan (20 X 1896 - 2 VIII 1963) i Stanisław (1899-1900).
Powołany do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej, wg pruskich list strat z 11 X 1918 r. Preußen 1265 został ranny.
Wg Uchwały Państwa nr: 11.11.-0.1072 z dnia 1971-11-11 o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego “Kolega Pernak Michał wstąpił dnia 3 lutego 1919 roku jako ochotnik do 23 pułku artylerii polnej w Poznaniu i brał czynny udział z bronią w reku pod dowództwem kap. Kopego w walkach m.in. pod Szubinem i Bydgoszczą. W Wojsku Polskim służył do dnia 15 sierpnia 1921 roku” (zachowano pisownię oryginalną.
Powyższy opis w Uchwale albo jest nieprawdziwy albo ktoś przepisujący treść z wniosku o nadanie WKP popełnił omyłkę pisarską, bo w lutym 1919 r. 23. pułk artylerii polnej w Poznaniu nie istniał, trudno też odszukać dowódcę o nazwisku Kope (Koppe). Aż do 16 III 1919 r. istniały tylko dwa pułki z odpowiednią nazwą 1. i 2. Natomiast formowanie 23. pułku artylerii polnej rozpoczęto dopiero w sierpniu 1920 r. na Górnym Śląsku.
Warto tu także zauważyć, że Michał Pernak nie występuje w przedwojennych dokumentach, tj. nie był członkiem żadnego towarzystwa wojaków czy powstańców, brak także informacji w zbiorach Wojskowego Biura Historycznego. Uchwałą W 33/72 mianowany do stopnia podporucznika.
Zmarł 1 IV 1984 r. Pochowany na cmentarzu pw. św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie (Poznań), spoczywa pole C kwatera 3 rząd 7 miejsce 9 GPS: 52.316782, 16.952238
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
https://billiongraves.com/.../Micha%C5%82-Pernak/177889506
To także miejsce pochówku jego małżonek Jadwigi (1900-1931) i Konstancji (1906-1988) oraz Zbigniewa (1953-2021) i Elżbiety (1955-2022).
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/3/68, skan 86 Kórnik (USC) - akt małżeństwa, rok 1895, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/1/77, skan 215 Kórnik (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych WKP stan na 30 VIII 2024; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Katarzyna Krüger.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/3/68, skan 86 Kórnik (USC) - akt małżeństwa, rok 1895, Księga małżeństw
Ignatz Pernak (22 lat), rodzice: Josef Pernak , Agnes Jarecka ,
Marianna Pacholczak (20 lat) , rodzice: Stanislaus Pacholczak , Anastasia Hoffmann
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1876/1/77, skan 215 Kórnik (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń
Michael , rodzice: Ignatz Pernak, Marianna Pacholczak

Skrzypczak Jan (1896-1981)

Urodził się 7 II 1896 r. w Altenessen (północna dzielnica miasta Essen w Niemczech) w rodzinie Tomasza i Józefy (nazwiska panieńskiego nie ustalono).

Uczestnik I wojny światowej powołany do armii pruskiej 21 XI 1915 r., podczas walk ranny, co znajduje potwierdzenia na pruskiej liście strat Preußen 1165 z 17 VI 1918 r. Zwolniony 30 X 1918 r.

Za Uchwałą Rady Państwa nr: 12.10-0.2706 z dnia 1980-12-10: “W okresie od 27.12.1918 r. do 18.02.1919 r. brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim, pod dowództwem por. J. Plackowskiego, na terenie miasta Borka, jego okolic praz pod Lesznem.” (zachowano oryginalną pisownię z projekty WTG Gniazdo, Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym).

Warto tu zwrócić uwagę na to, co zapisał w swoim życiorysie dowódca Skrzypczaka - Jan Plackowskiego (ur. 15 IX 1893 r. w Skokowie pow. Gostyń, zm. 6 VIII 1972 r. w Bielsko Białej), a co różni się nieco od treści Uwały o nadanie WKP w 1980 r. Skrzypczakowi:

“W tym czasie w pobliskim mieście Borku istniała już polska Rada Ludowa, faktyczna władza administracyjna. Nie odpoczywając zbyt długo, zgłosiłem się do Rady Ludowej, aby zorientować się co zrobiono w sprawie organizowania oddziałów powstańczych. Prezes Rady Ludowej, ks. dziekan Roman Borkowski, przyjął mnie z wielką radością, porozumiał się telefonicznie z Komendantem powiatowym rotmistrzem Modlibowskim w Koźminie, który nie znając mnie jeszcze, polecił mi organizować Oddział powstańców w obwodzie Boreckim. Dla omówienia planu działania ze mną, zapowiedział swój przyjazd do Borku po świętach Bożego Narodzenia, 28 grudnia 1918 r. Przy spotkaniu omówiliśmy sposób szybkiego zorganizowania oddziału – około 100 powstańców i wysłania ich do Kąkolewa koło Leszna oraz sprawę umundurowania, uzbrojenia i aprowizacji. Przystąpiłem niezwłocznie do organizowania zebrań we wszystkich miejscowościach obwodu Boreckiego. W przeciągu 2 tygodni zgłosiło się przeszło 100 ochotników, przeważnie powracających z wojny żołnierzy Polaków umundurowanych i częściowo uzbrojonych. Po krótkim przeszkoleniu wysłaliśmy niepełna kompanię – zgodnie z rozkazem Komendanta powiatowego do Kąkolewa, gdzie nawiązała łączność z powstańcami Krotoszyńskimi. Pierwsze starcie z nieprzyjacielem nastąpiło w lesie Kąkolewskim, w którym Oddział Borecki poniósł ofiary: 1 zabity – sierżant Gogulski z Borku i 2 rannych. Wobec przewagi niemców (i lepszego uzbrojenia), w okolicy Leszna oraz żądaniem pomocy przez naszych powstańców, na polecenie Komendanta powiatowego wróciłem do Borku, aby zwerbować dalszych ochotników, przeszkolić, wyposażyć i wysłać do Kąkolewa, co nastąpiło w przeciągu jednego tygodnia. Zorganizowany był cały pluton, a po otrzymaniu z Poznania odpowiedniego uzbrojenia, dostosowaliśmy do naszej Kompanii w Kąkolewie. Kompania podporządkowana została dowództwu Baonu Krotoszyńskiego. W miesiącach lutym i marcu 1919 r. niemcy zostali odparci i wyparci z miasta Leszna.“ (zachowano oryginalną pisownię za życiorysem napisanym własnoręcznie przez Jana Plackowskiego).

Warto tu zwrócić uwagę na dokument z 1926 r. (źródło CAW WBH SRI DOK VII I.371.7/A.45), gdzie podano informacje, które zgodne są z życiorysem dowódcy i odpowiadają faktom, i tak przy Skrzypczaku podano, że od 1 XII 1918 r. do 3 I 1919 r. - był w kancelarii Straży Ludowej w Borku. Od 3 I 1919 r. Wojskach Wielkopolskich, następnie w Wojsku Polskim, służył m.in. w II Baonie Saperów Wlkp. w Poznaniu do 28 II 1927 r. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 31 I 1938 r. (pracował wówczas jako asystent w Dyrekcji Okręgowej Poczty i Telegrafu w Poznaniu). Jak wspomniano powyżej w 1980 r. odznaczony WKP. Uchwałą W 56/78 mianowany na stopień podporucznika. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Po II wojnie światowej członek ZBoWiD.

W czasie II wojny światowej (od I 1940 r. do II 1945 r.) pracował w niemieckiej firmie w Poznaniu w charakterze pisarza budowlanego. W IV 1945 r. objął stanowisko kancelisty w Dyrekcji Poczt i Telekomunikacji w Poznaniu, gdzie pracował do 1968 r.

16 X 1922 r. ożenił się w Poznaniu z Michaliną z d. Weymann (14 IX 1901 - 24 III 1971, córka Jana i Franciszki z d. Marszałek), para miała córkę Krystynę ur. w Poznaniu 28 XII 1924 r.

Jan Skrzypczak zmarł 14 IX 1981 r. Został pochowany na cmentarzu komunalnym na poznańskim Junikowie, spoczywa pole 6 kwatera 5 rząd 4 miejsce 113 GPS: 52.385604, 16.834555

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1045418&name_surname=Skrzypczak%20Jan#OpenMap

źródła: Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 24353: Skrzypczak Johann (Altenessen, Essen); Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]. Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 231; http://www.cmentarzgrunwaldzka.pl - życiorys Jana Plackowskiego; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych WKP stan na 30 VIII 2024; CAW WBH SRI DOK VII I.371.7/A.45 - kwerenda Tomasz Poniewierka; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Tomek Konwicki.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Baranowski Bernard (1899 - 1962)

Urodził się 20 VIII 1899 r. w Rogoźnie w rodzinie Augusta Leona (ur. 1851, syn Józefa i Katarzyny z d. Boszczyńska) i Stanisławy z d. Rucińska(ur. 1864, córka Jadwigi Rucińskiej zamężnej następnie Tymm). Para pobrała się w Rogoźnie w 1887 r. Z tego związku urodzili się także Jadwiga (1888), Stanisław (*+1891), Joanna (1892), Jan (1896) i Zofia (1904-1905).

Po ukończeniu szkoły powszechnej w Rogoźnie podjął naukę w zawodzie ślusarza.

Podczas I wojny światowej jako żołnierz armii pruskiej brał udział w działaniach wojennych (3. pułk kolejowy w Jabłonnej), następnie służył w Stacji Lotniczej na Ławicy (4. lotniczy oddziały zapasowy (Flieger Ersatz Abteilung Nr 4)), gdzie służył do XI 1918 r.

Do Powstania Wielkopolskiego dołączył 1 I 1919 r. jako ochotnik kompanii rogozińskiej. Uczestniczył w zajęciu Budzynia 5 I 1919 r., następnie zajęciu Sokołowa i Ryczywołu. 8 I brał udział w bitwie o Chodzież, a 16 I w walkach pod Czarnkowem. W II 1919 r. uczestniczył w walkach o Radwanki i Podstolice. Następnie w 5. kompanii 4. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 58 pułk piechoty Wojska Polskiego) pod rozkazami Wiktora Skotarczaka (13 X 1891 - 22 V 1974, Powstaniec Wielkopolski i Warszawski, oficer Wojska Polskiego). Baranowski brał także udział w wojnie polsko - bolszewickiej. W Uchwale z 1958 r. o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego okres wojny z Sowietami został pominięty, ale zapisano tam, że “(...) do zwycięskiego zakończenia walk powstańczych w lipcu 1919“. O 9 XII 1923 r. członek Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 a następnie w Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. 20 VII 1932 r. jako jeden z nielicznych Powstańców Wielkopolskich odznaczony Medalem Niepodległości. Po II wojnie światowej członek ZBoWiD. Jak wspomniano powyżej, Uchwałą Rady Państwa nr: 11.12-0.913 z 12 XI 1958 odznaczony WKP.

Żonaty z Martą (8 VI 1903 - 24 II 1992), para miała co najmniej jedno dziecko, syna Marka (14 V 1929 - 19 III 2006).

Nie ustalono losów Baranowskiego w czasie II wojny światowej, wiemy jednak, że po zakończeniu działań wojennych był jednym z pierwszych pracowników Fabryki Maszyn Młyńskich w Rogoźnie (Rofama. Fabryka Maszyn Rolniczych w Rogoźnie 1896-1980, Przeszłość i teraźniejszość, praca zbiorowa pod red. W. Radkiewicza, Poznań 1983).

Nie ustalono kiedy Bernard przeprowadził się z Rogoźna do Poznania, gdzie zmarł 15 III 1962 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym na poznańskim Junikowie, spoczywa pole 16 rząd 34 miejsce 4 GPS: 52.39036, 16.822722 (uwaga, w wyszukiwarce miejskiej grobów dla miasta Poznania podano błędny rok urodzenia tj. 1889, o czym został powiadomiony p. Ratajczak z UM Poznania, przy następnej korekcie zostanie to zmienione. Powstaniec zostanie także dopisany do wewnętrznej wyszukiwarki UM - weteranów spoczywających na poznańskich cmentarzach).

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1063390&name_surname=Baranowski%20Bernard#

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Rogoźno, wpis 15 / 1887; 55 - Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile 570/1/73, skan 57 Rogoźno (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń; WBH, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 31 / Spis zweryfikowanych 101 - 4621. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 39; Powstańcy Wielkopolscy ziemi rogozińskiej, Muzeum Regionalne im. Wojciechy Dutkiewicz w Rogoźnie, angelika Pilarska, Rogoźno 2018; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych WKP stan na 1 IX 2024; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Tomek Konwicki.

Urząd Stanu Cywilnego Rogoźno, wpis 15 / 1887

August Leo Baranowski (ur. 1851)
ojciec: Joseph Baranowski , matka: Catharine Boszczynska
Stanislava Rucinska (ur. 1864)
matka: Hedwig Rucinska jetzt vereheliche Tymm

55 - Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Pile 570/1/73, skan 57 Rogoźno (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń;
Bernard , rodzice: Leon Baranowski, Stanisława Rucinska ,
+15.03.1960 r.,Poznań-USC Poznań nr 256/1960

Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 31 / Spis zweryfikowanych 101 - 4621. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 39

Paluch Antoni (1891 - 1939)

Urodził się 4 VI 1891 r. w miejscowości Gradowice (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, w gminie Wielichowo) w rodzinie Piotra (1859, syn Anny) i Weroniki z d. Mikołajczyk (1864, córka Stanisława i Pauliny z d. Dokowicz), para pobrała się w Rakoniewicach w 1886 r. Z tego związku urodzili się także Marianna (1887 po mężu Borowczyk), Franciszek (1889), Władysława (1893-1966, po mężu Szmatuła), Stanisława (1895-1978), Antonina i NN zmarłe przy porodzie oraz Jan (1899-1976).
Po ukończeniu szkoły powszechnej uczył się zawodu murarskiego.
W 1913 r. został wcielony do armii pruskiej i uczestniczył w I wojnie światowej, służył w 8. kompanii 104. Regimentu Piechoty, gdzie awansował do stopnia starszego szeregowego. W 1916 r. został lekko ranny (Infanterie-Regiment 104, pruska lista strat Sachsen 328 z 13 IX 1916 r.) i potem drugi raz już jako kapral w 1918 r. (Sachsen 551 z 7 XI 1918 r.).
Wstąpił ochotniczo w szeregi Straży Ludowej, a następnie brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim. W szeregach Wojska Wielkopolskiego był od 11 II 1919 r. do 1 XII 1920 r., awansowany do stopnia plutonowego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Był członkiem Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, zweryfikowanym dyplomem 12469, Nr Ref. Historycznego 19914 (Koło Silna).
W 1921 r. wstąpił do Straży Granicznej. W 1927 r., w stopniu starszego strażnika, służył na placówce Stary-Folwark, razem z pięcioma innymi strażnikami. W 1928 r. został mianowany na stopień starszego strażnika Straży Granicznej. W 1930 r., kiedy zlikwidowano komisariat straży w Świechocinie, utworzono komisariat w Silnej, a w maju 1938 r. przeniesiono komisariat do Lewic.
1 IX1939 r. razem z kolegą ze Straży Granicznej pełnił służbę na najbardziej na zachód wysuniętym fragmencie granicy polsko–niemieckiej, pomiędzy Pszczewem a Silną. Gdy o świcie do posterunku granicznego zaczął zbliżać się oddział Wehrmachtu, który wymaszerował z Międzyrzecza, Paluch wysłał swojego podwładnego z posterunku granicznego, aby ostrzegł mieszkańców Silnej.
Zginął od niemieckiej kuli, raniony w głowę, na rogatkach wsi. Przed śmiercią zdołał oddać strzał w kierunku napastników i zabił jednego z nich – strzelca Richarda Schrappa z Schermeisel (Trzemeszno), co znajduje potwierdzenie na niemieckiej liscie strat z 1 IX 1939 r. Zwłoki Antoniego Palucha pochowano na cmentarzu w Silnej. W sąsiedniej mogile spoczął Richard Schrapp. Niemcy zgodzili się na pochówek Palucha uwzględniając kombatanckie zasługi poległego w armii niemieckiej.
7 VII 1917 r. ożenił się z Marianną (Maria) z d. Dopiera (7 XIII 1894 - 19 VIII 1952, córką Walentego i Jadwigi z d. Bloch), z tego związku urodziły się trzy córki Eugenia (*+1922), Aurelia (1920-1994) i Henryka (1923-2006).
W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on - line na dzień 1 IX 2024 r. wymieniony dwukrotnie:
1/ Antoni Paluch
urodzenie: 1891.06.04 Gradowiec
uwagi: Ziemia Międzychodzka
źródła: Chalasz Roman, Wielki Almanach Powstańczy Powiatu Międzychodzkiego (maszyn.)
2/ Antoni Paluch
uwagi: I.487.1532
źródła: Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)

Buda Walenty (1874 - 1926)

Urodził się 6 I 1874 r. w Pniewach w rodzinie Józefa i Magdaleny z d. Maciejewskiej. Z tego związku urodzili się także Józef (*+1879), Roman (1882), Władysław (1883-1885), Piotr (*+1885), NN ur. i zm. w 1886, Marta (1890) i Maksymilian (1891).
16 XI 1897 r. w Sierakowie poślubił Łucję z d. Ławniczak (ur. 30 I 1877 w Sierakowie, córka Jakuba i Teofili z d. Bocheńska). Z tego związku w Sierakowie urodzili się Marianna (1898-1901), Anna (24 VII 1899), Gertruda (20 X 1900 - 10 I 1967, wyszła za Stefana Pokładeckiego), Helena (7 V 1902), Marianna Marta (10 XI 1904 - 1 V 1984, wyszła za Czesława Rapiora) i Franciszek (29 III 1907 - 10 X 1955). 16 V 1918 r. rodzina przeprowadził się do Poznania.
Na podstawie SRI DOK VII WBH CAW I.371.7/A.45 ustalono, że od 2 X 1912 r. do 20 XIII 1918 r. służył w armii pruskiej, za męstwo odznaczony Krzyżem Żelaznym.
Do Powstania Wielkopolskiego dołączył jako ochotnik, brał udział w zajęciu koszar 1. Pułku Królewskich Strzelców Konnych (niem. Königs-Jäger-Regiment zu Pferde Nr. 1). W dokumentach figuruje jako starszy wachmistrz służący w okresie międzywojennym 15. Pułku Ułanów Poznańskich (pierwotna nazwa Konni Strzelcy Straży Poznania, następnie przemianowany na 1. Pułk Ułanów Wielkopolskich, a od stycznia 1920 r. jako 15. Pułk Ułanów Wielkopolskich).
Wg Kart meldunkowych miasta Poznania Walenty zmarł 19 XII 1926 r. Miejsca pochówku nie ustalono.
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1945/3/71, skan 99, Sieraków (USC) - akt małżeństwa, rok 1897, Księga małżeństw; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WBH, SRI DOK VII WBH CAW I.371.7/A.45 (kwerenda Tomasz Poniewierka).
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1945/3/71, skan 99, Sieraków (USC) - akt małżeństwa, rok 1897, Księga małżeństw
Valentin Buda (23 lat) , rodzice: Joseph Buda, Magdalena Maciejewska ,
Lucie Ławniczak (20 lat) , rodzice: Jakob Ławniczak , Theophila Bochenska

Nyga Ludwik (1888 - 1968)

Urodził się 7 IV 1888 r. w miejscowości Stary Tomyśl (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Nowy Tomyśl) w rodzinie Stanisława (1866 - 1946, syn Stanisława i Jadwigi z d. Łopata) i Michaliny z d. Grześkowiak (1866-1954, córka Antoniego i Franciszki z Nowaków), para pobrała się w 1886 r. Z tego związku urodziło się dwóch Powstańców Wielkopolskich - Józef (13 III 1892 Wąsowo, 6 V 1943 więzienie niemieckie w Rawiczu) i Stanisław (1 I 1887 Stary Tomyśl, 16 VIII 1946 Poznań, spoczywa na cm. na Jeżycach, grób zlikwidowany) oraz Weronika (1890), Marcjanna (1893, po mężu Bochniak), Władysław (1894 - 1917, zginął podczas I wś), Albin (26 X 1895 Wąsowo, 26 I 1927 Poznań, żołnierz I wojny światowej, dwukrotnie ranny, co do którego istnieją przesłanki, że był także powstańcem), Marianna Piasek - Chełmikowska (1898), Marta (1901), Bronisława (1903) i Franciszek (1906-1983).

Ukończył cztery klasy szkoły powszechnej. Pracował jako listonosz.

1 II 1910 r. w Nowym Tomyślu poślubił Marię Jadwigę Weber (ur. 4 IX 1884 r., zm. 24 V 1978, córka Józefa i Marianny z d. Libera). Z tego związku urodziło się pięcioro dzieci Franciszka (1910), Karol (1912), Ludwik (1917) i Gertruda (1918) oraz Anna (*+1924).

Nie ustalono czy brał udział w I wojnie światowej.

Na podstawie Deklaracji z 23 V 1938 r. złożonej do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich ustalono, że od 27 XI 1918 r. był w Radzie Żołnierzy i Robotników w Nowym Tomyślu, następnie wstąpił 10 I 1919 r. do kompanii nowotomyskiej. Walczył pod rozkazami głównodowodzącego V Okręgu Wojskowego w Grodzisku Kazimierzem Zenktelerem (Zenkteller, ps. Warwas, ur. 27 I 1884 w Wojnowicach, zm. 22 I 1955 w Jędrzejowie, od 2011 spoczywa w grobie rodzinnym na cm. parafialnym św. Rocha w Buku). Nyga brał udział w walkach w okolicach Nowego Tomyśla i dalej pod Lesznem. Zwolniony z wojska w stopniu strzelca z kompani ozdrowieńców 27 IX 1920 r. Odznaczony Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości. W 1958 r. otrzymał Wielkopolski Krzyż Powstańczy. Od 10 X 1933 r. członek Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Następnie zweryfikowany dyplomem nr 1630, Referat Historyczny 9208, członek Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. 9 V 1938 r. jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony.

Nie ustalono losów Ludwika podczas II wojny światowej oraz daty kiedy zamieszkał w Poznaniu (wg złożonej deklaracji do ZPW i fiszki dot. wniosku do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości w 1938 r. mieszkał w Poznaniu, przy ul. Ostrobramskiej), gdzie zmarł 5 XII 1968 r., pochowany na cmentarzu komunalnym na Junikowie, spoczywa pole 15 kwatera 6 rząd 6 miejsce 112 GPS: 52.391073, 16.824416

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=992640&name_surname=Nyga%20Ludwik#OpenMap

https://billiongraves.com/.../Ludwik-Nyga.../32497129

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Kuślin, wpis 18 / 1886; Parafia katolicka Wytomyśl, wpis 18 / 1886; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1913/1/46, skan 92, Nowy Tomyśl (USC) - akt urodzenia, rok 1888, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1913/3/169, skan 22, Nowy Tomyśl (USC) - akt małżeństwa, rok 1910, Księga małżeństw [Rejestr poboczny małżeństw]; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich 1918-1939 (I.487.1143); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 4 IX 2024; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 31 / Spis zweryfikowanych 101 - 4621. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja.Strona/karta: 85; Wyszukiwarka grobów na poznańskich cmentarzach; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com. Dokumentacja grobu Tomasz Konwicki.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Urząd Stanu Cywilnego Kuślin, wpis 18 / 1886

Stanislaus Nyga (ur. 1866)
ojciec: Stanislaus Nyga + , matka: Hedwig Lapa
Michalina Grześkowiak (ur. 1866)
ojciec: Anton Grześkowiak , matka: Franziska Nowak

Parafia katolicka Wytomyśl, wpis 18 / 1886

Stanislaus Nyga (20 lat)
ojciec: Stanislaus Nyga , matka: Hedvigis Łapa
Michalina Grzeskowiak (20 lat)
ojciec: Antonius Grześkowiak , matka: Francisca Nowak

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1913/1/46, skan 92, Nowy Tomyśl (USC) - akt urodzenia, rok 1888, Księga urodzeń

Ludwig , rodzice: Stanislaus Nyga, Michalina Grzeskowiak ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1913/3/169, skan 22, Nowy Tomyśl (USC) - akt małżeństwa, rok 1910, Księga małżeństw [Rejestr poboczny małżeństw]

Ludwig Nyga (22 lat), rodzice: Stanislaus Nyga , Michalina Grzeskowiak ,
Marie Hedwig Weber (26 lat) , rodzice: Joseph Weber , Marianna Liebera

Osiński Ignacy  (1901-1960)

26 VII 1901 Poznań - 5 V 1960 Poznań
miejsce pochówku: Poznań Junikowo --- grób zlikwidowany
pole:13 kwatera:2 rząd:9 miejsce:357
rodzice: Jan, Małgorzata Niemczewska z domu Krych
jednostka: Oddział Poznański, Baon Radiotelegrafistów
status/stopień: kapral
uwagi: odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy