Skrzypczak Jan (1896-1981), Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Skrzypczak Jan (1896-1981)

Urodził się 7 II 1896 r. w Altenessen (północna dzielnica miasta Essen w Niemczech) w rodzinie Tomasza i Józefy (nazwiska panieńskiego nie ustalono).

Uczestnik I wojny światowej powołany do armii pruskiej 21 XI 1915 r., podczas walk ranny, co znajduje potwierdzenia na pruskiej liście strat Preußen 1165 z 17 VI 1918 r. Zwolniony 30 X 1918 r.

Za Uchwałą Rady Państwa nr: 12.10-0.2706 z dnia 1980-12-10: “W okresie od 27.12.1918 r. do 18.02.1919 r. brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim, pod dowództwem por. J. Plackowskiego, na terenie miasta Borka, jego okolic praz pod Lesznem.” (zachowano oryginalną pisownię z projekty WTG Gniazdo, Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym).

Warto tu zwrócić uwagę na to, co zapisał w swoim życiorysie dowódca Skrzypczaka - Jan Plackowskiego (ur. 15 IX 1893 r. w Skokowie pow. Gostyń, zm. 6 VIII 1972 r. w Bielsko Białej), a co różni się nieco od treści Uwały o nadanie WKP w 1980 r. Skrzypczakowi:

“W tym czasie w pobliskim mieście Borku istniała już polska Rada Ludowa, faktyczna władza administracyjna. Nie odpoczywając zbyt długo, zgłosiłem się do Rady Ludowej, aby zorientować się co zrobiono w sprawie organizowania oddziałów powstańczych. Prezes Rady Ludowej, ks. dziekan Roman Borkowski, przyjął mnie z wielką radością, porozumiał się telefonicznie z Komendantem powiatowym rotmistrzem Modlibowskim w Koźminie, który nie znając mnie jeszcze, polecił mi organizować Oddział powstańców w obwodzie Boreckim. Dla omówienia planu działania ze mną, zapowiedział swój przyjazd do Borku po świętach Bożego Narodzenia, 28 grudnia 1918 r. Przy spotkaniu omówiliśmy sposób szybkiego zorganizowania oddziału – około 100 powstańców i wysłania ich do Kąkolewa koło Leszna oraz sprawę umundurowania, uzbrojenia i aprowizacji. Przystąpiłem niezwłocznie do organizowania zebrań we wszystkich miejscowościach obwodu Boreckiego. W przeciągu 2 tygodni zgłosiło się przeszło 100 ochotników, przeważnie powracających z wojny żołnierzy Polaków umundurowanych i częściowo uzbrojonych. Po krótkim przeszkoleniu wysłaliśmy niepełna kompanię – zgodnie z rozkazem Komendanta powiatowego do Kąkolewa, gdzie nawiązała łączność z powstańcami Krotoszyńskimi. Pierwsze starcie z nieprzyjacielem nastąpiło w lesie Kąkolewskim, w którym Oddział Borecki poniósł ofiary: 1 zabity – sierżant Gogulski z Borku i 2 rannych. Wobec przewagi niemców (i lepszego uzbrojenia), w okolicy Leszna oraz żądaniem pomocy przez naszych powstańców, na polecenie Komendanta powiatowego wróciłem do Borku, aby zwerbować dalszych ochotników, przeszkolić, wyposażyć i wysłać do Kąkolewa, co nastąpiło w przeciągu jednego tygodnia. Zorganizowany był cały pluton, a po otrzymaniu z Poznania odpowiedniego uzbrojenia, dostosowaliśmy do naszej Kompanii w Kąkolewie. Kompania podporządkowana została dowództwu Baonu Krotoszyńskiego. W miesiącach lutym i marcu 1919 r. niemcy zostali odparci i wyparci z miasta Leszna.“ (zachowano oryginalną pisownię za życiorysem napisanym własnoręcznie przez Jana Plackowskiego).

Warto tu zwrócić uwagę na dokument z 1926 r. (źródło CAW WBH SRI DOK VII I.371.7/A.45), gdzie podano informacje, które zgodne są z życiorysem dowódcy i odpowiadają faktom, i tak przy Skrzypczaku podano, że od 1 XII 1918 r. do 3 I 1919 r. - był w kancelarii Straży Ludowej w Borku. Od 3 I 1919 r. Wojskach Wielkopolskich, następnie w Wojsku Polskim, służył m.in. w II Baonie Saperów Wlkp. w Poznaniu do 28 II 1927 r. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 31 I 1938 r. (pracował wówczas jako asystent w Dyrekcji Okręgowej Poczty i Telegrafu w Poznaniu). Jak wspomniano powyżej w 1980 r. odznaczony WKP. Uchwałą W 56/78 mianowany na stopień podporucznika. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Po II wojnie światowej członek ZBoWiD.

W czasie II wojny światowej (od I 1940 r. do II 1945 r.) pracował w niemieckiej firmie w Poznaniu w charakterze pisarza budowlanego. W IV 1945 r. objął stanowisko kancelisty w Dyrekcji Poczt i Telekomunikacji w Poznaniu, gdzie pracował do 1968 r.

16 X 1922 r. ożenił się w Poznaniu z Michaliną z d. Weymann (14 IX 1901 - 24 III 1971, córka Jana i Franciszki z d. Marszałek), para miała córkę Krystynę ur. w Poznaniu 28 XII 1924 r.

Jan Skrzypczak zmarł 14 IX 1981 r. Został pochowany na cmentarzu komunalnym na poznańskim Junikowie, spoczywa pole 6 kwatera 5 rząd 4 miejsce 113 GPS: 52.385604, 16.834555

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1045418&name_surname=Skrzypczak%20Jan#OpenMap

źródła: Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 24353: Skrzypczak Johann (Altenessen, Essen); Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]. Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 231; http://www.cmentarzgrunwaldzka.pl - życiorys Jana Plackowskiego; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line i Lista odznaczonych WKP stan na 30 VIII 2024; CAW WBH SRI DOK VII I.371.7/A.45 - kwerenda Tomasz Poniewierka; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Tomek Konwicki.

Strony