Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Wicherski Zygmunt (1898 - 1967)

Urodził się 1 VIII 1898 r. w Edmundowie. Rodzice Kazimierz (25 III 1860, syn Bronisława i Julianny z d. Szulc) i Marianna z d. Pałkowska (*1856 + 1924, córka Karola i Marianny Bimek) pobrali się w 1888 r. w Wolsztynie. Z tego związku urodzili się także Gertruda (*+1889), Bronisław (14 I 1890), Stefania (14 III 1891), Dezydery (13 V 1892) i Bolesław (25 XI 1893). Po śmierci I żony Marianny ojciec ożenił się z jej siostrą Walerią (ur. 25 XI 1870) i przysposobił jej córkę Stefanię (ur.16 III 1901 r. po mężu Zielińska).

Zygmunt do Poznania przeprowadził się z Kąkolewa 17 V 1915 r.

Podczas I wojny światowej, w latach 1916-1918 służył w Cesarskiej Marynarce Wojennej na okręcie podwodnym. Jak podaje w swoim życiorysie był to okręt „KB-54” (prawdopodobnie chodzi o U-54), który stacjonował w porcie Pula (Pola) nad morzem adriatyckim, na terenie dzisiejszej Chorwacji. W listopadzie 1918 r. brał udział w wydarzeniach rewolucji niemieckiej w portach Morza Północnego. Natomiast w grudniu 1918 r. powrócił do Poznania, przywożąc ze sobą broń, amunicję i bliżej nieokreślony aparat z okrętu podwodnego.

Po wybuchu powstania brał udział w wyzwalaniu Poznania i okolic. Walczył przy zdobywaniu lotniska w Ławicy, a także pod Zbąszyniem, Łomnicą, Perzynami, na odcinku Kąkolewo-Leszno a w późniejszym okresie na odcinku frontu północnego pod Szubinem, Rynarzewem i Nakłem w kompanii poznańskiej – późniejszej 4. kompanii 1. Pułku Poznańskiego, która ostatecznie wcielona została do 10. Pułku Strzelców Wielkopolskich. (późniejszy 68. pułk piechoty). Zygmunt Wicherski w stopniu plutonowego dowodził początkowo sekcją a następnie plutonem. Wraz z pułkiem brał udział w walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej od czerwca 1919 r. Wiosną 1920 r. znalazł się na froncie wojny polsko-bolszewickiej, gdzie pułk do końca roku 1920 toczył zacięte walki. Za swoje czyny na placu boju został odznaczony Krzyżem Walecznych. Zwolniony z wojska 23 IX 1921 r. Został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym 12 XI 1958 r.

29 IV 1925 r. ożenił się w poznaniu z pochodzącą z Bydgoszczy Leokadią z d. Marciniak (2 IX 1899 - 27 IV 1946), z którą miał syna Jerzego (1937-1995). Jego Drugą żoną była Marianna (1912-1999).

Po wyjściu z wojska pracował w różnych majątkach, w życiorysie wymienia Obra, Granowo i Bolechowo. Od września 1939 r. do lutego 1940 r. internowany przez okupanta niemieckiego w obozie w Bujakach koło Olsztyna. Po zwolnieniu pracował w rolnictwie. Po wojnie przez dwa miesiące w Milicji Obywatelskiej w miejscowości Ozorków. A później w latach 1945-1951 administrator Zespołu PGR na okręg Poznański. W latach 1952-1953 kierownik techniczny Spółdzielni mleczarsko-jajczarskiej, 1953-1955 - oddział zaopatrzeniowy Robotniczego Poznańskiego Zjednoczenia Robót Lądowo-Inżynierskich. Pracował także w swarzędzkiej fabryce mebli.W 1957 r. przeszedł na rentę inwalidzką.

Zmarł 5 XI 1967 r. i został pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo, spoczywa pole 18 rząd 6 miejsce 12 GPS: 52.389166, 16.820321

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2562271&name_surname=Wicherski%20Zygmunt#

https://billiongraves.com/.../Zygmunt-Wicherski.../33159876

To także miejsce pochówku jego II żony Marianny i syna Jerzego.

źródła:Urząd Stanu Cywilnego Wolsztyn, wpis 3 / 1888; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/1/73, skan 61 Jankowice (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu , Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193;Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka billiongraves.com; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 491: Życiorysy powstańców wielkopolskich: W - tom IIl (Wdowiak Stanisław - Wielich Józef); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Dziamski Wiktor (1894 - 1978)

Urodził się 20 IX 1894 r. w Poznaniu. Rodzice Izydor (1860, syn Franciszka i Franciszki Piechowiak) i Stanisława Łączkowska (1871, córka Wojciecha i Konstancji z d. Bzdziel) pobrali się w 1890 r. Z tego związku urodziło się jeszcze siedmioro dzieci Adam (*+1890), Marianna (1892), Leonard (1893-1898), Pelagia (1897-1898), Roman (24 VII 1900), Leon (13 II 1902) i Anna (1908).

Miał wykształcenie średnie, podawał zawód urzędnik. Przed I wojną światową był członkiem Towarzystwa Sportowego SOKÓŁ, członek Klubu Sportowego POZNANIA i Polskiego Klubu Zapaśniczego Poznań Łazarz.

W lutym 1917 r. został powołany do armii pruskiej, służbę pełnił w Biedrusku do 31 XII 1918 r. Po czym już jako powstaniec brał udział w zajęciu Biedruska przez oddziały polskie. Do 29 XII 1919 r. służył w prowianturze w jednostce w Biedrusku. Natomiast w Uchwale Rady Państwa nr: 11.10-0.909 z dnia 1958-11-10 podano, że “od 2 I 1919 r. jako ochotnik wstąpił do oddziałów powstańczych Straży Ludowej i brał udział w walkach przy zajęciu koszar 6 Pułku Grenadierów Niemieckich i służbę wartowniczą, dowódcy Kirchner i Smodlibowski. 4 I 1919 r. przeniesiony z oddziałem do Biedruska i walczył przy zajęciu placu ćwiczeń, dowódca May”. Co nie jest zgodne z dokumentami wystawionymi przed II wojną światową, a mianowicie Deklaracją złożoną do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich z 28 III 1937 r, Deklaracją z 18 II 1937 r. do Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 i Zaświadczeniem z 15 X 1935 r. podpisanym przez jego dowódców z Biedruska Henryka Bilskiego i Bronisława Błocha. Brał udział w walkach w okolicach Inowrocławia a także w 1920 r. przejęciu miasta Torunia. Zwolniony z wojska 1 VIII 1921 r. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej od 1 IX 1934 r., od 1937 r. w Towarzystwie Powstańców Wielkopolskich 1918/1919. Członek Związku Powstańców Wielkopolskich zweryfikowany w 1937 r., nr dyplomu 10637, nr Ref. Host. 18305. Odznaczony wymienionym powyżej WKP, Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich, Odznaką Frontu Pomorskiego, Medalem za Wojnę 1918/1921.

25 IX 1920 r. ożenił się w Poznaniu z Władysławą z d. Kobierską (1896-1985), z tego związku urodzili się Czesława (13 III 1922), Narcyza (1 I 1924), Begina (17 VII 1926) i Witold (16 I 1935).

11 II 1940 r. z rodziną został osadzony w obozie przesiedleńczym Glowna, co potwierdza lista transportowa 18 str 4 (Rutowska Maria, Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Główne w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), 2008, Instytut Zachodni Poznań).

Jego dalsze losy nie są znane.

Zmarł 26 I 1978 r., został pochowany na cm. parafialnym na poznańskim Górczynie, spoczywa kwatera ILa rząd 10 miejsce 3 GPS: 52.386771, 16.878824

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Wiktor-Dziamski.../23458350

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Śliwno, wpis 8 / 1890; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1930/1/21, skan 289 Poznań - Jeżyce (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 33 / Spis zweryfikowanych 9100 - 13620. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 86; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966], Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 209; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.12119; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP; Dokumentacja fot. grobu Tomek Konwicki maj 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Kolejny przykład pomieszania i nieumiejętności czytania źródeł, ale też wina braku jedności związków weteranów i Powstańców Wielkopolskich.

Bielewski/ Biliewski Franciszek (1901-1946)

Wg aktu urodzenia sporządzonego w Szembruku dnia 15 IX 1901 r. pod nr 28 urodził się 14 IX 1901 r. Franciszek Biliewski, rodzice Michał i Zuzanna z d. Kalinowska.
W deklaracji z dn. 2 IV 1938 r. (jako Bielewski) do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu (koło im. Józefa Sowińskiego) napisał, że brał udział w powstaniu pomorskim w Grudziądzu. Od 7 II 1920 r. w armii polskiej - “stacja zbrojna” (później 64 p.p.), służył do 31 III 1924 r., zdemobilizowany z 7 pułku strzelców konnych (kontynuacja 5. psk i wcześniej 3. psk) jako starszy strzelec. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921 i Odznaką powstania pomorskiego (prawdopodobnie chodzi o Odznakę Pamiątkową Frontu Północnego). Od 6 XI 1937 r. w związku Weteranów Powstań Narodowych 1914/1919.
31 XI 1937 r. (pod nazwiskiem Biliewski) w Kwestionariuszu dla Uczestników w powstaniach w Poznańskiem i Pomorskiem 1918/1919 (...) podaje, że służył “stacja zbrojna” 64 pułku piechoty Grudziądz. Tu także podane są daty służby w wojsku polskim i tak od 7 II 1920 do 31 III 1924 r. w 7 pułku strzelców konnych.
W życiorysie spisanym na potrzeby Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914-1919 napisał, że 7 II 1920 r. wstąpił do ruchu powstańczego w Grudziądzu.
W świetle tych wszystkich dokumentów należy stwierdzić, że Franciszek nie był Powstańcem Wielkopolskim, ale bez wątpienia był weteranem walk o wolność i niepodległość Polski, idąc dalej powinien być także wykreślony z projektu WTG gniazdo, gdzie figuruje z następującymi danymi:
Franciszek Bielewski
urodzenie: 1901.09.14 Szembruk, pow. Grudziądz
data śmierci: 1946.10.03
miejsce pochówku: Poznań Górczyn
rodzice: Michał, Zuzanna Kalinowska
jednostka: 7 Pułk Strzelców Wlkp. —- tu błąd!, Wojsko Polskie do 03.1924
status/stopień: starszy strzelec
uwagi: 500-2, I.487.9952, odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym.
Zmarł 31 X 1946 r., został pochowany na cm. na poznańskim Górczynie, spoczywa kwatera IIL rząd 14 miejsce 20 GPS: 52.386226, 16.878004
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
https://billiongraves.com/.../Franciszek.../26660701
Powinna być także usunięta tabliczka pamiątkowa wystawiona na polecenie TPPW (do 2010) lub Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu (po 2010). Zostanie też złożone pismo do UM Poznań o usunięcie dopisku o miejscu spoczynku PW.
źródła:
Archiwum Państwowe w Toruniu Urząd Stanu Cywilnego Szembruk Akta urodzeń Geburts Haupt Register für das Jahr 1900-1902. Haupt Register für das Jahr 1900-1902; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193;Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.9952; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Archiwum Państwowe w Poznaniu Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 45 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302] Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 709, Dokumentacja fot. grobu Tomek Konwicki maj 2024.

Sobczak Szczepan (1897 - 1984)

Urodził się 19 XII 1897 r. w miejscowości Sady (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne). Rodzice Marcin (15 XI 1869, syn Antoniny Sobczak po mężu Sworek) i Franciszka z d. Waszkiewicz (22 II 1873, córka Jana i Józefiny z d. Szołtysiak) pobrali się w 1892 r. Z tego związku urodzili się także Wawrzyniec (18 VII 1893, trzykrotnie wymieniony na pruskich listach strat, dwukrotnie ranny, wzięty do niewoli) i Józefa (*+1895).

W przeciwieństwie do brata, którego losów po wzięciu do niewoli podczas I wojny światowej nie ustalono, na listach strat armii pruskiej nie występuje.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego zgłosił się jako ochotnik do polskich oddziałów. Od stycznia 1919 r. brał udział w walkach m.in. pod Babimostem i Chodzieżą. Następnie służył w 2. baterii 2. pułku artylerii ciężkiej wielkopolskiej, pod dowództwem kpt. Bronisława Czabajskiego. Oznacza to, że najprawdopodobniej w szeregach tego oddziału walczył również pod Lwowem i w wojnie polsko-bolszewickiej. Służbę wojskową zakończył w stopniu szeregowego. W okresie międzywojennym służył w Straży Granicznej. Mieszkał w Rosku i działał w tamtejszym Kole Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej 1914-1919 r. (nr ewidencyjny 16 329, data wstąpienia do związku 5 III 1935) oraz w Związku Powstańców Wielkopolskich (nr 8519, nr Ref. Historycznego 16233, z błędną datą urodzenia 19 VII 1897). Koło Związku Weteranów Powstań Narodowych w Rosku wymieniło go w 1936 r. w spisie członków, zasługujących na odznaczenie niepodległościowe. Wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 4 IV 1938 r. Za udział w powstaniu W 1958 roku został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, a w 1972 roku został awansowany na stopień podporucznika.

Jego pierwszą żoną była Anna z d. Frąckowiak (12 VII 1897 w miejscowości Rumianek) z którą doPoznania przeprowadził się 8 IX 1921 r. Według zapisu na akcie urodzenia 5 III 1955 r. ożenił się powtórnie, niestety danych II żony nie znamy.

Nie są znane jego losy podczas II wojny światowej.

Zmarł 22 XI 1984 r. 26 XI 1984 r. został pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo, spoczywa z I żoną zm. w 1954 r. pole 31 kwatera 3 rząd 5 miejsce 118 GPS: 52.391005, 16.82791.
https://billiongraves.com/.../Szczepan-Sobczak.../26375263

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1020020&name_surname=Sobczak%20Stefan#OpenMap

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/3/56, skan 3Sady (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/70, skan 91Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń; Akta Miasta Poznania Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WH, Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; APP, Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Sobkowiak Józef (1889 - 1969)

Urodził się 11 XI 1889 r. w miejscowości Sady (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne). Rodzice Tomasz Franciszek (30 VIII 1842 w aktach ślubu z USC i parafii podano imię Tomasz, w aktach urodzenia dzieci zapisano Franciszek, syn Tomasza i Marianny) i Magdalena z d. Mieszała (18 V 1856, córka Wojciecha i Małgorzaty Świerkiel) pobrali się w 1881 r. Z tego związku urodzili się także Stanisław (6 X 1881), Marcin (25 IX 1885), Władysław (30 VIII 1885, podczas I wojny światowej ranny, następnie zaginiony), Katarzyna (1887), Jan (14 V 1892), Maksymilian (7 X 1892), Kazimierz (21 II 1897), Franciszka (*+1900) i Marianna (1902).

Po ukończeniu szkoły powszechnej pracował jako robotnik rolny. Podczas I wojny światowej został zmobilizowany do armii niemieckiej, w której szeregach walczył w latach 1914-1918.

Po wybuchu powstania zgłosił się 1 I 1919 r. jako ochotnik do 3. kompanii baonu garnizonowego w Poznaniu, formowanej na Cytadeli pod dowództwem Henryka Kocimskiego. Uczestniczył w walkach m.in. pod Zdunami, Skalmierzycami, Czarnkowem, Nakłem i Szubinem. Z własnoręcznie napisanego przez Józefa Sobkowiaka życiorysu, znajdującego się w Archiwum Państwowym w Poznaniu wynika, że 11 VII 1919 r. został przeniesiony do 8. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 62. pułk piechoty), a 7 IV 1920 r. do kompanii technicznej 62. pp, 21 V 1920 r. został awansowany na stopień kaprala. W 1920 r. walczył na froncie wojny polsko-bolszewickiej, m.in. pod Berezyną, Kijowem, Berdychowem, Januszpolem i Wołkowyskiem. 30 XI 1920 r. został zdemobilizowany z szeregów 62. pułku piechoty. 21 VI 1938 r. jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony. Działał w Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej 1914-1919 r. oraz od 25 IV 1938 r. w Związku Powstańców Wielkopolskich, koło im. Gen. Józefa Sowińskiego w Poznaniu. W 1958 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

26 X 1913 r. ożenił się z Agnieszką Janasik (ur. 5 I 1894 r. w Golęcinie, zm. 28 V 1978 r. w Poznaniu). Z ich małżeństwa urodziło się dwanaścioro dzieci – Pelagia (25 XI 1914), Józefa (11 III 1915), Franciszek (30 VII 1918), Kazimierz (26 II 1920 - 17 VI 2008, podczas okupacji deportowany do pracy przymusowej 1940-1945), Janina (ur. 19 I 1922), Tadeusz (*+1924), Melania (*+1925), Genowefa (1927-1929), Bolesław (21 I 1931 - 8 X 1992), Zbigniew (*+1931) oraz Wojciech (10 I 1940 - 9 II 2009).

W okresie międzywojennym mieszkał przy ul. Tylne Chwaliszewo 22/1 w Poznaniu. Pracował jako palacz oraz jako robotnik miejski.
W 1956 r. przeszedł na emeryturę.

Zmarł w 17 XI 1969 r., został pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo, spoczywa pole 9 kwatera 5 rząd B miejsce 46 GPS:52.386619, 16.835704.

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2554575&name_surname=Sobkowiak%20J%C3%B3zef#

https://billiongraves.com/.../J%C3%B3zef.../27566177

To także miejsce pochówku żony Agnieszki, synów Wojciecha i Bolesława i synowej Aleksandry (1931-2022). UWAGA, na nagrobku podany błędny rok urodzenia Józefa, jest 1898, powinno być 1889.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/3/23, skan 5Sady (USC) - akt małżeństwa, rok 1881, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/46, skan 99Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1889, Księga urodzeń; Akta Miasta Poznania Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WBH Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 476: Życiorysy powstańców wielkopolskich: S - tom IV (Sobański Michał - Sroczyński Jan); Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Tomczak Marian Józef (1899 - 1984)

Urodził się 19 I 1899 r. w miejscowości Czekuszewo (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie słupeckim, w gminie Strzałkowo). Jego rodzice Franciszek (1850, syn Szymona i Katarzyny z d. Fietz) i Magdalena z d. Alkiewicz (1865, córka Ludwika i Anny z d. Dubral) pobrali się w 1892 r. Miał siostrę Kazimierę (1893-1899).

Od 6 roku życia uczęszczał do szkoły w Czekuszewie, ostatnie 3 lata nauki odbył poza szkołą (prawdopodobnie miało to związek ze strajkiem dzieci). Następnie uczył ślusarstwa od 1914 r..

2 1 1919 r. dołączył do Gnieźnieńskiej Kompanii Karabinów Maszynowych pod dow. por. Pawła Krenca i brał udział w walkach pod Margoninem, Nowym Dworem, Kcynią, Szubinem i Rynarzewem. W kwietniu 1919 przeniesiony do 2 Batalionu 9 p.p. w Wągrowcu i pełnił służbę do września 1919 r. i został zwolniony na skutek reklamacji. W zbiorze dokumentów Wojskowego Biura Historycznego znajduje się wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości syg. akt 60-18109. Uchwałą W38/74 mianowany podporucznikiem i w tym samym roku odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

W okresie międzywojennym pracował jako mistrz ceramiki w Krochmalni Staw pow. Września do 1939 r., w którym to roku zostaje wywieziony do Generalnej Guberni, co było wynikiem denuncjacji (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu IPN Po 799/21 - Akta w sprawie działania na szkodę Mroczyka Józefa oraz Tomczaka Mariana, prowadzonej przeciwko: Staszak Władysław, tj. oskarżonemu z art. 2 Dekretu PKWN z 31 sierpnia 1944 r.).

Po wyzwoleniu wraca na swoje stare miejsce pracy i pracuje do 1964 r. jako kierownik techniczny, potem przechodzi na emeryturę. Był długoletnim członkiem Straży Pożarnej.

Prawdopodobnie po przejściu na emeryturę przeniósł się do słupska z żoną Salomeą z d. Zielińska (26 X 1901 - 25 VII 1984).

Zmarł 1 IX 1984 r. i został pochowany na starym cmentarzu w Słupsku, spoczywa Sektor 40 Rząd 17 Nr grobu 32

https://slupsk.grobonet.com/grobonet/start.php?id=detale...

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Miłosław, wpis 22 / 1892; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Słupska; WBH Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; Powstańcy wielkopolscy powiatu wrzesińskiego; Życiorys od pana Remigiusza Maćkowiaka.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Kierończyk Stanisław (1895 - 1981)

Urodził się 5 IV 1895 r. w miejscowości Góra (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne). Jego matką była Michalina z d. Kierończyk wdowa po Janie Ludkiewiczu (zmarł w 1891 r. w wieku 28 lat), z którym miała dwoje dzieci Andrzeja (1889) i Franciszkę (1887). Rodzoną siostrą Stanisława była Antonina (*+1899 r.)

Po wybuchu powstania zgłosił się 15 I 1919 r. jako ochotnik. Walczył na froncie północnym pod Rynarzewem i Kcynią. Jest wymieniony w „Imiennym wykazie Powstańców, którzy brali udział w walkach na froncie zachodnim Wielkopolski”, (Antoni Biskupski, Historja 61. Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7. Pułku Strzelców Wielkopolskich, T.1. Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku”, Bydgoszcz 1925). Wskazywałoby to, że służył w 7. Pułku Strzelców Wielkopolskich, ale według innych źródeł, po zgłoszeniu się do wojska miał zostać przydzielony do 3. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Po zakończeniu powstania, do 1920 r. służył w Wojsku Polskim, zatem najprawdopodobniej brał również udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1969 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W 1972 r. dekretem prezydenckim mianowany na stopień podporucznika.

21 X 1921 r. w Poznaniu ożenił się z Marią z d. Rejmisz (ur 15 XI 1901 w Poznaniu), córką Józefa i Michaliny z d. Cziesz. Ze zwiazku Stanisława i Marii urodzili się Marian (1922 - 1988), Stanisław (*+1924), Felicja Maria (1925), Wanda (1929), Halina (1931-1986) i Leokadia (1934-1998, po mężu Polaczyk).

Zmarł 10 IX 1981 r., spoczywa na cmentarzu Poznań Górczyn z małżonką Marią i córką Leokadią (dane ustalane)
kwatera IIL rząd 23 miejsce 26 GPS: 52.385999, 16.878144
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Stanis%C5%82aw.../13604501

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/1/64, skan 39 Jankowice (USC) - akt urodzenia, rok 1895, Księga urodzeń; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WTG Gniazdo - Uczestnicy PW baza on line; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1933; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Adamiak Jan (1900-1975)

Urodził się 16 X 1900 r. w miejscowości Biniew (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski). Rodzice Walenty (1871, syn Leona i Małgorzaty z d. Wojtczak I voto Nowicka) i Katarzyna z d. Andrzejak vel Jędrzejak (1872, córka Grzegorza Andrzejak vel Jędrzejak i Franciszki Mikołajczyk) pobrali się w 1894 r.

Jan ukończył 7 klas szkoły powszechnej, po zdanej maturze pracował jako kancelista. A następnie pracował w kolejach.

10–26 XI 1918 r. brał udział w wystąpieniu Polaków w Ostrowie Wielkopolskim przeciwko władzy pruskiej, co miało miejsce przed wybuchem Powstania Wielkopolskiego. Następnie w Straży Ludowej do 6 I 1919 r. w składzie 1 Baonu Ostrowskiego pod dowództwem Maksymiliana Myki w zdobywaniu Ostrowa Wielkopolskiego, Skalmierzyc i Śliwnik pod dowództwem Władysława Wawrzyniaka. Następnie brał udział w walkach o Rawicz, Kępno, Krotoszyn. Od 10 VI 1919 r. w 69 pułku piechoty. Żołnierz wojny polsko - bolszewickiej. Odznaczony Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921, Medalem Pamiątkowym Wojsk Wielkopolskich, Medalem 10 lecia Odzyskanej Niepodległości, Odznaką pamiątkową frontu litewsko - białoruskiego. W 1957 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 25 VI 1938 r. Z wojska zwolniony 15 XI 1922 r. w stopniu plutonowego. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914/1919 od 1 VI 1936 r. (nr ewidencyjny 20389). Zweryfikowany jako członek Związku Powstańców Wielkopolskich nr dyplomu 11209, nr Ref. Historycznego 18701.

8 VII 1927 r. w Poznaniu poślubił Zofię z d. Torka (1907-1989, córka Stanisława i Antoniny Goetz). Z tego związku urodziło się troje dzieci - Hieronim Eugeniusz (5 XI 1927), Irena Helena (11 I 1930) i Barbara Halina (1 VIII 1933).
Nie ustalono losów podczas II wojny światowej.

Zmarł 24 IX 1975 r. i został pochowany na cm. parafialnym na poznańskim Górczynie kwatera IIP rząd 17 miejsce 63 GPS: 52.38671, 16.876731

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Jan-Adamiak.../26658742

To także miejsce pochówku żony.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Franklinów, wpis 24 / 1894; Akta Miasta Poznania Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WBH Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Spis zweryfikowanych 9100 - 13620; Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]; Dokumentacja fot. grobu Tomasz Koniwcki maj 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Wolski Tadeusz (1897 - 1983)

Urodził się 27 października 1897 r. w Tucznie (pod Inowrocławiem), w rodzinie rolnika Wojciecha (ur. 1862, syn Jana i Teofili Frąszczak) i Franciszki ze Springerów (ur. 1873, Wojciecha i Marii Kurek II voto Frąszczak), para pobrała się w 1895 r.

W 1906 r. wziął udział w strajku szkolnym w Jaksicach. Do 1916 r. uczęszczał do gimnazjum w Inowrocławiu. Zmobilizowany do armii pruskiej, walczył na froncie zachodnim, jako żołnierz Infanterie-Regiment 448 został ranny jesienią 1918 r., co potwierdza lista strat Preußen 1370 z 20 II 1919 r., przebywał w szpitalu w Sulzbach.

Po powrocie do Inowrocławia brał czynny udział w walkach o wyzwolenie miasta. W ramach nowo sformowanego 2. Pułku Grenadierów Kujawskich walczył w bitwie o Złotniki, podczas której został kontuzjowany (pułk przemianowano następnie na 5. Pułk Strzelców Wielkopolskich). Po opuszczeniu szpitala walczył pod Łabiszynem. 15 IV 1919 r. mianowany podporucznikiem., objął 2. kompanię w 2. baonie 5. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W styczniu 1920 r., w związku z rewindykacją Pomorza mianowany został komendantem Tucholi. 10 II brał udział w uroczystościach zaślubin z morzem (poczet sztandarowy pułku). Podczas wojny polsko - bolszewickiej 1920 r., od marca do listopada, był dowódcą 2. kompanii ckm 59. Pułku Piechoty (przez krótki czas dowodził 2. baonem tego pułku w walkach n. Liwcem). W kwietniu 1920 r. mianowany został porucznikiem. Do rezerwy przeniesiono go 10 XI 1920 r. Odznaczony m.in. Orderem Wojenny Virtuti Militarii, Krzyżem Walecznych 2 razy, Orderem Odrodzenia Polski V kl., Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości, Medalem X-lecia Odzyskania Niepodległości. W 1957 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

W latach 1921-1923 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. Do 31 XII 1927 r. był asesorem, od l I 1928 r. - sędzią grodzkim. Do 1937 r. pracował w Czersku (pow. Chojnice), a później we Wrześni, gdzie przebywał do wybuchu II wojny światowej.

Związek małżeński zawarł ze Stefanią z Podhajskich (20 X 1903 - 5 VI 1992, para miała syna Janusza (18 IX 1928 - 18 VII 1992). W 1946 r. rodzina zamieszkała w Słupsku.

Na początku 1944 r. został aresztowany przez poznańskie gestapo, osadzony w Forcie VII, a następnie w obozie Żabikowo. Po wyzwoleniu uruchomił Sąd Grodzki we Wrześni, wybrany był przewodniczącym tamtejszej Miejskiej Rady Narodowej. W 1950 r. mianowano go sędzią Sądu Wojewódzkiego w Koszalinie, gdzie do przejścia na emeryturę (1967) pełnił funkcję przewodniczącego Wydziału Karnego. Czynny w ramach ZBoWiD-u, Były prezes Związku Powstańców Wielkopolskich (1947-1949 r.), v-ce prezes powiatowy ZBoWiD w Słupsku.

Zmarł 2 VIII 1983 r. w Słupsku. Spoczywa na Starym cmentarzu Sek 2BG Rz 13 nr gr 11-11

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Palędzie Kościelne, wpis 6 / 1895 ; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 29276: Wolski Thaddäus (Tuczno, Hohensalza); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Słupska; WBH Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; Z. Kościański, Wolski Tadeusz (1897-1983), (w:) Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, t. IV, red. B.Polak, Poznań 2008, s. 217-218,

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Uzupełnienie materiału z dn. 22 I 2021 r.

Stawski Józef (1895-1972)

Urodził się 28 I 1895 r. w miejscowości Swadzim (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne). Rodzice Franciszek (12 VII 1856 - 1904, syn Stanisława i Agnieszki z d. Kruk) i Józefa z d. Zgoła (Józefina, 9 III 1863, córka Jana i Marii Świderskiej) pobrali się w 1881 r. Z tego związku urodziło się dwanaścioro dzieci, Stefan (1881), Andrzej (*+1882), Jan (*+1883), Maria (1884, po mężu Deja), Tomasz ()14 II 1887, żołnierz armii pruskiej, służąc w Infanterie-Regiment 26 został lekko ranny), Władysław (1889), - Powstaniec Wielkopolski - Stanisław (24 IV 1891- 4 VIII 1966), Antoni (17 I 1893 - 22 VIII 1940, w Wojskowym Biurze Historycznym trzy teczki, gdzie Antoni występuje w stopniu chorążego), Józefa (*+1897), Franciszek (14 X 1898 - zamordowany przez niemieckiego okupanta w Bydgoszczy 28 III 1940, żołnierz armii pruskiej ranny podczas I wojny światowej) i Stanisława (1901).

Józef Stawski po ukończeniu szkoły powszechnej podjął naukę w zawodzie rzeźnika, jako uczeń działał w formacjach konspiracyjnych.

W 1912 r. zamieszkał w Poznaniu, ale Karty meldunkowe miasta Poznania wskazują także jego adres w Swadzimiu.

Podczas I wojny światowej powołany do armii niemieckiej, w której służył jako sanitariusz na froncie zachodnim we Francji.

Po powrocie w rodzinne strony, w grudniu 1918 r. powrócił do konspiracji. Przenosił broń zdobytą podstępem z fortów znajdujących się na przedpolach Górczyna do tajnych polskich magazynów przy ul. Jezuickiej. Po wybuchu powstania, pod dowództwem mjr Mieczysława Drogowskiego brał udział w walkach na terenie Poznania, m.in. przy zdobyciu koszar niemieckiego 6. pułku grenadierów oraz rozbrojeniu komisariatu policji przy ul. Matejki. Brał udział w zdobywaniu stacji lotniczej na podpoznańskiej Ławicy i w walkach pod Zbąszyniem. Od 6 I 1919 r. został przydzielony do plutonu sanitarnego na poznańskiej Cytadeli, a później do batalionu sanitarnego, gdzie pozostawał do marca 1921 r. Natomiast wg biogramu zamieszczonego w Powstańcy wielkopolscy: biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919. Tom VIII, Józef brał udział w walkach na froncie północnym powstania, a w 1920 r. brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Służbę zakończył w stopniu starszego sanitariusza. 4 XII 1958 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, a w 1972 r. mianowany na stopień podporucznika.

Po zwolnieniu z wojska razem z bratem Stanisławem prowadził sklep rzeźniczy w Poznaniu przy ul. Marszałka Focha 158, aż do wybuchu II wojny światowej. Jego losy podczas II wojny światowej nie są znane.

W 1962 r. ożenił się z wdową Wiktorią z d. Sołtysiak I voto Syrek.

Zmarł 18 X 1972 r., pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo, spoczywa pole 1 kwatera 1 miejsce 20 GPS: 52.38518, 16.832557

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2603671&name_surname=Stawski%20Stanis%C5%82aw#

To także miejsce pochówku jego brata Stanisława, bratowej Teresy, Gabrieli i Andrzeja Syrków, Rozalii z d. Kuta - Stawskiej (14 VII 1903 Bzowo USC Lubasz -1954) i Krzysztofa Chudery.

=================================================================

Stawski Stanisław (1891-1966)

Urodził się 24 IV 1891 r. w miejscowości Swadzim (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne). Rodzice Franciszek (12 VII 1856 - 1904, syn Stanisława i Agnieszki z d. Kruk) i Józefa z d. Zgoła (Józefina, 9 III 1863, córka Jana i Marii Świderskiej) pobrali się w 1881 r. Z tego związku urodziło się dwanaścioro dzieci, Stefan (1881), Andrzej (*+1882), Jan (*+1883), Maria (1884, po mężu Deja), Tomasz )14 II 1887, żołnierz armii pruskiej, służąc w Infanterie-Regiment 26 został lekko ranny), Władysław (1889), Powstaniec Wielkopolski - Józef (1895-1972), Antoni (17 I 1893 - 22 VIII 1940, w Wojskowym Biurze Historycznym trzy teczki, gdzie Antoni występuje w stopniu chorążego), Józefa (*+1897), Franciszek (14 X 1898 - zamordowany przez niemieckiego okupanta w Bydgoszczy 28 III 1940, żołnierz armii pruskiej ranny podczas I wojny światowej) i Stanisława (1901).

Za młodu rozpoczął naukę w zawodzie rzeźnika.

23 VII 1906 r. zamieszkał w Poznaniu, wg Kart meldunkowych miasta Poznania mieszkał na przemian w Poznaniu i Swadzimiu. 6 VIII 1919 r. zamieszkał w Poznaniu na stałe.

Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany do armii niemieckiej. Walczył w jej szeregach na froncie zachodnim. Jest wspomniany na liście strat Preußen 1133 z 8 V 1918 r., jako lekko poszkodowany w wyniku wypadku. Służył wtedy w stopniu Gefreitera. Do Wielkopolski powrócił w grudniu 1918 r. Już 12 XII wstąpił do 2. kompanii Służby Straży i Bezpieczeństwa w Poznaniu. Pełnił służbę wartowniczą na Dworcu Głównym, w koszarach saperów, na Zamku i przy różnych fortach w stopniu st. strzelca. Jego dowódcą miał być Przybecki. Podczas powstania brał udział w walkach w Poznaniu i przy zdobywaniu lotniska w Ławicy, a następnie walczył na froncie północnym. 3 III 1919 r. został do przeniesiony do 3. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 57. pułk piechoty), w którego szeregach walczył w wojnie polsko - bolszewickiej. Zwolniony do rezerwy 28 X 1920 r. W 1957 roku został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

W okresie międzywojennym razem z bratem Józefem prowadził zakład rzeźniczy w Poznaniu przy ul. Marszałka Focha 158 (obecnie ul. Głogowska).

Jego losy podczas II wojny światowej nie są znane.

31 VII 1946 r. ożenił się z Teresą Nowak (9 X 1898 - 25 VII 1985).

Zmarł 4 VIII 1966 r. i został pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo. To także miejsce pochówku jego brata Józefa, żony Teresy, Gabrieli i Andrzeja Syrków, Rozalii z d. Kuta - Stawskiej (14 VII 1903 Bzowo USC Lubasz -1954) i Krzysztofa Chudery.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/3/23, skan 15 Sady (USC) - akt małżeństwa, rok 1881, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/64, skan 19Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1895, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/52, skan 40 Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1891, Księga urodzeń; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 23479: Stawski Stanislaus (Schwadzin, Posen); Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. VIII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2011; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WTG Gniazdo - Uczestnicy PW baza on line i Lista odznaczonych WKP; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1933; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024