Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Muth Edmund (1896-1930)

Urodził się 25 VII 1896 r. na podpoznańskich Jeżycach w rodzinie Wojciecha (15 III 1872 - 23 VII 1920, syn Jana i Marianny z d. Łagoda) i Marii z d. Drozdowska (21 XI 1873 - 11 IV 1934, córka Józefa i Katarzyny z d. Jagodzińska), para pobrała się w 1893 r. Z tego związku urodzili się także Maria (1894), Władysława (1898), Joanna Stefania (1900), Tadeusz Marian (1904-1905) i Marian (1907).

Niewiele wiemy na temat Edmunda, brak potwierdzenia czy brał udział w I wojnie światowej. Niejasne też jest kiedy i gdzie brał udział w Powstaniu Wielkopolskim. Wszystkie informacje jakie posiadamy zaczerpnięte są z trzech nekrologów zamieszczonych w Kurierze Poznańskim z 27 i 28 IX 1930 r. (nr 445 i 445), gdzie napisane zostało, że Edmund był Powstańcem Wielkopolskim, podporucznikiem Wojska Polskiego (rezerwa) i żołnierzem 15 pułku ułanów i tylko na tej podstawie możemy domniemywać przebiegu służby w Wojskach Wielkopolskich Mutha. oddział ułanów powstał 30 XII 1918 r. (podawana jest także data 27 XII, czyli wybuchu powstania, ale tu trzeba podkreślić, że w dniu wybuchu insurekcji wielkopolskiej tak sprecyzowane jednostki nie miały kiedy się utworzyć) pod komendą ppor. Kazimierza Ciążyńskiego (2 III 1894 - 11 IX 1951), jako „Konni Strzelcy Straży Poznania”. 29 I 1919 1. pułk strzelców konnych wielkopolskich otrzymał nazwę „1. pułk ułanów Wielkopolskich”, a jego dowódcą został Aleksander Pajewski (5 I 1879 - 1 IX 1926). W nocy z 5 na 6 I 1919 r. brał udział udział w walkach o stację Lotniczą na Ławicy. W nocy z 9 na 10 I 1919 r. przewieziony został do Gniezna, a w dniu 11 I 1919 r. wziął udział w walkach o Szubin. W następnym czasie służył na różnych odcinkach frontu powstańczego. Po powstaniu, 5 VIII 1920 r. pułk otrzymał nazwę „15. pułk ułanów poznańskich”. Następnie oddziały zostały skierowane do walki na Wschodzie na front litewsko-białoruski w ramach 14 Dywizji Piechoty. 2 I 1921 r. pułk wrócił do Poznania. W Wojskowym Biurze Historycznym znajduje się fiszka o syg. akt 314 dotycząca Mutha.

Zmarł 26 IX 1930 r., pochowany na Cm. par. św. Antoniego Padewskiego (Starołęka) w Poznaniu, spoczywa kwatera 4 rząd GG miejsce 19

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

UWAGA, na nagrobku błędnie zapisano miesiąc urodzenia - podano grudzień, powinno być lipiec.

To także miejsce pochówku jego rodziców.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/3/59, skan 18 Złotniki (USC) - akt małżeństwa, rok 1893, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1930/1/30, skan 48 Poznań - Jeżyce (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń t. II; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Kurier Poznański z 27 i 28 IX 1930 r. (nr 445 i 445) WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Katarzyna Krüger, 7 X 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/3/59, skan 18 Złotniki (USC) - akt małżeństwa, rok 1893, Księga małżeństw

Adalbert Muth (21 lat), rodzice: Johann Muth , Marie Łagoda ,
Marie Drozdowska (20 lat) , rodzice: Joseph Drozdowski , Katharina Jagodzinska ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1930/1/30, skan 48 Poznań - Jeżyce (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń t. II

Edmund , rodzice: Wojciech Muth, Marianna Drozdowska

Borowicz Antoni (1900 - 1976)

Urodził się 5 XII 1900 r. na podpoznańskiej Starołęce w rodzinie Michała (ur.29 VIII 1875, syn Katarzyny) i Katarzyny z d. Maciejak (ur. 28 IV 1878, córka Wawrzyńca i Katarzyny z d. Bartkowiak), para pobrała się w 1899 r.
W Uchwale o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego w 1974 r. napisano, że Borowicz brał udział w powstaniu 9 I 1919 r. w 2 baterii artylerii pod dowództwem por. Józefa Muślewskiego (8 III 1893 - 6 IV 1940) w 15. Pułku Artylerii. Co mija się z prawdą przynajmniej w kwestii dowództwa, gdyż Józef Muślewski od grudnia 1918 r. był organizatorem 1. kompanii śremskiej, w ramach Batalionu Śremskiego kompania ta od 6 I 1919 r. walczyła pod Zbąszyniem i Strzyżnem. Od 1 II 1919 r. pod Rawiczem, Muślewski został przydzielony dopiero 22 II 1919 r. do 2. pułku artylerii lekkiej jako dowódca 5. baterii, a 10 III przeniesiony do 1. pułku artylerii lekkiej, gdzie objął dowództwo 2. baterii. Natomiast podczas wojny polsko - bolszewickiej Muślewski był jednym z dowódców 15. pułku artylerii lekkiej (po reorganizacji w X 1919 r.) w grupie gen. D. Konarzewskiego. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że pomylono w Uchwale z 1974 r. dowódców, a okres służby Borowicza pod rozkazami Muślewskiego przypada dopiero na czas po powstaniu i być może dotyczy wojny polsko - bolszewickiej a nie czasu powstania. Warto tu także zwrócić uwagę, że pierwsze jednostki artyleryjskie brały już udział w przejęciu stacji lotniczej na podpoznańskiej Ławicy. Natomiast dopiero 14 I 1919 r. oficjalnie ogłoszono formowanie 1. pułku artylerii lekkiej , z podpułkownikiem Anatolem Kędzierskim jako dowódcą. Obok 1 pal w koszarach na Sołaczu w Poznaniu zaczęto formować I Dywizjon Artylerii Ciężkiej, a w forcie Prittwitz-Gaffron tworzono 2. pułk artylerii polowej. Dalej w Uchwale napisano, że brał udział w walkach na odcinku frontu północnego - Kcynia, Szubin, Rynarzewo, a po powstaniu służył w pułku jako kanonier do 1921 r. (czyli jak najbardziej mógł brać udział w wojnie polsko - bolszewickiej pod rozkazami Muślewskiego). W ewidencjach członków związków i towarzystw weteranów i powstańców w okresie międzywojennym nie występuje, w WBH brak akt.
Borowicz był także uczestnikiem Kampani Wrześniowej 1939 r.

Zmarł 8 II 1976 r., pochowany na Cm. par. św. Antoniego Padewskiego (Starołęka) w Poznaniu, spoczywa kwatera 6B rząd 1 miejsce 4
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

Miejsce pochówku weterana jest już wpisane do Ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski, a nowy nagrobek oznakowany został stosowną tabliczką z IPN. We wspomnianej ewidencji Borowicz występuje jako uczestnik Powstania Wielkopolskiego i wojny obronnej 1939 r.

https://bip.ipn.gov.pl/bip/form/r53940087206,Borowicz.html

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1927/3/117, skan 49 Poznań (USC) - akt małżeństwa, rok 1899, Księga małżeństw; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 1 XI 2024 r.; IPN, Ewidencja grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Katarzyna Krüger, 7 X 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1927/3/117, skan 49 Poznań (USC) - akt małżeństwa, rok 1899, Księga małżeństw

Michael Borowicz (24 lat), rodzice: Katharina Borowicz ,
Katharina Maciejak (31 lat) , rodzice: Lorenz Maciejak , Katharina Bartkowiak

Kasprzak Józef (1899 - 1977)

Urodził się 25 II 1899 r. w miejscowości Stężyca (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie gostyńskim, w gminie Gostyń) w rodzinie Wawrzyńca (Lorenc, ur. 16 VII 1867, syn Franciszka i Teodozji z d. Piotrowska) i Karoliny z d. Kaczmarek (ur. 23 X 1865, zm. 28 I 1904, córka Andrzeja i Marianny z d. Komorska), para pobrała się w 1892 r. Z tego związku urodzili się także Powstaniec Wielkopolski - Józef (26 IX 1896 - 19 XI 1968), Stanisława (1894), Marianna (1901) i Adam (*+1903). Po śmierci Karoliny w 1904 r. Wawrzyniec ożenił się powtórnie, jego żoną została Jadwiga z d. Sołtysiak (ur. 16 VII 1876 r., córka Piotra i Jadwigi z d. Kościańska). Z tego związku urodziło się przyrodnie rodzeństwo Stanisław (1905), Piotr (1908-1976), Jadwiga (1909 - 1966), Wawrzyniec (1911) i Władysława (*+1914).

Niewiele wiemy o życiu Józefa. Na nagrobku umieszczone zostały np. daty 1914 - 1918 co sugeruje, że brał udział w I wojnie światowej, ale na pewno nie od dnia i roku jej wybuchu, ponieważ w 1914 r. miał lat 15, więc na pewno nie został w tym czasie powołany do armii pruskiej (najwcześniejsze powołania to ukończone 17 lat). Kolejną datą na nagrobku jest okres Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 i tu na podstawie Uchwały o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego w 1957 r.: ”Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim z bronią w ręku w czasie od 27 grudnia 1918 r. do 18 lutego 1919 r. Werbował ochotników w pow. gostyńskim. Z grupą zwerbowanych ochotników wyjechał do Poznania. Niewyszkolonych przekazał do Oddziału stacjonującego na Cytadeli, a sam wraz z resztą wyszkolonych zgłosił się do jednostki formujący się w koszarach I Pułku Strzelców Wlkp. przy ul. Grunwaldzkiej. Skąd około połowy stycznia 1919 r. wyruszył z 5 kompanią II baonu na front pod Kcynię pod dowództwem druha Śliwińskiego (Stanisław Bernard Śliwiński 5 VII 1883 - 18 XI 1941). W walkach nad Notecią został ranny w dniu 09.02.1919 r. (przestrzał prawej nogi), przebywał w szpitalu najpierw w Szubinie a następnie w szpitalu św. Jana w Gnieźnie. Po wyleczeniu pozostał w wojsku jako narybek tworzącej się kadry podoficerów i służył jako podoficer zawodowy do 26 września 1939 r., w którym to dniu dostał się do niewoli niemieckiej z Armią gen Gleberga.”. Na nagrobku zaznaczono, a co zostało pominięte w wyżej cytowanej Uchwale, że Kasprzak był rotmistrzem w 4. Pułku Strzelców Wielkopolskich czyli jest to już czas po podpisaniu rozejmu w Trewirze (16 II 1919 r.), 4. Pułk Strzelców Wielkopolskich został utworzony rozkazem dziennym DG nr 61 z 6 III 1919 r., z oddziałów powstańczych działających w okolicach Wągrowca, Gniezna i Wrześni, pod rozkazami Oskara Brezany. I batalion pułku to dawny batalion wągrowiecki i kompania powidzka, II batalion powstał w dawnego batalionu budzyńskiego, III – z oddziałów powstańczych walczących w okolicach Gniezna. Batalion III formowany był na froncie, baony I i II – w kwietniu 1919 r., w Gnieźnie. Całkowicie sformowany 4 PSW od 5 V 1919 r. uczestniczył w walkach granicznych na froncie północnym, na odcinku od Kowalewa do Dąbrówki. Po raz pierwszy jako całość pułk został zgrupowany 6 VI 1919 r. pod Nininem. Od 27 V do 20 VI 1919 r. oddział stanowił odwód 2. Dywizji Strzelców Wielkopolskich, 1 VIII skierowany do grupy gen. Daniela Konarzewskiego. 7 I 1920 r. przemianowany na 58. Pułk Piechoty Wielkopolskiej, istnieje zatem tu wytłumaczenie kolejnej z dat na nagrobku tj. rok 1920, czyli wojna polsko - bolszewicka. Odpowiedz czy jest to prawda może znajdować się w Wojskowym Biurze Historycznym, gdzie znajdują się dokumenty o nadanie Medalu Niepodległości (odznaczony 20 XII 1937 r. syg. akt 24/7137). Kolejnymi datami jest okres II wojny światowej, 1939-1945, z zapisu w Uchwale wiemy, że służył pod rozkazami Franciszka Kleeberga (1888-1941, w Uchwale przekręcono nazwisko), czyli Grupie Operacyjnej „Polesie" (od 27 IX 1939 r. SGO „Polesie”), jednostka miała za zadanie obronę Polesia od Brześcia do granicy polsko-sowieckiej. Po agresji ZSRS na Polskę oraz przekroczeniu granicy rumuńskiej przez Naczelnego Wodza i rząd RP gen. Kleeberg wydał rozkaz marszu w kierunku oblężonej Warszawy. Pod Jabłonią (19 IX) i Milanowem (30 IX) dowodzone przez niego jednostki pobiły wysunięte kolumny oddziałów Armii Czerwonej. 5 X 1939 r., po pięciodniowych walkach z Wehrmachtem pod Kockiem, gen. Kleeberg podjął decyzję o kapitulacji. Należy tu zaznaczyć, że w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej IPN GK 132/8 Kasprzak figuruje jako osadzony w Konzentrationslager Mittelbau - Dora (stan personalny obozu na dzień 16 II 1945, nr więźnia 116401), a obóz ten funkcjonował od sierpnia 1943 r. do końca II wojny światowej i został założony w celu dostarczenia niewolniczej siły roboczej dla pobliskiej podziemnej fabryki zbrojeniowej Mittelwerk.Prawdopodobne jest także, że zapis na Listach strat II wojny światowej - Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach Opolu WAST-St.IA,l.1 (Data na dokumencie - 4 VIII 1943 - lista zawiera nazwiska zwolnionych i zmarłych polskich jeńców wojennych ze Stalagu IA, nr jeńca 17558) może dotyczyć Kasprzaka, niestety jest to domniemanie, nie podano tam daty urodzenia, co utrudnia weryfikację. Jako Powstaniec Wielkopolski został zweryfikowany przez Zarząd Główny Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu dyplomem nr 8092, Nr Referatu Historycznego 15807 - 9 VII 1935 r. Uchwałą W 8/72 mianowany do stopnia podporucznika.

Zmarł 18 II 1977 r., pochowany na Cm. par. św. Antoniego Padewskiego (Starołęka) w Poznaniu, spoczywa kwatera 6B rząd 2 miejsce 4

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

To także miejsce pochówku Józefy (5 III 1912 - 26 II 1996) i Jerzego (1948 - 2006).

źródła: Archiwum Państwowe w Lesznie 429/2.1/56, skan 60 Lubiń (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, [Księga małżeństw]; Archiwum Państwowe w Lesznie 429/1.1/82, skan 46 Lubiń (USC) - akt urodzenia, rok 1899, [Księga urodzeń]; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 32 / Spis zweryfikowanych 4622 - 9099. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 195; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 2 XI 2024 r.; IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Katarzyna Krüger, 7 X 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Archiwum Państwowe w Lesznie 429/2.1/56, skan 60 Lubiń (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, [Księga małżeństw]

Wawrzyn Kasprzak (25 lat), rodzice: Franciszek Kasprzak , Teofila Piotrowska ,
Karoline Karczmarek (27 lat) , rodzice: Andrzej Karczmarek , Marianna Komorska ,

Archiwum Państwowe w Lesznie 429/1.1/82, skan 46 Lubiń (USC) - akt urodzenia, rok 1899, [Księga urodzeń]

Józef , rodzice: Wawrzyn Kasprzak, Karoline Kaczmarek

Stefan Golka

uwagi: Tow. Powstańców i Wojaków Poznań Łazarz
źródła: Wolność. Organ Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków na Województwo Poznańskie, R. 1922 i 1923
Urodził się 27 VIII 1885 r. w Nowym Mieście nad Wartą, rodzice Józef i Nepomucena z d. Suchocka. Żona Maria z d. Kruszona ur. 15 XI 1889 r. pochowana na cm. junikowskim pole: 34; kwatera: 7; rząd: 9; miejsce: 105;
W Powstaniu Wielkopolskim: Straży Ludowej jako ochotnik w dzielnicy V Łazarz - Górczyn pod rozkazami twórcy SL Juliana Bolesława Langego (9 I 1873 - 9 VI 1953). W plutonie Jana Wellnitza od 26 XII 1918 r. (oddział pozostawał pod rozkazami Jakuba Hęćki (23 VII 1892 - 10 XII 1974)). Od dnia wybuchu powstania pełnił funkcje wartownicze i brał udział w walkach na terenie miasta Poznania.
Nie ustalono daty i miejsca śmierci.
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1912/1/34, skan 61 Nowe Miasto nad Wartą (USC) - akt urodzenia, rok 1885, Księga urodzeń
Stephan , rodzice: Józef Golka Nepomucena Suchocka

Wellnitz Jan (1878-1946)

Urodził się 11 IV 1878 r. (lub 1876*) w miejscowości Paterek (niem. Brückenkopf, wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Nakło nad Notecią) w rodzinie Jana sr i Rozalii z d. Vehring.
*Co do roku urodzenia na podstawie aktu małżeństwa nr 22 z 14 IX 1900 r. Urzędy Stanu Cywilnego w Nakle urodził się w 1878 r., taki rok zapisano także w aktach Miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931 oraz wyszukiwarce grobów dla miasta Poznania. Natomiast w dokumentach WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich 1918-1939 raz jest 1876, innym razy 1878, przy czym widać poprawki na dokumencie sugerujące rok 1878. Na fiszce wniosku do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości roku urodzenia podano 1876. Przyjęliśmy jako rok urodzenia 1878, który występuje w akcie małżeństwa czyli najstarszym dostępnym dokumencie.

16 IX 1900 r. poślubił Bronisławę z d. Klimaszewską (ur. 16 VI 1875 r. w Gross Tonin, obecnie Tonin – wieś w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim, w gminie Sośno, zm. 2 V 1952 w Poznaniu, pochowana na Junikowie pole: 3; kwatera: 8; rząd: 6; miejsce: 208; córka Jana i Katarzyny z d. Najdowska). Z tego związku w Paterku urodzili się Patrycja (31 I 1902, po mężu stachowiak), Łucja (26 VII 1907, po mężu Komorowska), Józef (5 II 1909 - 27 VIII 1973) i Edmund (26 VI 1910). W 1911 roku rodzina z Paterka przeprowadziła się do Poznania i tu urodził się Gordian (*+1914).

Wellnitz Jan był z zawodu kominiarzem.

Od 4 VIII 1914 r. do 7 XII 1918 r. służył w armii pruskiej, brał w jej szeregach udział w I wojnie światowej. Po powrocie do Poznania wstąpił do Straży Ludowej jako ochotnik w dzielnicy V Łazarz - Górczyn pod rozkazami twórcy SL Juliana Bolesława Langego (9 I 1873 - 9 VI 1953). Jako dowódca plutonu od 26 XII 1918 r. pozostawał pod rozkazami Jakuba Hęćki (23 VII 1892 - 10 XII 1974). Od dnia wybuchu powstania pełnił funkcje wartownicze i brał udział w walkach na terenie miasta Poznania. Zwolniony z wojska w stopniu kaprala. Członek Związku Uczestników Powstania Wielkopolskiego od 1 III 1925 r., od 15 X 1935 r. w Towarzystwie Powstańców Wielkopolskich. Zweryfikowany przez Zarząd Główny związku Powstańców Wielkopolskich 1 XII 1938 r. dyplomem nr 18158, Nr Referatu Historycznego 27004. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 21 VI 1938 r.

Jego losy podczas II wojny światowej nie są znane.

Zmarł 23 XI 1946 r. Pochowany na cm. parafialnym na poznańskim Górczynie Cmentarz parafii pw. Matki Boskiej Bolesnej spoczywa kwatera IIL rząd 20 miejsce 15
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...#

To także miejsce pochówku syna Józefa (1909 - 1973) i synowej Leokadii z d. Bocian (1925-2016).

Miejsce pochówku zostanie zgłoszone do Urzędu Miasta Poznań, Wydział Kultury o uzupełnienie w wyszukiwarce miejskiej jako grób weterana Powstania Wielkopolskiego oraz zostanie złożony wniosek o wpis do Ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.

źródła: Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Urząd Stanu Cywilnego Nakło Wieś, Akta stanu cywilnego - pierwopisy, Akta małżeństw 1900 ; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich 1918-1939 (I.487.7050); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line, stan na 3 XI 2024 r.; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Paulina Dawid, 2 XI 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Małecki Franciszek (1890 - 1970)

Urodził 29 VII 1890 r. się w miejscowości Zielniki Kolonia (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska) w rodzinie Andrzeja (ur. 14 XI 1872, syn Jakuba i Marianny Zalas) i Stanisławy z d. Węcławiak (ur. 24 X 1874, córka Franciszka i Agnieszki z d. Bartylak), para pobrała się w 1883 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej siedmioro dzieci, których znamy imiona Marianna (1884, po mężu Olejniczak), Jan (1887), Marcin (1893), Katarzyna (1896), Piotr (1899) i Zofia (1902).

Franciszek po ukończeniu szkoły powszechnej w Bieganowie podjął pracę w majątku tamże. Powołany w 1912 r. do odbycia obowiązkowej służby w armii pruskiej w 5. pułku artylerii, z którego został wysłany na szkolenie do Szprotawy W 1914 r. po wybuchu I wojny światowej służył w jednostkach artyleryjskich na froncie zachodnim. W 1916 r. po raz pierwszy skierowany do szpitala, a po wyleczeniu skierowany do baonu zapasowego stacjonującego w Minden. Ponowie w wyniku choroby skierowany na leczenie, tym razem do Wrocławia w czerwcu 1918 r. skąd z kolegą uciekł w listopadzie 1918 r. na wieść o wybuchu rewolucji w Niemczech. Przez Poznań dostał się do rodzinnej miejscowości. Jego nazwisko znajduje się na listach strat armii pruskiej Preußen 1350 z 28 I 1919 r. jako ranny żołnierz jednostki Feldartillerie - Regiment 70 (błąd w miesiącu urodzenia, podano tam bowiem wrzesień a nie sierpień).

W grudniu 1918 r. dzięki informacji ze Środy Wielkopolskiej o wybuchu powstania z 5 innymi ochotnikami udał się do Środy, gdzie organizowała się 1. kompania średzka (1. ochotnicza kompania średzka, 1. kompania średzka – ochotnicza kompania piechoty biorąca udział w powstaniu). Na czele jednostki stanął Alfred Milewski (24 XI 1893 - 21 XI 1959), a Małecki jako były sierżant armii pruskiej został szefem kompanii. 28 XII 1918 r. kompania została przetransportowana do Poznania, jej pierwszym zadaniem była obrona wylotu ul. Półwiejskiej przed ewentualnymi próbami wtargnięcia saperów pruskich do śródmieścia od strony Wildy, następnie brali udział w główny urząd pocztowo – telegraficzny przy al. Marcinkowskiego i ul. 23 Lutego z zadaniem obrony gmachu przed próbą jego odbicia. Po krótkim pobycie w Środzie kompania ponownie została skierowana do Poznania, zostali umieszczeni w Biedrusku. Kolejnym etapem walk, w których brał udział także Małecki w szeregach kompanii były walki na odcinku zbąszyńskim. Od 16 I 1919 r. brał udział w walkach pod Zbąszyniem, Nowym Dworem, Wielkim i Małym Grójcem i Łomnicą, Perzynami, walkami dowodził Kazimierz Zenkteller (27 I 1884 - 22 I 1955). 2 VI 1919 r. Małecki został skierowany do Poznania do Sztabu Inspekcji Artylerii pod rozkazy gen. Anatola Kędzierskiego (10/22 VII 1880 - 11 VII 1964). Następnie skierowany do 2. pułku artylerii lekkiej jako sierżant sztabowy i skierowany na odcinek Krotoszyn - Przysieka. Z powodu choroby skierowany do szpitala. Niestety w swoim życiorysie napisanym w latach 60. XX nie wspomina o ewentualnym udziale w wojnie polsko - bolszewickiej a z wojska został zwolniony 20 V 1920 r. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim w 1958 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W okresie międzywojennym nie był zweryfikowany, brak także jego imienia na listach zweryfikowanych powstańców czy członków związków i towarzystw weteranów.

Po zwolnieniu z wojska pracował jako woźny w banku do marca 1940 r. kiedy to został aresztowany przez gestapo (wg życiorysu był łącznikiem pomiędzy bliżej nieokreśloną organizacją wojskową a harcerzami). Osadzony w Forcie VII w Poznaniu, następnie we wronkach i w więzieniu przy ul. Młyńskiej w Poznaniu. Po wyroku sądu niemieckiego osadzony w Konzentrationslager Auschwitz i KL Birkenau, nastepnie w KZ Buchenwald (nr obozowy 11167), z którego został wyzwolony przez armię amerykańską 23 IV 1945 r.

Po wojnie powrócił do pracy jako woźny, w 1958 r. przeszedł na emeryturę. W 1963 r. mieszkał w Poznaniu, przy ul. Kanałowej.

Zmarł 24 II 1970 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym na Junikowie w Poznaniu, spoczywa pole 20 rząd 3 miejsce 38
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1076528&name_surname=Ma%C5%82ecki%20Franciszek#

To także miejsce pochówku jego żony Marianny (15 I 1898 - 17 X 1981), syna Tadeusza (16 XI 1929 - 1 X 1996) i synowej Teresy (1931-2009).

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1877/3/29, skan 9 Krerowo (USC) - akt małżeństwa, rok 1883, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1965/1/49, skan 278 Środa (USC) - akt urodzenia, rok 1890, Księga urodzeń; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 28922: Malecki Franz (Schellendorf, Schroda); IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 4 XI 2024 r.; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 444: Życiorysy powstańców wielkopolskich: M - tom lI (Majewicz Stefan - Małyszka Antoni); Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Violetta Nowak, X 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1877/3/29, skan 9 Krerowo (USC) - akt małżeństwa, rok 1883, Księga małżeństw

Andreas Małecki (21 lat), rodzice: Jakob Małecki , Marianna Zalas ,
Stanislawa Wencławiak (19 lat) , rodzice: Franz Wencławiak , Agnes Bartylak

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1965/1/49, skan 278 Środa (USC) - akt urodzenia, rok 1890, Księga urodzeń

Franz , rodzice: Andreas Małecki, Stanislawa Wencławiak

Szaufer Jan (1869 - 1942)

Urodził się 23 XII 1869 r. w miejscowości Karmin (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel) w rodzinie Ignacego (ur. 1814) i jego II żony Katarzyny z d. Poludoska (ur. 1843), para pobrała się w 1865 r. w miejscowości Wonieść. 24 X 1890 r. zamieszkał w Poznaniu. 2 V 1893 r. poślubił w Bydgoszczy Elżbietę Florentyna z d. Gozdecka (ur. 24 XI 1872 r. w Bydgoszczy, 30 III 1950 w Poznaniu, córka Grzegorza i Matyldy z d. Balssamer). Z tego związku urodzili się Jan Kazimierz (1894 - 1898), Zofia Teofila (*+1895), Leon (24 VI 1896), Leokadia Łucja (9 XII 1897 - 20 VI 1945), Pelagia (1900 - 1901), Kazimierz Józef (23 I 1904 - 23 IV 1986, pochowany na Junikowie), Stefan Hieronim (11 IX 1906 - 3 X 1986) i Edmund (19 XI 1908, osadzony w KL Buchenwald, ostatnia informacja 6 II 1945 r., na nagrobku data zgonu 18 IV 1945).
Nie wiemy nic o udziale w Powstaniu Wielkopolskim Jana Szaufera, ale był on jednym z potwierdzających udział w powstaniu Jana Wellnitz (1878 - 1946). W Deklaracji do Zarządu Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 z dn. 9 XI 1935 r. swoje podpisy potwierdzające złożyli także Piotr Balcer (vel Balzer, ur. 6 IX 1874), Stefan Golka (ur. 27 VIII 1885) i właśnie Jan Szaufer. Biorąc pod uwagę wiek Jana wątpliwe jest aby brał udział w walkach z bronią w ręku, ale podobnie jak wspomniany powyżej Wellnitz mógł być członkiem Straży Ludowej i pełnić służbę wartowniczą w dzielnicy V Łazarz - Górczyn pod rozkazami twórcy SL Juliana Bolesława Langego (9 I 1873 - 9 VI 1953). Warto także zwrócić uwagę, że w Wojskowym Biurze Historycznym znajdują się teczki jego synów, i tak Leon sygnatura akt 17206, Kazimierz Józef - odrzucony 25 VI 1938 r. wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości, być może w którymś z dokumentów synowie wspomnieli o ojcu i jego udziale w Powstaniu Wielkopolskim, niezbędna jest zatem szczegółowa kwerenda.
Szaufer Jan zmarł 22 XI 1942 r., został pochowany na cmentarzu parafialnym na poznańskim Górczynie parafii pw. Matki Boskiej Bolesnej, ul. Ściegiennego 35, spoczywa kwatera IVL rząd 9 miejsce 11
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...#
Na nagrobku zostali wymienieni także żona Elżbieta (+1950), córka Leokadia (+1945), syn Edmund (+1945) i Maria (2 VIII 1914 - 2 V 1976).
źródła: Parafia katolicka Wonieść, wpis 23 / 1865; Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Urząd Stanu Cywilnego Bydgoszcz Miasto, Akta stanu cywilnego - pierwopisy, Akta małżeństw 1893, Sygnatura 165, Akta małżeństw - pierwopis tom I nr 1 - 192; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich 1918-1939 (I.487.7050); Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Parafia katolicka Wonieść, wpis 23 / 1865
Ignatius Szaufer? (50 lat, wdowiec)
Catharina Poludoska (22 lat)
Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Urząd Stanu Cywilnego Bydgoszcz Miasto, Akta stanu cywilnego - pierwopisy, Akta małżeństw 1893, Sygnatura 165, Akta małżeństw - pierwopis tom I nr 1 - 192

Gnacy Józef (1892-1955)

Urodził się 18 IX 1892 r. w Kępnie jako syn niezamężnej Anny (ur. 3 XII 1874 r. w Wodziewie, córka Jana i Marianny z d. Weiss), miał siostrę Mariannę ur. w 1895 r. Matka 24 I 1903 r. wyszła za mąż za Michała Cichosa (ur. 29 IX 1877 w Bralinie, syn Franciszka i Franciszki z d. Groszek). Na wniosek Józefa w 1953 r. na akcie urodzenia wpisano imię ojca “Michał”. Natomiast w projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line, stan na 4 XI 2024 r. błędnie podano nazwisko matki “Kruber”, Michał Gnacy i Anna z d. Kruber byli rodzicami Józefa ur. 9 III 1897 r. w miejscowości Laski.

Nie ustalono czy brał udział w I wojnie światowej. Przed wybuchem Powstania Wielkopolskiego był członkiem Związku Terminatorów (tajna organizacja zrzeszająca uczących się zawodu rzemieślniczego narodowości polskiej w zaborze pruskim) i Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”.

Z zawodu fryzjer.

27 XII 1918 r. jako ochotnik przystąpił do Powstania Wielkopolskiego, walcząc jako członek Straży Ludowej na ulicach miasta Poznania, m.in. przy zajmowaniu dworca kolejowego, był także jednym z walczących o Stację Lotniczą na Ławicy w nocy z 5 na 6 I 1919 r. Następnie 9 VIII 1920 r. wstąpił do 57. pułku piechoty. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim w 1957 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, podano wcześniej w okresie międzywojennym odznaczony Odznaką pamiątkową Frontu Pomorskiego (błędnie podał nazwę odznaczenia jako herb honorowy frontu pomorskiego), Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921 (błędnie podał 1920-21), posiadał Odznakę pamiątkową Wojsk Wielkopolskich. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 16 V 1933 r. (syg. akt 24/2298). Zwolniony z wojska w stopniu kaprala. 15 II 1931 r. wstąpił do Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919, zweryfikowany przez zarząd Główny Związku Powstańców Wielkopolskich dyplomem 7345, Nr Referatu Historycznego 8410.

20 VI 1933 r. ożenił się z Pelagią Genge.

Józef Gnacy zmarł 2 IX 1955 r., został pochowany na cmentarzu komunalnym na poznańskim Junikowie, spoczywa pole 13 kwatera 1 rząd 10 miejsce 389

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=982939&name_surname=Gnacy%20J%C3%B3zef#OpenMap

To także miejsce pochówku Ludwika Olejniczaka II męża Pelagii.

źródła:
11 - Archiwum Państwowe w Kaliszu 696/1/67, skan 315 Kępno (USC) - akt urodzenia, rok 1892, [Księga urodzeń]; 11 - Archiwum Państwowe w Kaliszu 696/2/105, skan 36 Kępno (USC) - akt małżeństwa, rok 1903, [Księga małżeństw]; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 32 / Spis zweryfikowanych 4622 - 9099. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 15; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich 1918-1939 (I.487.13039); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 4 XI 2024 r.; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Klaudia Grzelak, X 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

11 - Archiwum Państwowe w Kaliszu 696/1/67, skan 315 Kępno (USC) - akt urodzenia, rok 1892, [Księga urodzeń]

Joseph ,Anna Gnacy

11 - Archiwum Państwowe w Kaliszu 696/2/105, skan 36 Kępno (USC) - akt małżeństwa, rok 1903, [Księga małżeństw]

Michael Cichos (26 lat) , rodzice: Franz Cichos + , Franziska Grossek ,
Anna Gnacy (32 lat), rodzice: Johann Gnacy , Marianna Weiss

Waligórski Szczepan (1899-1974)

Urodził się 24 XII 1899 r. w Żabikowie (obecnie północno-zachodnia część Lubonia w Wielkopolsce), w rodzinie Michała (ur. 19 IX 1860, syn Szymona i Franciszki z d. Kozłowska) i Anieli z d. Sypniewska (ur. 18 V 1868, córka Wojciecha i Barbary z d. Mankus), para pobrała się w 1885 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej sześcioro dzieci - troje zmarło w niemowlęctwie, w 1890 r. urodziła się Stanisława (po mężu Mniszek), 9 IV 1894 r. Wojciech i 7 XI 1896 r. Marcin.
Wg Kart meldunkowych miasta Poznania ojciec wraz z synami Szczepanem, Wojciechem i Marcinem przeprowadzili się ze świerczewa (obecnie dzielnica Poznania) 7 IX 1913 r. i zamieszkali w Poznaniu. Nie wiemy czy Szczepan w przeciwieństwie do brata Marcina brał udział w I wojnie światowej (Marcin został zwolniony z niewoli francuskiej i wrócił do Poznania dopiero 5 II 1920 r.).
Szczepan był robotnikiem.
O jego udziale w Powstaniu Wielkopolskim wiemy tyle, co nic. Wg projektu WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line, stan na 5 XI 2024 r został wymieniony w Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu. Natomiast w Wojskowym Biurze Historycznym znajduje się wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości (syg. akt 132/393521). Natomiast Wg Kart meldunkowych miasta Poznania 27 III 1922 r. wrócił z wojska.
15 IV 1926 r. poślubił w Poznaniu Stanisławę Wojtasz (ur. 2 V 1902 r. w Lusówku, zm. 18 X 1982 r. w Poznaniu, córkę Wojciecha i Marianny ze Ślesińskich). Z tego związku urodziły się do 1931 r. dwie córki - Zofia (14 IV 1927, po mężu Schlegel) i Joanna (15 VII 1929).
Jego dalsze losy nie są znane.
Zmarł 22 XII 1974 r., pochowany na Cm. par. św. Antoniego Padewskiego (Starołęka) w Poznaniu, spoczywa kwatera kwatera 6 rząd 9 miejsce 8
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
To także miejsce pochówku żony Stanisławy, córki Zofii i jej męża Stanisława.
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1927/3/53, skan 9; Poznań (USC) - akt małżeństwa, rok 1885, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1979/1/76, skan 277 Wiry (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line, stan na 5 XI 2024 r.; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Katarzyna Krüger, 7 X 2024.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1927/3/53, skan 9; Poznań (USC) - akt małżeństwa, rok 1885, Księga małżeństw
Michael Waligórski (25 lat), rodzice: Simon Waligórski , Franziska Kozłowska ,
Aniela Sypniewska (17 lat) , rodzice: Adalbert Sypniewski , Barbara Mankus ,
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1979/1/76, skan 277 Wiry (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń
Stephan , rodzice: Michael Waligórski, Angelica Sypniewska

Mikołajewski Franciszek (1895 - 1942)

Urodził się 21 XI 1895 r. w miejscowości Kociałkowa Górka (osada w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska) w rodzinie Bolesława (1859, syn Andrzeja i Jadwigi z d. Jankowska) i Agnieszki z d. Nawrocka (ur. 1861, córka Andrzeja i Marianny z Szymańskich), para pobrała się w 1882 r. w Rogowie. Z tego związku urodzili się także Powstaniec Wielkopolski Wincenty (15 XII 1887 - 25 VIII 1966), Stanisław (16 IX 1883), Stanisława (1886), Helena (1890), Zofia (1893), Leon (1 III 1898 - 6 IV 1978), bliźniaczki Marianna i Józefa (1900) i Henryk (25 XII 1904).
Informacje na temat Franciszka są znikome. Z zawodu był ślusarzem.
O jego udziale w Powstaniu Wielkopolskim nie wiemy nic, możemy jedynie przypuszczać, że podobnie jak jego brat Wincenty brał udział w walkach w kompanii pobiedziskiej w mieście i okolicy pod rozkazami Stanisława Czerwińskiego (24 III 1892 - 1961).
W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line, stan na 5 XI 2024 r.
urodzenie: 1895.11.21 Kociałkowa Górka, pow. Poznań Wschód
data śmierci: 1942.12.27
miejsce pochówku: K.L. Mauthausen Gusen
rodzice: Bolesław, Agnieszka Nawrocka
uwagi: USC Pobiedziska 228/1895, ślusarz
źródła: Archiwum WTG Gniazdo, "Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945” - https://straty.pl/index.html
20 IX 1922 r. zamieszkał w Poznaniu. 9 VII 1926 r. ożenił się w Poznaniu z Cecylią z d. Kempińska (15 XI 1897 Sieroszewice - 31 XI 1981 Poznań, córka Józefa i Franciszki z d. Krawczyk), para miała córkę Zofię ur. 9 XII 1926 r.
W 1941 r. zatrzymany przez gestapo i osadzony w więzieniu we wronkach, 3 VI 1942 r. po procesie sądu niemieckiego w Trzemesznie skazany na 6 lat obozu (wyrok wydany przez Senat Karny Wyższego Sądu Krajowego w Poznaniu), co znajduje potwierdzenie na IPN, „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945, Instytut Pamięci Narodowej - Archiwum Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, Oberlandesgericht Posen IPN GK/74/6. Osadzony w KL Mauthausen Gusen, nr więzienny 19596. Zamordowany 27 XI 1942 r.
Jego symboliczne miejsce pochówku znajduje się Cm. par. św. Antoniego Padewskiego (Starołęka) w Poznaniu, kwatera 4A rząd 1 miejsce 1, jest to grób jego małżonki Cecylii.
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
źródła: Parafia katolicka Rogowo, wpis 18 / 1882; Urząd Stanu Cywilnego Rogowo, wpis 4 / 1882; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1925/1/64, skan 231 Pobiedziska (USC) - akt urodzenia, rok 1895, Księga urodzeń; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line, stan na 5 XI 2024 r.; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Katarzyna Krüger, 7 X 2024.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Parafia katolicka Rogowo, wpis 18 / 1882
Boleslaus Mikołajewski (23 lat)
Agnes Nawrocka (21 lat)
Urząd Stanu Cywilnego Rogowo, wpis 4 / 1882
Boleslaus Mikołajewski (ur. 1859)
ojciec: Andreas , matka: Hedwig Jankowska
Agnes Nawrocki (ur. 1861)
ojciec: Andreas , matka: Marie Szymańska
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1925/1/64, skan 231 Pobiedziska (USC) - akt urodzenia, rok 1895, Księga urodzeń
Franz , rodzice: Boleslaus Mikolajewski, Agnes Nawrocka