Małecki Franciszek (1890 - 1970), Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Małecki Franciszek (1890 - 1970)

Urodził 29 VII 1890 r. się w miejscowości Zielniki Kolonia (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska) w rodzinie Andrzeja (ur. 14 XI 1872, syn Jakuba i Marianny Zalas) i Stanisławy z d. Węcławiak (ur. 24 X 1874, córka Franciszka i Agnieszki z d. Bartylak), para pobrała się w 1883 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej siedmioro dzieci, których znamy imiona Marianna (1884, po mężu Olejniczak), Jan (1887), Marcin (1893), Katarzyna (1896), Piotr (1899) i Zofia (1902).

Franciszek po ukończeniu szkoły powszechnej w Bieganowie podjął pracę w majątku tamże. Powołany w 1912 r. do odbycia obowiązkowej służby w armii pruskiej w 5. pułku artylerii, z którego został wysłany na szkolenie do Szprotawy W 1914 r. po wybuchu I wojny światowej służył w jednostkach artyleryjskich na froncie zachodnim. W 1916 r. po raz pierwszy skierowany do szpitala, a po wyleczeniu skierowany do baonu zapasowego stacjonującego w Minden. Ponowie w wyniku choroby skierowany na leczenie, tym razem do Wrocławia w czerwcu 1918 r. skąd z kolegą uciekł w listopadzie 1918 r. na wieść o wybuchu rewolucji w Niemczech. Przez Poznań dostał się do rodzinnej miejscowości. Jego nazwisko znajduje się na listach strat armii pruskiej Preußen 1350 z 28 I 1919 r. jako ranny żołnierz jednostki Feldartillerie - Regiment 70 (błąd w miesiącu urodzenia, podano tam bowiem wrzesień a nie sierpień).

W grudniu 1918 r. dzięki informacji ze Środy Wielkopolskiej o wybuchu powstania z 5 innymi ochotnikami udał się do Środy, gdzie organizowała się 1. kompania średzka (1. ochotnicza kompania średzka, 1. kompania średzka – ochotnicza kompania piechoty biorąca udział w powstaniu). Na czele jednostki stanął Alfred Milewski (24 XI 1893 - 21 XI 1959), a Małecki jako były sierżant armii pruskiej został szefem kompanii. 28 XII 1918 r. kompania została przetransportowana do Poznania, jej pierwszym zadaniem była obrona wylotu ul. Półwiejskiej przed ewentualnymi próbami wtargnięcia saperów pruskich do śródmieścia od strony Wildy, następnie brali udział w główny urząd pocztowo – telegraficzny przy al. Marcinkowskiego i ul. 23 Lutego z zadaniem obrony gmachu przed próbą jego odbicia. Po krótkim pobycie w Środzie kompania ponownie została skierowana do Poznania, zostali umieszczeni w Biedrusku. Kolejnym etapem walk, w których brał udział także Małecki w szeregach kompanii były walki na odcinku zbąszyńskim. Od 16 I 1919 r. brał udział w walkach pod Zbąszyniem, Nowym Dworem, Wielkim i Małym Grójcem i Łomnicą, Perzynami, walkami dowodził Kazimierz Zenkteller (27 I 1884 - 22 I 1955). 2 VI 1919 r. Małecki został skierowany do Poznania do Sztabu Inspekcji Artylerii pod rozkazy gen. Anatola Kędzierskiego (10/22 VII 1880 - 11 VII 1964). Następnie skierowany do 2. pułku artylerii lekkiej jako sierżant sztabowy i skierowany na odcinek Krotoszyn - Przysieka. Z powodu choroby skierowany do szpitala. Niestety w swoim życiorysie napisanym w latach 60. XX nie wspomina o ewentualnym udziale w wojnie polsko - bolszewickiej a z wojska został zwolniony 20 V 1920 r. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim w 1958 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W okresie międzywojennym nie był zweryfikowany, brak także jego imienia na listach zweryfikowanych powstańców czy członków związków i towarzystw weteranów.

Po zwolnieniu z wojska pracował jako woźny w banku do marca 1940 r. kiedy to został aresztowany przez gestapo (wg życiorysu był łącznikiem pomiędzy bliżej nieokreśloną organizacją wojskową a harcerzami). Osadzony w Forcie VII w Poznaniu, następnie we wronkach i w więzieniu przy ul. Młyńskiej w Poznaniu. Po wyroku sądu niemieckiego osadzony w Konzentrationslager Auschwitz i KL Birkenau, nastepnie w KZ Buchenwald (nr obozowy 11167), z którego został wyzwolony przez armię amerykańską 23 IV 1945 r.

Po wojnie powrócił do pracy jako woźny, w 1958 r. przeszedł na emeryturę. W 1963 r. mieszkał w Poznaniu, przy ul. Kanałowej.

Zmarł 24 II 1970 r. Pochowany na cmentarzu komunalnym na Junikowie w Poznaniu, spoczywa pole 20 rząd 3 miejsce 38
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1076528&name_surname=Ma%C5%82ecki%20Franciszek#

To także miejsce pochówku jego żony Marianny (15 I 1898 - 17 X 1981), syna Tadeusza (16 XI 1929 - 1 X 1996) i synowej Teresy (1931-2009).

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1877/3/29, skan 9 Krerowo (USC) - akt małżeństwa, rok 1883, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1965/1/49, skan 278 Środa (USC) - akt urodzenia, rok 1890, Księga urodzeń; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 28922: Malecki Franz (Schellendorf, Schroda); IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP, stan na 4 XI 2024 r.; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 444: Życiorysy powstańców wielkopolskich: M - tom lI (Majewicz Stefan - Małyszka Antoni); Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dokumentacja fotograficzna grobu Violetta Nowak, X 2024.

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1877/3/29, skan 9 Krerowo (USC) - akt małżeństwa, rok 1883, Księga małżeństw

Andreas Małecki (21 lat), rodzice: Jakob Małecki , Marianna Zalas ,
Stanislawa Wencławiak (19 lat) , rodzice: Franz Wencławiak , Agnes Bartylak

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1965/1/49, skan 278 Środa (USC) - akt urodzenia, rok 1890, Księga urodzeń

Franz , rodzice: Andreas Małecki, Stanislawa Wencławiak

Strony