Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Bajerlein Antoni (1892 - 1951)

Urodził się 4 VIII 1892 r. w Opalenicy. Jego rodzice Antoni (1854, syn Józefa i Marianny Remlein) i Brygida Franciszka z Trocka (1861 - 1909, córka Franciszka i Anny Beaty Lange) pobrali się w 1888 r. w miejscowości Belęcin. Z tego związku urodzili się także Powstańcy Wielkopolscy - Władysław (1 VI 1894 - 3 IV 1959), Bronisław Brunon (8 XI 1890-7 XI 1968), Józef (20 III 1896 - 5 XII 1976) i Stefan (15 VIII 1900 - ?) oraz dwie siostry Marianna po mężu Echaust (1889) i Anna w 1903 r.
Święcenia kapłańskie przyjął 18 II 1917 r. , w okresie Powstania Wielkopolskiego pracował w parafii Tuczno (1 V 1917 - 31 XII 1918) jako wikariusz, następnie przeniesiony do parafii Kwieciszewo (1 I 1919 - 28 II 1919) - wikariusz, kolejną placówką było Gniezno parafia p.w. św. Trójcy (1 III 1919 - ) - wikariusz.
Co do uczestnictwa w Powstaniu Wielkopolskim, należy przyjąć, że nie brał czynnego udziału, ale prawdopodobnie był osobą wspomagającą powstańców lub był członkiem Straży Ludowej. Jako uczestnik powstania wymieniony w dwóch źródłach Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 361: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Inowrocław i Ziemia Kujawska i Wspomnienia Powstańców Wielkopolskich, wyboru dokonali i wstępem opatrzyli Lesław Tokarski, Jerzy Ziołek, Poznań 1970. W projekcie WTG Gniazdo wymieniony z błędną datą urodzenia: Antoni Bajerlein
urodzenie: 1892.04.08 Opalenica
status/stopień: ksiądz
uwagi: Tuczno, wikary
i drugi raz: Bejerlejn
uwagi: ksiądz z Tuczna
źródła: Kujawy Zachodnie w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Inowrocław 2017
Po powstaniu służył w parafiach Siedlimowo (1929 - ) - adm., Srebrna Góra parafia pw. św. Mikołaja (1936 - ) - proboszcz 1938.
Po wybuchu II wojny światowej został wysiedlony do Mińska Mazowieckiego (1940 - 1945) gdzie pełnił posługę kapłańską w miejscowej parafii. Od 1946 r. był w Popowie Kościelnym, Mieścisku (1946 - 1949).
Zmarł 8 III 1951 r. w Nakle nad Notecią, gdzie w parafii pw. Św. Wawrzyńca był proboszczem, spoczął na cmentarzu przykościelnym.
źródła: Urząd Stanu Cywilnego Belęcin, wpis 3 / 1888; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/55, skan 128 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1892, Księga urodzeń; WTG Gniazdo - Uczestnicy PW baza on line; materiały własne.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

materiał stanowi uzupełnienie notatki z 21 III 2021 r.

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/55, skan 128 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1892, Księga urodzeń

Anton , rodzice: Anton Bajerlein, Brigitta Trocka ,

Bajerlein Stefan (1900 - 1938)

Urodził się 15 VIII 1900 r. w Opalenicy. Jego rodzice Antoni (1854, syn Józefa i Marianny Remlein) i Brygida Franciszka z Trocka (1861 - 1909, córka Franciszka i Anny Beaty Lange) pobrali się w 1888 r. w miejscowości Belęcin. Z tego związku urodzili się także Powstańcy Wielkopolscy - Władysław (1 VI 1894 - 3 IV 1959), Bronisław / Brunon (8 XI 1890 -7 XI 1968), Józef (20 III 1896 - 5 XII 1976) i Antoni (4 VIII 1892 - 8 III 1951) oraz dwie siostry Marianna po mężu Echaust (1889) i Anna w 1903 r.

Spośród braci Bajerlein o Stefanie wiemy najmniej, wymieniony został jako powstaniec w Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T 1. Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925 oraz w Wojskowym Biurze Historycznym znajduje się odrzucony 31 I 1938 r. wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości.

Mieszkał w Poznaniu, wg kart meldunkowych miasta Poznania 1 Xi 1924 r. przeprowadził się ze Zbąszynia. Jako zawód podano wówczas nadzorca toru, technik budowlany. 10 III 1925 r. przeprowadził się do Żerkowa w powiecie jarocińskim.

Stefan Bajerlein zmarł 6 VII 1938 r. i został pochowany w Podzamczu (dawniej samodzielna miejscowość, dziś część Wieruszowa). Sądzę, że jego żoną była Helena z domu Całkosińska. Synowie: Antoni (1935) i Władysław (1937). Żona z synem Antonim i synową Krystyną oraz wnuk Zbigniew spoczywają na cmentarzu w Kępnie.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Belęcin, wpis 3 / 1888; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/157, skan 139 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1900, Rejestr urodzenia; WTG Gniazdo - Uczestnicy PW baza on line; APP, Akta Miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931.
.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

materiał stanowi uzupełnienie notatki z 21 III 2021 r.
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/157, skan 139 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1900, Rejestr urodzenia
Stephan , rodzice: Anton Bajerlein, Brigida Trocka ,

Turowski Walenty (1896 - ?)

Urodzony 29 stycznia 1896 roku w Swadzimiu. Rodzice Stanisław (1863, syn Walentego i Marianny Roszyk) i Marianna z domu Pałaszkiewicz (1860 - 1904, córka Wawrzyńca i Marianny Jankowiak) pobrali się w Cerekwicy w 1887 r. Z tego związku urodzili się także Stefan (2 XII 1889), Józefa (1902-1903), Józef (1894-1895), Wawrzyniec (29 VIII 1898 Komorniki, domniemany powstaniec wymieniony w spisach powstańczych bez danych szczegółowych: Przemysław Mieloch, Udział mieszkańców Gminy Komorniki w Powstaniu Wielkopolskim, Komorniki 2009 i Kopa Andrzej, Udział powiatu zachodnio-poznańskiego w powstaniu wielkopolskim w roku 1918/19, zebrał i wydał… Reedycja wydania z 1928 roku ze wspomnieniami Michała Dzierżyńskiego podkomendnego por. Andrzeja Kopy, red. Piotr Zubielik, Poznań 2009) i Agnieszka (1901).

Nie są znane jego losy przed wybuchem I wojny światowej, jako żołnierz armii pruskiej został ranny, co znajduje potwierdzenie na liście strat Preußen 1263 z 9 X 1918 r.

Nie są znane szczegółowe informacje udziału w powstaniu. Został wymieniony w rozkazie Dowództwa 1. Dywizji Strzelców Wielkopolskich nr 185 z 10 X 1919 r. w gronie poszukiwanych dezerterów z szeregów 2. Pułku Strzelców Wielkopolskich. Natomiast w Kartach meldunkowych miasta Poznania znajduje się adnotacja, że z wojska wrócił w 1919 r. i zamieszkał na ul. Winiarskiej 23 w Poznaniu (dawniej Winiary 23). Prawdopodobnie ma to związek z zawartym małżeństwem 2 II 1919 r. z Pelagią Walkowiak (ur. 5 II 1897 r. na podpoznańskich Winiarach). Z tego związku urodziło się pięcioro dzieci Stanisław (13 XI 1920), Czesław (25 VI 1922 - 25 XI 1925), Helena (10 V 1925 - 25 XI 1925), Czesław (15 IX 1926 - 18 VIII 1989) i Krystyna Pelagia (22 XII 1927) oraz Irena Maria (1 III 1931 - 2020).

Walenty i Pelagia mają swój nagrobek na cm. parafialnym na poznańskim osiedlu Chrobrego Cm. Winiarski Henryka Łowmiańskiego 14, ale nie zawiera on poza imionami i nazwiskami dat, główną osobą wymienioną na nagrobku jest Bolesław Bisior (1924-2004) i Irena Basior (1931 - 2020), córka.
Lokalizacja grobu kwatera C rząd 11 miejsce 7 GPS: 52.446771, 16.915842
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Cerekwica (Poznań), wpis 4 / 1887; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/67, skan 16 Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń; APP (53/1941/0/1/67); Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 26849: Turowski Valentin (Swadzin, Posen-West);
Rozkaz Dzienny nr 185 1. Dywizji Strzelców Wielkopolskich z 10 października 1919 roku (CAWI 313.14.2); Archiwum Państwowe w Poznaniu , Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193;Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka billiongraves.com; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Dokumentacja fotograficzna grobu Jakub Niebój, maj 2024..

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Bajerlein Józef (1896 - 1976)

Urodził się 20 III 1896 r. w Opalenicy. Jego rodzice Antoni (1854, syn Józefa i Marianny Remlein) i Brygida Franciszka z Trocka (1861 - 1909, córka Franciszka i Anny Beaty Lange) pobrali się w 1888 r. w miejscowości Belęcin. Z tego związku urodzili się także Powstańcy Wielkopolscy - Władysław (1 VI 1894 - 3 IV 1959), Bronisław / Brunon (8 XI 1890 -7 XI 1968), Stefan (15 VIII 1900 - ?) i Antoni (4 VIII 1892 - 8 III 1951) oraz dwie siostry Marianna po mężu Echaust (1889) i Anna w 1903 r.

W rodzinnej Opalenicy, po ukończeniu w 1910 r. szkoły powszechnej, przez dwa lata był uczniem w warsztacie ślusarskim. Następnie podjął naukę w seminarium nauczycielskim
w Kcyni, gdzie w 1917 r. zdał egzamin dojrzałości.

Podobnie jak o Stefanie odnośnie Powstania Wielkopolskiego informacji nie ma prawie wcale, w projekcie WTG Gniazdo - Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line: docent UAM w Poznaniu na podstawie Rogala Władysław, Szkoła i nauczyciel w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Warszawa 1960. Natomiast w Sylwetki sławnych i zasłużonych absolwentów Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w opracowaniu Stanisława Sierpowskiego i Józefa Malinowskiego okres powstania został pominięty.

14 I 1919 r. przeprowadził się z Noskowa do Poznania.
Ukończył studia z zakresu geografii na UP w 1924 r.Pracował jako nauczyciel w szkołach
powszechnych oraz w gimnazjum w Szamotułach. W 1927 r. był dyrektorem Państwowego
Seminarium Nauczycielskiego w Czarnkowie, a od 1930 r. w Wągrowcu. W 1929 r. obronił
pierwszą w Instytucie Geograficznym UP rozprawę doktorską Geneza jezior sierakowskich,
napisaną pod kierunkiem prof. Stanisława Pawłowskiego.

W czasie II wojny światowej aktywnie udzielał się w tajnym nauczaniu w zakresie szkoły podstawowej i średniej. Do przedwojennej aktywności powrócił w 1945 r. Został dyrektorem Liceum Pedagogicznego w Wągrowcu oraz organizatorem ośrodka wychowawczego w Zgorzelcu dla dzieci uchodźców z Grecji. Przez kilka lat był w Wągrowcu przewodniczącym powiatowej i miejskiej Rady Narodowej oraz członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu. Należał do liderów Stronnictwa Demokratycznego. Od 1950 r. rozpoczął pracę w Instytucie Geografii UP. Będąc od 1956 r. etatowym docentem.

Odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem X-lecia PRL, Krzyżem Kawalerskim OOP.

27 IV 1921 r. poślubił w Poznaniu Janinę Srokę ( 4 VIII 1897 - 18 II 1976), para miała córkę Aleksandrę Marię Faustynę ur. 15 II 1923 r.

Zmarł 5 XII 1976 r., został pochowany na cm. parafialnym na poznańskim Górczynie, spoczywa kwatera IIIL rząd 7 miejsce 3 GPS: 52.38618, 16.877295
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../dr-J%C3%B3zef.../16625384

To także miejsce pochówku żony Janiny, córki Aleksandry i jej rodziny - męża Tadeusza i syna Grzegorza.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Belęcin, wpis 3 / 1888; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1918/1/67, skan 71 Opalenica (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń; WTG Gniazdo - Uczestnicy PW baza on line; APP, Akta Miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka billiongraves.com i wymienione w tekście..

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Wawrzyn Waszkiewicz (1878 - 1936)

Urodzony 28 lipca 1878 roku w Tarnowie Podgórnym. Rodzice Teodor (1837 - 1881) i Anna Agnieszka z domu Mansfeld (1847-1934) pobrali się w Lusowie w 1871 r. Z tego związku na podstawie dostępnych źródeł urodziła się także w 1872 r. Wiktoria po mężu Anioła.

1 XI 1901 r. poślubił w Poznaniu Mariannę Rochowiak (ur. 3 VIII 1878( z tego związku urodził się 16 IX 1916 r. syn Edward Marian. Rodzina zamieszkała na podpoznańskich Winiarach. Mieszkali także na Junikowie, dalej na ul. Zwierzynieckiej 20, a następnie przy Alei Marszałka Focha 36.

4 VIII 1914 r. powołany do armii pruskiej, brał udział w I wojnie światowej, z wojska wrócił do rodziny 29 XI 1918 r. Nie są znane szczegółowe informacje udziału w powstaniu. Po wybuchu powstania służył przy Naczelnej Komendzie Straży Ludowej. Służbę zakończył w stopniu starszego sierżanta. Należał do Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, działał w Kole Łazarz. Zweryfikowany jako powstaniec 2 czerwca 1933 r. dyplomem 317, nr ref. Historycznego 7915.

Zmarł 29 III 1936 r. o czym poinformowano w Wiadomościach Kościelnych Parafii Matki Boskiej Bolesnej na św. Łazarzu w Poznaniu dwukrotnie - 3 V 1936 r. i w rocznice smierci 21 III 1937. Niestety nie odnaleziono nekrologu, który wskazałby miejsce pochówku Wawrzyńca.

źródła: Parafia katolicka Lusowo, wpis 13 / 1871; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/1/13, skan 85 Jankowice (USC) - akt urodzenia, rok 1878, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Wiadomości Kościelne Parafii Matki Boskiej Bolesnej na św. Łazarzu w Poznaniu 1936 i 1937 r.; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.670.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Wieloch Stanisław (1884 - ?)

Urodził się 25 lutego 1884 r. w miejscowości Wysogotowo (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne) . Rodzice
Antoni ( 1851, syn Michała i Marianny Krug) i Magdalena z domu Dejerlingt (1855, córka Józefa i Katarzyny Hirsch) pobrali się w 1876. Z tego związku urodzili się także NN w 1877 (dziecko martwo urodzone), Andrzej (7 VII 1878), Stanisław I (1 V 1880), Marianna (1881), Józef (25 II 1883, zginął jako żołnierz Infanterie-Regiment 46 podczas I wojny światowej, co potwierdza pruska lista strat Preußen 592 z 1916 r. ), Jan (7 VI 1885), Weronika (1887), Magdalena (1888), Ignacy (25 I 1890), Katarzyna (1891), Jadwiga (1892), Stanisława (1894), Małgorzata (1897) i Barbara (1899).

Stanisława ukończył szkołę powszechną. 14 V 1903 r. przeprowadził się ze Stęszewa do Poznania. Z zawodu był muzykiem.

Podczas I wojny światowej został zmobilizowany do służby w armii niemieckiej. Walczył w szeregach 1. kompanii
Reserve-Infanterie-Regiment Nr 20. Został wspomniany na liście strat Preußen 602 z 9 VIII 1916 r. jako lekko ranny. Udało mu się powrócić do Wielkopolski.

Po wybuchu powstania o zgłosił się jako ochotnik do wojsk powstańczych już 27 XII 1918 r. Uczestniczył w walkach w Poznaniu, a także przy zajmowaniu koszar niemieckiego 6. pułku grenadierów przy ul. Bukowskiej. Następnie w oddziale pod dowództwem porucznika Laufera brał udział w szturmie na lotnisko w Ławicy. 21 I 1919 r. został wcielony do orkiestry garnizonowej w Poznaniu. Pełnił również służbę patrolową na ulicach miasta oraz wartowniczą na Dworcu Głównym. Od 19 II 1919 do 20 IV 1920 r. służył w 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 55. pp). Służbę wojskową zakończył w stopniu plutonowego. Od 1 I 1933 r. należał do Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19, a później od 2 II 1938 r. do Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Koło Wilda. Zweryfikowany jako powstaniec 30 V 1935 r. dyplomem nr 3561, nr Ref. Hist. 10936. Został uhonorowany Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich. 4 XI 1958 r. został
odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

15 VII 1922 roku ożenił się z Anielą Kopicką (ur. 2 X 1896 r. w miejscowości Jerzewo, 19 XI 1971). Z tego małżeństwa urodził się syn, Zbigniew ( 4 XI 1923 - 21 I 1989).

W okresie międzywojennym Stanisław Wieloch mieszkał przy ul. Szwajcarskiej 18/28 w Poznaniu.

Nie udało się ustalić daty śmierci. Prawdopodobnie spoczywa na cmentarzu Poznań Górczyn, gdzie pochowani zostali żona i syn. Dane są w trakcie sprawdzania.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Piątkowo, wpis 2 / 1876; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/28, skan 17.Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1883, Księga urodzeń; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 13899: Wieloch Stanislaus (Wyssogotowo, Posen); Archiwum Państwowe w Poznaniu , Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193;Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 31 / Spis zweryfikowanych 101 - 4621. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 193; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.7461; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Urząd Miasta Poznań, Wydział Kultury - Powstańcy Wielkopolscy 1918-1919.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Wicherski Zygmunt (1898 - 1967)

Urodził się 1 VIII 1898 r. w Edmundowie. Rodzice Kazimierz (25 III 1860, syn Bronisława i Julianny z d. Szulc) i Marianna z d. Pałkowska (*1856 + 1924, córka Karola i Marianny Bimek) pobrali się w 1888 r. w Wolsztynie. Z tego związku urodzili się także Gertruda (*+1889), Bronisław (14 I 1890), Stefania (14 III 1891), Dezydery (13 V 1892) i Bolesław (25 XI 1893). Po śmierci I żony Marianny ojciec ożenił się z jej siostrą Walerią (ur. 25 XI 1870) i przysposobił jej córkę Stefanię (ur.16 III 1901 r. po mężu Zielińska).

Zygmunt do Poznania przeprowadził się z Kąkolewa 17 V 1915 r.

Podczas I wojny światowej, w latach 1916-1918 służył w Cesarskiej Marynarce Wojennej na okręcie podwodnym. Jak podaje w swoim życiorysie był to okręt „KB-54” (prawdopodobnie chodzi o U-54), który stacjonował w porcie Pula (Pola) nad morzem adriatyckim, na terenie dzisiejszej Chorwacji. W listopadzie 1918 r. brał udział w wydarzeniach rewolucji niemieckiej w portach Morza Północnego. Natomiast w grudniu 1918 r. powrócił do Poznania, przywożąc ze sobą broń, amunicję i bliżej nieokreślony aparat z okrętu podwodnego.

Po wybuchu powstania brał udział w wyzwalaniu Poznania i okolic. Walczył przy zdobywaniu lotniska w Ławicy, a także pod Zbąszyniem, Łomnicą, Perzynami, na odcinku Kąkolewo-Leszno a w późniejszym okresie na odcinku frontu północnego pod Szubinem, Rynarzewem i Nakłem w kompanii poznańskiej – późniejszej 4. kompanii 1. Pułku Poznańskiego, która ostatecznie wcielona została do 10. Pułku Strzelców Wielkopolskich. (późniejszy 68. pułk piechoty). Zygmunt Wicherski w stopniu plutonowego dowodził początkowo sekcją a następnie plutonem. Wraz z pułkiem brał udział w walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej od czerwca 1919 r. Wiosną 1920 r. znalazł się na froncie wojny polsko-bolszewickiej, gdzie pułk do końca roku 1920 toczył zacięte walki. Za swoje czyny na placu boju został odznaczony Krzyżem Walecznych. Zwolniony z wojska 23 IX 1921 r. Został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym 12 XI 1958 r.

29 IV 1925 r. ożenił się w poznaniu z pochodzącą z Bydgoszczy Leokadią z d. Marciniak (2 IX 1899 - 27 IV 1946), z którą miał syna Jerzego (1937-1995). Jego Drugą żoną była Marianna (1912-1999).

Po wyjściu z wojska pracował w różnych majątkach, w życiorysie wymienia Obra, Granowo i Bolechowo. Od września 1939 r. do lutego 1940 r. internowany przez okupanta niemieckiego w obozie w Bujakach koło Olsztyna. Po zwolnieniu pracował w rolnictwie. Po wojnie przez dwa miesiące w Milicji Obywatelskiej w miejscowości Ozorków. A później w latach 1945-1951 administrator Zespołu PGR na okręg Poznański. W latach 1952-1953 kierownik techniczny Spółdzielni mleczarsko-jajczarskiej, 1953-1955 - oddział zaopatrzeniowy Robotniczego Poznańskiego Zjednoczenia Robót Lądowo-Inżynierskich. Pracował także w swarzędzkiej fabryce mebli.W 1957 r. przeszedł na rentę inwalidzką.

Zmarł 5 XI 1967 r. i został pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo, spoczywa pole 18 rząd 6 miejsce 12 GPS: 52.389166, 16.820321

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2562271&name_surname=Wicherski%20Zygmunt#

https://billiongraves.com/.../Zygmunt-Wicherski.../33159876

To także miejsce pochówku jego II żony Marianny i syna Jerzego.

źródła:Urząd Stanu Cywilnego Wolsztyn, wpis 3 / 1888; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/1/73, skan 61 Jankowice (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu , Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193;Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka billiongraves.com; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 491: Życiorysy powstańców wielkopolskich: W - tom IIl (Wdowiak Stanisław - Wielich Józef); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Dziamski Wiktor (1894 - 1978)

Urodził się 20 IX 1894 r. w Poznaniu. Rodzice Izydor (1860, syn Franciszka i Franciszki Piechowiak) i Stanisława Łączkowska (1871, córka Wojciecha i Konstancji z d. Bzdziel) pobrali się w 1890 r. Z tego związku urodziło się jeszcze siedmioro dzieci Adam (*+1890), Marianna (1892), Leonard (1893-1898), Pelagia (1897-1898), Roman (24 VII 1900), Leon (13 II 1902) i Anna (1908).

Miał wykształcenie średnie, podawał zawód urzędnik. Przed I wojną światową był członkiem Towarzystwa Sportowego SOKÓŁ, członek Klubu Sportowego POZNANIA i Polskiego Klubu Zapaśniczego Poznań Łazarz.

W lutym 1917 r. został powołany do armii pruskiej, służbę pełnił w Biedrusku do 31 XII 1918 r. Po czym już jako powstaniec brał udział w zajęciu Biedruska przez oddziały polskie. Do 29 XII 1919 r. służył w prowianturze w jednostce w Biedrusku. Natomiast w Uchwale Rady Państwa nr: 11.10-0.909 z dnia 1958-11-10 podano, że “od 2 I 1919 r. jako ochotnik wstąpił do oddziałów powstańczych Straży Ludowej i brał udział w walkach przy zajęciu koszar 6 Pułku Grenadierów Niemieckich i służbę wartowniczą, dowódcy Kirchner i Smodlibowski. 4 I 1919 r. przeniesiony z oddziałem do Biedruska i walczył przy zajęciu placu ćwiczeń, dowódca May”. Co nie jest zgodne z dokumentami wystawionymi przed II wojną światową, a mianowicie Deklaracją złożoną do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich z 28 III 1937 r, Deklaracją z 18 II 1937 r. do Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich 1918-1919 i Zaświadczeniem z 15 X 1935 r. podpisanym przez jego dowódców z Biedruska Henryka Bilskiego i Bronisława Błocha. Brał udział w walkach w okolicach Inowrocławia a także w 1920 r. przejęciu miasta Torunia. Zwolniony z wojska 1 VIII 1921 r. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej od 1 IX 1934 r., od 1937 r. w Towarzystwie Powstańców Wielkopolskich 1918/1919. Członek Związku Powstańców Wielkopolskich zweryfikowany w 1937 r., nr dyplomu 10637, nr Ref. Host. 18305. Odznaczony wymienionym powyżej WKP, Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich, Odznaką Frontu Pomorskiego, Medalem za Wojnę 1918/1921.

25 IX 1920 r. ożenił się w Poznaniu z Władysławą z d. Kobierską (1896-1985), z tego związku urodzili się Czesława (13 III 1922), Narcyza (1 I 1924), Begina (17 VII 1926) i Witold (16 I 1935).

11 II 1940 r. z rodziną został osadzony w obozie przesiedleńczym Glowna, co potwierdza lista transportowa 18 str 4 (Rutowska Maria, Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Główne w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), 2008, Instytut Zachodni Poznań).

Jego dalsze losy nie są znane.

Zmarł 26 I 1978 r., został pochowany na cm. parafialnym na poznańskim Górczynie, spoczywa kwatera ILa rząd 10 miejsce 3 GPS: 52.386771, 16.878824

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Wiktor-Dziamski.../23458350

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Śliwno, wpis 8 / 1890; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1930/1/21, skan 289 Poznań - Jeżyce (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 33 / Spis zweryfikowanych 9100 - 13620. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 86; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966], Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 209; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.12119; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line i Lista odznaczonych WKP; Dokumentacja fot. grobu Tomek Konwicki maj 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024

Kolejny przykład pomieszania i nieumiejętności czytania źródeł, ale też wina braku jedności związków weteranów i Powstańców Wielkopolskich.

Bielewski/ Biliewski Franciszek (1901-1946)

Wg aktu urodzenia sporządzonego w Szembruku dnia 15 IX 1901 r. pod nr 28 urodził się 14 IX 1901 r. Franciszek Biliewski, rodzice Michał i Zuzanna z d. Kalinowska.
W deklaracji z dn. 2 IV 1938 r. (jako Bielewski) do Zarządu Głównego Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu (koło im. Józefa Sowińskiego) napisał, że brał udział w powstaniu pomorskim w Grudziądzu. Od 7 II 1920 r. w armii polskiej - “stacja zbrojna” (później 64 p.p.), służył do 31 III 1924 r., zdemobilizowany z 7 pułku strzelców konnych (kontynuacja 5. psk i wcześniej 3. psk) jako starszy strzelec. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, odznaczony Krzyżem Walecznych i Medalem Pamiątkowym Za Wojnę 1918–1921 i Odznaką powstania pomorskiego (prawdopodobnie chodzi o Odznakę Pamiątkową Frontu Północnego). Od 6 XI 1937 r. w związku Weteranów Powstań Narodowych 1914/1919.
31 XI 1937 r. (pod nazwiskiem Biliewski) w Kwestionariuszu dla Uczestników w powstaniach w Poznańskiem i Pomorskiem 1918/1919 (...) podaje, że służył “stacja zbrojna” 64 pułku piechoty Grudziądz. Tu także podane są daty służby w wojsku polskim i tak od 7 II 1920 do 31 III 1924 r. w 7 pułku strzelców konnych.
W życiorysie spisanym na potrzeby Związku Weteranów Powstań Narodowych 1914-1919 napisał, że 7 II 1920 r. wstąpił do ruchu powstańczego w Grudziądzu.
W świetle tych wszystkich dokumentów należy stwierdzić, że Franciszek nie był Powstańcem Wielkopolskim, ale bez wątpienia był weteranem walk o wolność i niepodległość Polski, idąc dalej powinien być także wykreślony z projektu WTG gniazdo, gdzie figuruje z następującymi danymi:
Franciszek Bielewski
urodzenie: 1901.09.14 Szembruk, pow. Grudziądz
data śmierci: 1946.10.03
miejsce pochówku: Poznań Górczyn
rodzice: Michał, Zuzanna Kalinowska
jednostka: 7 Pułk Strzelców Wlkp. —- tu błąd!, Wojsko Polskie do 03.1924
status/stopień: starszy strzelec
uwagi: 500-2, I.487.9952, odznaczony Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym.
Zmarł 31 X 1946 r., został pochowany na cm. na poznańskim Górczynie, spoczywa kwatera IIL rząd 14 miejsce 20 GPS: 52.386226, 16.878004
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
https://billiongraves.com/.../Franciszek.../26660701
Powinna być także usunięta tabliczka pamiątkowa wystawiona na polecenie TPPW (do 2010) lub Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu (po 2010). Zostanie też złożone pismo do UM Poznań o usunięcie dopisku o miejscu spoczynku PW.
źródła:
Archiwum Państwowe w Toruniu Urząd Stanu Cywilnego Szembruk Akta urodzeń Geburts Haupt Register für das Jahr 1900-1902. Haupt Register für das Jahr 1900-1902; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-193;Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WBH, Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.9952; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Archiwum Państwowe w Poznaniu Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 45 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302] Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 709, Dokumentacja fot. grobu Tomek Konwicki maj 2024.

Sobczak Szczepan (1897 - 1984)

Urodził się 19 XII 1897 r. w miejscowości Sady (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne). Rodzice Marcin (15 XI 1869, syn Antoniny Sobczak po mężu Sworek) i Franciszka z d. Waszkiewicz (22 II 1873, córka Jana i Józefiny z d. Szołtysiak) pobrali się w 1892 r. Z tego związku urodzili się także Wawrzyniec (18 VII 1893, trzykrotnie wymieniony na pruskich listach strat, dwukrotnie ranny, wzięty do niewoli) i Józefa (*+1895).

W przeciwieństwie do brata, którego losów po wzięciu do niewoli podczas I wojny światowej nie ustalono, na listach strat armii pruskiej nie występuje.

Po wybuchu powstania wielkopolskiego zgłosił się jako ochotnik do polskich oddziałów. Od stycznia 1919 r. brał udział w walkach m.in. pod Babimostem i Chodzieżą. Następnie służył w 2. baterii 2. pułku artylerii ciężkiej wielkopolskiej, pod dowództwem kpt. Bronisława Czabajskiego. Oznacza to, że najprawdopodobniej w szeregach tego oddziału walczył również pod Lwowem i w wojnie polsko-bolszewickiej. Służbę wojskową zakończył w stopniu szeregowego. W okresie międzywojennym służył w Straży Granicznej. Mieszkał w Rosku i działał w tamtejszym Kole Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej 1914-1919 r. (nr ewidencyjny 16 329, data wstąpienia do związku 5 III 1935) oraz w Związku Powstańców Wielkopolskich (nr 8519, nr Ref. Historycznego 16233, z błędną datą urodzenia 19 VII 1897). Koło Związku Weteranów Powstań Narodowych w Rosku wymieniło go w 1936 r. w spisie członków, zasługujących na odznaczenie niepodległościowe. Wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 4 IV 1938 r. Za udział w powstaniu W 1958 roku został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, a w 1972 roku został awansowany na stopień podporucznika.

Jego pierwszą żoną była Anna z d. Frąckowiak (12 VII 1897 w miejscowości Rumianek) z którą doPoznania przeprowadził się 8 IX 1921 r. Według zapisu na akcie urodzenia 5 III 1955 r. ożenił się powtórnie, niestety danych II żony nie znamy.

Nie są znane jego losy podczas II wojny światowej.

Zmarł 22 XI 1984 r. 26 XI 1984 r. został pochowany na cmentarzu Poznań Junikowo, spoczywa z I żoną zm. w 1954 r. pole 31 kwatera 3 rząd 5 miejsce 118 GPS: 52.391005, 16.82791.
https://billiongraves.com/.../Szczepan-Sobczak.../26375263

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1020020&name_surname=Sobczak%20Stefan#OpenMap

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/3/56, skan 3Sady (USC) - akt małżeństwa, rok 1892, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/70, skan 91Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń; Akta Miasta Poznania Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; WH, Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; APP, Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024