Olszewski Władysław i Olszewska z d. Sroka Maria
—-----------------------------------------------------------------
Olszewski Władysław (1895 - 1943)
Urodził się 16 VI 1895 r. w miejscowości Miłosław(miasto w woj. wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim) w rodzinie Marcina (8 XI 1854 - 1900, syn Jana i Rozalii z d. Sobkiewicz) i Ludwiki (Luiza) z d. Jakubowska ( 18 VIII 1860 - 1941, córka Józefa i Wiktorii Günter), para pobrała się w 1880 r. w Miłosławiu. Z tego związku urodzili się także Stanisłąw (20 III 1881, żołnierz armii pruskiej, lekko rany podczas I wojny światowej), Edmund (27 X 1883 - 1943), Stefania po mężu Ankiewicz (26 VIII 1885 - 18 VII 1963), Tadeusz (10 XI 1887 - 6 XI 1971).
Podczas nauki w szkole powszechnej był uczestnikiem strajku szkolnym dzieci 1906-1907. Początkowo uczył się zawodu we Wrześni a następnie przeniósł się do Wolsztyna, gdzie uczył się pod nadzorem swojego szwagra Waleriana Ankiewicza (27 IX 1884 - 37 III 1957, Powstańca Wielkopolskiego).
25 V 1915 r. powołany do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej, początkowo w 5. pułku artylerii polowej, walczył m.in. na froncie francuskim w bitwach pod Verdun, Aisne, Sommą, nad rzeką Maas Mozela. 4 IV 1918 r. postrzelony i skierowany na leczenie do szpitala, który opuścił w maju 1918 r. i ponownie skierowany na front z przydziałem do 39 baterii pułku artylerii. W połowie listopada 1918 r. dostał urlop i przybył do Wolsztyna. Z urlopu do jednostki już nie wrócił. Jako ochotnik przystąpił 5 I 1919 r. do powstania w kompanii wolsztyńskiej dowodzonej przez Stanisława Tomiaka (1894-1975). Brał udział m.in. w walkach o o Kopanicę, Babimost, Nowe Kramsko, pod Grójcem Wielkim i Nową Wsią Zbąską, dowódcą odcinka wolsztyńskiego był Stanisław Siuda (1890-1945).
12 III 1919 r. zgłosił się do 3. pułku artylerii lekkiej, który następnie po reorganizacji nosił nazwę 14. pułku artylerii polowej w Poznaniu (14. Wielkopolski Pułk Artylerii Lekkiej) pod rozkazami ppłk Lucjana Kędzierskiego (1882-1919). Wraz z pułkiem wyruszył na front wschodni. W dniach 3 i 4 VIII pułk wyładował się na stacji kolejowej Radoszkowice położonej na północny–zachód od Mińska. 8 VIII Grupa Wielkopolska generała Daniela Konarzewskiego rozpoczęła ofensywę na Mińsk. Natarcie piechoty wspierały ogniem oba dywizjony 3 pap. Olszewski brał udział w walkach pod Kijowem i Berezyną i w Bitwie Warszawskiej. 9 III 1923 r. przeniesiony do rezerwy w stopniu starszego szeregowego. Od 31 VIII 1937 r. członek Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 Koło Wolsztyn. 26 VI 1938 r. otrzymał Medal Niepodległości. W sierpniu 1939 r. powołany do wojska polskiego, ale w Kampanii Wrześniowej udziału nie brał.
W Poznaniu zamieszkał 26 XI 1925 r. i rozpoczął pracę w swoim zawodzie.
16 VIII 1926 r. w Gościerzynie poślubił Marię (Mariannę) z d. Sroka (1900-1989) - sanitariuszkę w Powstaniu Wielkopolskim. Z tego związku urodziło się troje dzieci Marian (4 VIII 1927 - 6 X 2014, historyk Powstania Wielkopolskiego, ojciec historyka poznańskiego, Wiesława Mariana. Żona Mariana - Gertruda Danuta z d. Tomaszewska - doc. dr psychologii, prorektor AWF w latach 1975-1981, odznaczona Krzyżem Kawalerskim oraz tytułem Zasłużonego Nauczyciela była córką Powstańca Wielkopolskiego Władysława Tomaszewskiego (1894-1973)), Konrad (28 I 1929-27 II 1994) i Irena (ur. 1930).
Rodzina mieszkała w Wolsztynie, w 1937 r. zamieszkali w Poznaniu.
Olszewski Władysław zmarł 16 X 1943 r. Został pochowany na cmentarzu komunalnym na poznańskim Miłostowie. 15 X 1989 r. jego szczątki zostały przeniesione do jednej z kwater powstańczych na cm. komunalnym na Junikowie, obecnie spoczywa z żoną Marią pole 6 kwatera 1 rząd 11 miejsce 14
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2590159&name_surname=Olszewski%20W%C5%82adys%C5%82aw#OpenMap
—----------------------------------------------------
Olszewska z d. Sroka Maria Małgorzata (1900-1989)
Urodziła się 11 II 1900 r. w podpoznańskim wówczas Spławiu (Wiesław Olszewski, wnuk, błędnie podaje w biogramie, że urodziła się w Spławiu na pruskim Pomorzu. Akt urodzenia Marii Małgorzaty sporządzony został bowiem pod nr 56 w Poznaniu 17 II 1900 r.). Rodzice Szymon (17 X 1855 w miejscowości Prenischek w powiecie międzychodzkim, syn Józefa i Elżbiety z d. Prywer) i Anna z d. Śródecka (ur. 17 IX 1868 r. w Ryżynie, córka Teodora i Antoniny z d. Sroka). Para pobrała się 13 IX 1890 r. w Miłostowie. Z tego związku urodzili się także Kazimierz (21 IX 1893 w Mruczynie koło Mirowic, zm. 15 XI 1968 Grodzisk Wielkopolski) i Alfons (13 XII 1902 w Poznaniu Spławie, zm. 1966). Od 1910 r. rodzina mieszkała w Poznaniu.
Nie do końca jest pewne gdzie Maria ukończyła szkołę powszechną, w związku z błędem popełnionym przez W. Olszewskiego należy przyjąć, że była to szkoła powszechna w Spławiu (obecnie dzielnica Poznania a nie w Prusach Wschodnich), a następnie uczyła się u sióstr Urszulanek w Poznaniu, związana była także z majątkiem Dobrojewo hrabiny Barbary Kwileckiej - założycielka szkoły dla dziewcząt (Barbara Mańkowska - Kwilecka (1845-1910) była córką Teodora i Bogusławy z d. Dąbrowskiej. Jej dziadkiem był Jan Henryk Dąbrowski. Żona Stefana Kwileckiego). Kontynuatorką działalności Barbary była jej synowa Jadwiga z Lubomirskich, żona Franciszka. Szkoła w Dobrojewie przyjmowała dziewczęta w wieku 16 lat. Musiały one przedstawić świadectwo moralności od proboszcza, zaświadczenie o dobrym stanie zdrowia od lekarza, a także zgodę rodziców na 3-letnią naukę w Dobrojewie. Były to głównie córki gospodarzy lub drobnych rzemieślników. Prawdopodobnie to właśnie Jadwiga Kwilecka była autorką listu - wezwania dla Marii Małgorzaty, w którym wezwano ją do stawienia się w szpitalu w Czarnkowie wolontariuszki. Od 5 I 1919 r. Maria służyła jako sanitariuszka w czarnkowskim szpitalu pod rozkazami dra Franciszka Lińskiego, była obecna podczas walk w Romanowie, Lubaszu, Chodzieży i Krzyżu Wielkopolskim, oprócz obowiązków jako sanitariuszki pełniła także służbę przy przekazywaniu jeńsców. Służbę zakończyła w czerwcu 1919 r. Za udział w powstaniu w 1968 r. została odznaczona Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, w 1971 r. otrzymała mianowanie na stopień podporucznika. Od 1957 r. była członkiem ZBoWiD. W czerwcu 1974 r. została matką chrzestną statku handlowego M/S Powstanie Wielkopolskie.
Do zamążpójścia pracowała w majątku Zygmunta Kurnatowskiego w Gościeszynie. A po ślubie z Władysławem mieszkała w Wolsztynie a później od 193 r. w Poznaniu. Podczas okupacji zatrudniona w siodlarni Zakładów zbrojeniowych Heereszeugamt Wehrmacht Betrieb w Poznaniu.
Zmarła 18 VI 1989 r. Pochowana w jednej z kwater powstańczych na cm. komunalnym na Junikowie, spoczywa z mężem Władysławem pole 6 kwatera 1 rząd 11 miejsce 14
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2590159&name_surname=Olszewski%20W%C5%82adys%C5%82aw#OpenMap
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1898/3/20, skan 7 Miłosław (USC) - akt małżeństwa, rok 1880, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1898/1/67, skan 88 Miłosław (USC) - akt urodzenia, rok 1895, Księga urodzeń; Urząd Stanu Cywilnego Miłostowo, wpis 24 / 1890; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Poznań - I obwód wiejski, Księga miejscowa urodzeń 1900; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich I.487.1324; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 10 III 2025 r.; Lista odznaczonych WKP; Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. III, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2007; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Dokumentacja fot. groby Tomek Konwicki październik 2024.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1898/3/20, skan 7 Miłosław (USC) - akt małżeństwa, rok 1880, Księga małżeństw
Martin Olszewski (26 lat), rodzice: Johann Olszewski , Rosalia Olszewska zd. Sobkiewicz ,
Ludwika Jakuboska (20 lat) , rodzice: Josef Jakuboski , ? Jakuboska zd. Günter ,
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1898/1/67, skan 88 Miłosław (USC) - akt urodzenia, rok 1895, Księga urodzeń
Wladyslaus , rodzice: Martin Olszewski, Ludwika Jakubowska,
Urząd Stanu Cywilnego Miłostowo, wpis 24 / 1890
Simon Sroka (ur. 1855)
ojciec: Joseph Sroka , matka: Elisabeth Prywer
Anna Środecka (ur. 1868)
ojciec: Theodor Środecki , matka: Antonie Sroka