Rzóska Józef (1897 - 1973)
Rzóska Józef (1897 - 1973)
Urodził się 16 III 1897 r. w miejscowości Kamieniec (obecnie wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Trzemeszno). Rodzice Wojciech Bernard (ur. 10 VII 1863, syn Tomasza i Anny z d. Ziemann) i Marianna z d. Borzyszkowska (ur. 23 III 1862, córka Juliusza i Agnieszki z d. Malińska) pobrali się w Tucholi w 1888 r. z tego związku urodzili się także Helena po mężu Jeske (ur.14 V 1889), Kazimierz (10 V 1890 Kamieniec - 13 X 1969 Poznań; żołnierz Powstania Wielkopolskiego, Kampanii Wrześniowej, następnie w Armii Krajowej, odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym) i Julian (10 I 1900 Kamieniec - 31 XII 1984 Londyn, odznaczony Medalem Niepodległości, 15 I 1919 r. wstąpił ochotniczo do Wojsk Wielkopolskich, gdzie służył w kompanii łączności. 10 III 1919 r. w szeregach 55 Poznańskiego pułku piechoty brał udział w bitwie o Lwów. Pracował m.in. w Wydziale Prasowym (Sekcja Niemiecka) Polskiego Komisariatu Plebiscytowego dla Górnego Śląska w Bytomiu. Uczestnik Kampanii Wrześniowej).
18 VII 1904 r. rodzina przeprowadziła się z Kamieńca do Poznania, tu ukończył Gimnazjum Marii Magdaleny, skąd został usunięty za członkostwo w Towarzystwie Tomasza Zana. Maturę zdał w Głogowie w 1915 r.
Ukończył studia ekonomiczno – polityczne na Uniwersytecie Poznańskim (1920–1923), w 1925 r. uzyskał stopień doktora. W okresie międzywojennym pracował w administracji samorządowej i państwowej, m.in. był starostą powiatowym w Chojnicach, pracował w Zakładzie Ubezpieczeń Wzajemnych, prowadził zajęcia z zakresu ubezpieczeń i spółdzielczości. Poseł na sejm w latach 1930–1935.
Kierował Katedrą Organizacji Przedsiębiorstw od 1945 r., a następnie Katedrą Ubezpieczeń Akademii Handlowej, wykładał również w Wyższej Szkole Handlu Morskiego (Sopot) i w Akademii Handlowej (Szczecin). Od 1951 do 1956 pracował w różnych przedsiębiorstwach. W roku 1951 został represyjnie usunięty z uczelni i prześladowany przez UB. W 1956 r. został reaktywowany jako zastępca profesora i kierował w Poznaniu Katedrą Ubezpieczeń WSE. Na emeryturę przeszedł w roku 1962 z przyczyn politycznych.
13 V 1934 r. w Poznaniu ożenił się z Haliną Jadwigą Cecylią Meissner (14 IX 1896 w Poznaniu - 18 III 1986 tamże), córką Wojciecha (ur.14 XI 1848) i Kazimiery z d. Hundt (ur. 12 I 1860), siostrą Powstańców Wielkopolskich - Mieczysława (12 X 1878 - 7 I 1938, ksiądz katolicki), Czesława Gorgoniusza (15 VII 1880 -29 V 1950), Alfreda Franciszka Seweryna (4 X 1883 - 13 IV 1952, prof. dr. med. chirurg stomatolog), Wojciecha Włodzimierza Witalisa (29 IV 1887 - 30 VII 1941), Adama Alojzego Jana (26 III 1893 - maj 1940 Charków) i Tadeusza Aleksandra (16 XII 1899 - kwiecień 1940 Katyń)).
Józef i Halina doczekali się trzech córek Elżbiety (1935 - 1945), Magdaleny (ur. 1936) i Katarzyny (ur. 1941).
Zmarł 5 III 1973 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym Matki Boskiej Bolesnej na poznańskim Górczynie przy ul. Piotra Ściegiennego 35, spoczywa kwatera IIIL rząd 2 miejsce 25
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=6&id=298711&surname=Rz%C3%B3ska&name=J%C3%B3zef#
https://billiongraves.com/grave/Dr-Jozef-Rzoska-Powstaniec-Wielkopolski-1918---1919-%25C5%259Al%25C4%2585ski/32233364
W nekrologu, który ukazał się w Głosie Wielkopolskim napisano:
“W dniu 5 marca 1973 r. zmarł po ciężkich
cierpieniach, znoszonych mężnie i z pogodą ducha,
opatrzony Sakramentami św., w wieku 75 lat
mój mąż i jedyny przyjaciel, nasz ukochany ojciec, dziadek i brat,
śp.
emer. profesor WSE
dr JÓZEF RZÓSKA
żołnierz Powstania Wielkopolskiego,
Powstań Śląskich oraz Armii Krajowej,
odznaczony dwukrotnie Orderem Virtuti Militari,
Śląskim Krzyżem Walecznych w roku 1919 oraz
innymi wyróżnieniami bojowymi, działacz plebiscytowy na Śląsku,
członek Towarzystwa Tomasza Zana, wielu organizacji akademickich
oraz POW i harcerstwa, wielki
przyjaciel młodzieży.
Pogrzeb odbędzie się w piątek, dnia 9 marca
br. o godz. 15 na cmentarzu górczyńskim.
W głębokim żalu pogrążona
żona z córkami, rodziną
w kraju i zagranicą”
—------------------------
Od 1912 r. był członkiem drużyny skautowej, a od 1913 należał do drużyny strzeleckiej. 20 I 1915 r. został wcielony do armii pruskiej, brał udział w walkach na froncie zachodnim. Uczestnik Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 bez ustalonej jednostki, w życiorysie złożonym do wniosku o Virtuti Militari napisał “Po czterech latach w służbie w wojsku niemieckim brałem udział w powstaniu wielkopolskim, od stycznia 1919 r. pracowałem w akci politycznej i POW na Śląsku, gdzie uczestniczyłem w pierwszym powstaniu”. Wnioskować należy zatem, że od 28 XII 1918 r. do owego początku stycznia 1919 r. prawdopodobnie brał udział w walkach w Poznaniu, gdzie mieszkała cała rodzina. Być może więcej na temat udziału w Powstaniu Wielkopolskim znajduje się we wniosku do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości (WBH, 81-24565). Brał udział także w III powstaniu śląskim oraz plebiscycie na Górnym Śląsku - pseudonim „Jan Lorch”. W 1920 r. wstąpił też ochotniczo do Wojska Polskiego. Jako kapral został przydzielony do 11. baterii, 3. dywizjonu 14 pułku artylerii, z którym brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Odznaczył się w walkach pod Grodnem (obserwator artyleryjski), pod silnym ogniem naprawiał i rozwijał łączność pomiędzy bateriami 14. pap. Jego działania umożliwiły skuteczny ogień polskiej artylerii wspierającej piechotę. Za ten czyn został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (WBH, 46-3655). W 1939 r. został wysiedlony do Generalnej Guberni, gdzie działał w Armii Krajowej redagując gazetki i prowadząc tajne nauczanie.
źródła: Parafia katolicka Tuchola, wpis 8 / 1888; Urząd Stanu Cywilnego Tuchola, wpis 15 / 1888; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Głos Wielkopolski. 1973.03.08 R.29 nr 57 Wyd.A; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves; Wikipedia.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Parafia katolicka Tuchola, wpis 8 / 1888
Adalbertus Rzóska (26 lat)
Marianna Borzyszkowska (26 lat)
Urząd Stanu Cywilnego Tuchola, wpis 15 / 1888
Albert Bernhard Rzóska (ur. 1863)
ojciec: Thomas Rzóska , matka: Anna Ziemann
Marie Borzyszkowska (ur. 1862)
ojciec: Julius Borzyszkowski , matka: Agnes Malińska +