Mukułowska Teodora (1880-1946)
Mukułowska Teodora (1880-1946)
Urodziła się 27 IX 1880 roku jako Teodora Aniela Maria (używała skrótu od imienia Teodora - DORA) w miejscowości Kowalew (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie pleszewskim). Córka Leona (16 I 1836 Kotlin - 12 XII 1913 Poznań, syn Teodora i Joanny Nepomuceny z d. Baranowska. Leon był posłem na sejm pruski, sekretarzem Koła Polskiego i doktorem prawa) i Marii z d.Wilkowoyska (vel Wilkowojska, 12 I 1846 Warszawa - 4 I 1911 Poznań, córka Ignacego i Tekli z d. Łupińska).
Od 1891 r. pobierała naukę we Wrocławiu. Początkowo w tamtejszym Gimnazjum Urszulanek, a następnie w Państwowej Szkole Zdobniczej. W 1909 r. wróciła do Poznania, aby w roku następnym wyjechać do Paryża. W tym okresie studiowała w prywatnych pracowniach malarskich w Wiedniu ( w tym czasie mieszkała u siostry Anieli i jej męża Kazimierza) i École nationale supérieure des beaux-arts w Paryżu. W 1911 r. do Poznania i tu związała się ze Stowarzyszeniem Artystów, Kołem Artystów Wielkopolskich oraz Kołem Artystek Polskich i Wielkopolskim Zawodowym Związkiem Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy. Swe obrazy wystawiała w Towarzystwie Sztuk Pięknych, ponadto, prowadziła pracownię zabawkarską oraz opracowywała ilustracje do książek. była także aktywną działaczką społeczną i patriotyczną.
W latach 1911-1912 była nauczycielką w tajnej szkole polskiej, która powstała przy kościele parafialnym pw. Matki Boskiej na Łazarzu.
Po wybuchy Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 brała udział w organizacji i prowadzeniu “Ogniska dla żołnierza polskiego” (Towarzystwo opieki nad żołnierzem pod przewodnictwem Izabeli Drwęckiej i Wandy Ossowickiej), pracowała w kuchniach polowych i poczcie powstańczej. Dzięki jej zapisom zachowane zostały nazwiska wielu Wielkopolanek, które w tym czasie włączyły się w walkę o Niepodległą. 22 XI 1920 r. razem z siostrą Władysławą została odznaczona Krzyżem Pamiątkowym za udział w powstaniu nadanym przez Towarzystwo Uczestników Powstania Wielkopolskiego.Jej pierwszy wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 2 III 1936 r., ponowny został pozytywnie rozpatrzony i 30 V 1938 r. nadano jej Medal Niepodległości (W Wojskowym Biurze Historycznym 136-40536). Odznaczona także Pamiątkowym Krzyżem „Zasłudze obywatelskiej” Rady Ludowej Miasta Poznania, Srebrnym Krzyżem Zasługi, Odznakę Honorową za Walkę o Szkołę Polską, Medalem PCK, Medalem za Wojnę 1918–1921. Warto tu jeszcze zaznaczyć, że Mukułowska w 1918 r. zaplanowała wystrój sali obrad Polskiego Sejmu Dzielnicowego, opracowała pieczęć dla Naczelnej Rady Ludowej oraz zaprojektowała sztandar dla 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich.
1 XII 1939 r. przez władze niemieckie została osadzona w obozie przesiedleńczym w Poznaniu Glowna, umieszczona na liście transportowej 3 str 12 (Rutowska Maria, Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Główne w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), 2008, Instytut Zachodni Poznań).
Po wojnie pracowała w Gimnazjum im. Dąbrówki w Poznaniu jako nauczycielka rysunku. Otworzyła także pracownię przy Izbie Przemysłowo - Handlowej, gdzie zajęła się wytwórstwem zabawek.
Zmarła 25 X 1946 r. Została pochowana na cmentarzu parafialnym pw. Matki Boskiej Bolesnej przy ul. Piotra Ściegiennego na poznańskim Górczynie, niestety grób nie zachował się do dnia dzisiejszego. W Głosie Wielkopolskim opublikowano dwa nekrologi, które Górczyn wskazują jako miejsce pochówku Teodory:
“Dnia 25 października 1946 zmarła, opatrzona Sakramentami św„
TEODORA (Dora) MUKUŁOWSKA
artystka-malarka
urodzona 25 września 1880, córka posła dra Leona Mukutowskiego,
członek Zw., Polskich Artystów-Plastyków Okręgu Poznańskiego
Zmarła została odznaczona srebrnym medalem na Salonie
Paryskim, Krzyżem za walkę o szkołę polską. Medalem Niepodległości i Srebrnym Krzyżem Zasługi
Msza św. żałobna zostanie odprawiona dziś we wtorek, 29 bm,
o godz. 9,45 w kościele św. Krzyża na Górczynie, pogrzeb tego
samego dnia o godz. 10.45 z kaplicy na cmentarzu na Górczynie
Związek Polskich Artystów Plastyków
Okręgu Poznańskiego”
***
Dnia 25 X 1946 r. zmarła artystka malarka
Teodora Mikułowska
konsulent artystyczny
Izby Przemysłowo-Handlowej w Poznaniu
do spraw przemysłu domowego.
Pogrzeb odbędzie się 29 bm. o godz. 10.45 z kaplicy cmentarnej na Górczynie. Msza św. odprawioną zostanie tego dnia o godz. 9.45
w kościele św. Krzyża na Górczynie.
Izba Przemysłowo-Hand
w Poznaniu”
Za zwrócenie uwagi na rodzeństwo Mukułowskich serdecznie dziękuję Pani Monice Matyjaszczyk z Klub Kobiet Ławka Nr 4
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
źródła: Parafia katolicka Tursko, wpis 6 / 1870; Archiwum Państwowe w Kaliszu 736/1/7, skan 19 Pleszew (USC) - akt urodzenia, rok 1876, [Księga urodzeń]; Archiwum Państwowe w Kaliszu 736/1/19, skan 244 Pleszew (USC) - akt urodzenia, rok 1880, [Księga urodzeń]; Archiwum Państwowe w Kaliszu 736/1/40, skan 203 Pleszew (USC) - akt urodzenia, rok 1887, [Księga urodzeń]; Dziennik Poznański 1913.12.13 R.55 nr 286; Dziennik Poznański 1913.12.14 R.55 nr 287; Dziennik Poznański 1911.01.06 R.53 nr 5; Głos Wielkopolski. 1953.08.25 R.9 nr 202 Wyd. AB; Głos Wielkopolski. 1953.08.26 R.9 nr 203 Wyd. AB; Głos Wielkopolski. 1946.10.29 R.2 nr 297 Wyd. AB; WBH, Kolekcja odznaczeniowo - personalna i Kolekcja akt Powstańców Wielkopolskich; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Akta Miasta Poznania - Kartoteka ludności;IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka billiongraves.