Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Dubisz Bronisław (1899 - 1920)

urodził się 29 IX 1899 roku (w źródłach błędnie podawana jest też data 9 IX 1899) w miejscowości Krzyżowniki - obecnie część Poznania, w zachodnim obszarze miasta, na osiedlu Krzyżowniki-Smochowice, która jest dawną podpoznańska wsią, w rodzinie Antoniego (ur.1844) i Nepomuceny z dom. Janicka (13 IV 1860 - 23 III 1946), para pobrała się w roku 1878 i było to II małżeństwo dla Antoniego. Ze związku Antoniego z Nepomuceny urodziło się jeszcze czworo dzieci Antonina (*+1881), Władysława (1883, w roku 1904 poślubiła Franciszka Sobolaka), Stanisław (27 IV 1886 - 29 IV 1946, w roku 1910 poślubił Stanisławę z dom. Burkiciak (4 V 1886 - 18 V 1961), Pelagia (1890, w roku 1910 poślubiła Józefa Nowickiego).

Nie ustalono kiedy i gdzie brał udział w Powstaniu Wielkopolskim, w poniżej podanych źródłach występuje jako żołnierz związany z Lotniskiem na Ławicy - w Wykazie poległych i zmarłych za Polskę w latach 1918–1921 (na podstawie akt urzędów stanu cywilnego z zasobów archiwów państwowych w województwie wielkopolskim) - szeregowy - SL Ławica, na Listach strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009 - 1 Kompania Lotnicza Ławica - szeregowy i Liście strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920 - 3.p.lot.

Zmarł w Poznaniu 10 I 1920 roku w wyniku choroby - zapalenie płuc.

Nie ustalono gdzie został pochowany. Jego matka i brat Stanisław spoczywają na cmentarzu parafialnym w Kiekrzu (kwatera P rząd 1 miejsce 1-2-3 GPS: 52.476603, 16.784506) być może było to także miejsce spoczynku Bronisława (przy zmianie nagrobka wspomniano o Stanisławie i jego żonie oraz Leonie Banasiu, natomiast pominięto Nepomucenę - matkę Bronisława i Stanisława), Bronisław został wymieniony na tablicy pamiątkowej cyt.”przy wejściu na teren przykościelny stoi figura Chrystusa na betonowym kwadratowym słupie. Ustawiono ją w 1929 r. i odnowiono w 1974 r. W górnej części słupa znajdują się marmurowe tablice: z przodu z napisem ku czci parafian poległych w wojnach światowych w latach 1914-18 i 1939-45 oraz w powstaniu wielkopolskim 1918-19, a po bokach dwie tablice z nazwiskami 61 poległych. Spośród nich LS wymienia Bronisława Dubisza (1899-1920) z
Krzyżownik, szeregowca z kompanii lotniczej z Ławicy, zmarłego 10 I w szpitalu w Poznaniu”.

—---------
źródła: Parafia katolicka Skórzewo, wpis 12 / 1868. Urząd Stanu Cywilnego Piątkowo, wpis 7 / 1878. Parafia katolicka Kiekrz, wpis 5 / 1878. Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r. Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania. Wyszukiwarka billiongraves. WTG Gniazdo Projekt Uczestnicy PW. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. Wykaz poległych i zmarłych za Polskę w latach 1918–1921 (na podstawie akt urzędów stanu cywilnego z zasobów archiwów państwowych w województwie wielkopolskim). Lista strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009 . Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Zdjęcie tablic pamiątkowych za ludmilajablonska.blogspot.com

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023
—--------------------------------------

Parafia katolicka Skórzewo, wpis 12 / 1868

Antonius Dubisz (24 lat)
ojciec: Bartholomaeus Dubisz , matka: Sophia
Nepomucena Płotkowiak poprzednio zamężna Nowicka (36 lat)
Dodatkowe informacje: vidua

Urząd Stanu Cywilnego Piątkowo, wpis 7 / 1878

Anton Dubisz (ur. 1844)
ojciec: Bartholomaeus Dubisz , matka: Sophie Kninska
Nepomuzena Janicka (ur. 1860)
ojciec: Xaver Janicki , matka: Marie Nowicka

Parafia katolicka Kiekrz, wpis 5 / 1878

Antonius Dubiak (33 lat, wdowiec)
Nepomucena Janicka (18 lat)

Woltyński Leonard (1893-1974)
urodził się 6 XI 1893 roku w Buku w rodzinie Jana (1861 - 1952) i Marianny z dom. Terczewska (1862-1947), para pobrała się w roku 1885 w Buku. Z tego związku urodzili się także Marianna (1887, wyszła za Michała Siudę), bliźnięta Seweryna (1888-1981 po mężu Zielińska) i Kazimierz (24 XII 1888), Zofia ( 3 IV 1891 - 14 I 1926, żona Augustyna Flejsierowicza), Bernard (6 XI 1893), Aleksander (*+1895), Adam (8 XII 1896), Jadwiga (20 IX 1898), Felicja (1 X 1901 po mężu Torbińska) i Kazimiera (7 XII 1904).

Woltyński Leonard powołany do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej, jako żołnierz Reserve-Fußartillerie-Regiment 5 został ranny co potwierdzają pruskie listy strat Preußen 335 z dn. 23 IX 1915 roku.

Na podstawie Dekretu mianującego byłych sierżantów podoficerów i urzędników byłej armii niemieckiej podporucznikami w Polskich Siłach Zbrojnych w projekcie WTG Gniazdo uznany za powstańca:
status/stopień: podporucznik w artylerii
uwagi: dekret mianujący byłych sierżantów podoficerów i urzędników byłej armii niemieckiej podporucznikami w Polskich Siłach Zbrojnych
źródła: Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej 1919, nr 1-10; "Tygodnik Urzędowy" 1919, nr 1-72.

Z wykształcenia prawnik.

Dwukrotnie żonaty, jego I żoną 30 IV 1924 roku została Mieczysława Stefania z dom. Duczmal ur. 13 VIII 1900 roku w Poznaniu, córka Stanisława i Józefy z dom. Wanierowicz. Mieczysława i Leonard mieli córkę Tatianę Aldonę Marię urodzoną 9 I 1926 roku, zmarłą 15 III 2007. Mieczysława zmarła w roku 1940, od 13 IV 1999 r. spoczywa z córką oraz bratem Kazimierzem (1896-1976) i jego małżonką Marianną Pawlak - Duczmal na cm. komunalnym na poznańskim Junikowie pole 26 rząd 4 miejsce 19 GPS: 52.386614, 16.824965.
Jego drugą żoną została Konstancja (29 III 1902 - pogrzeb 30 IV 1991) z którą miał córkę Barbarę po mężu Rzemyszkiewicz (20 IX 1941-3 V 2003).

Leonard zmarł 14 X 1974 roku, spoczywa na poznańskim Junikowie
pole 22 kwatera C
rząd 2 miejsce 51
GPS: 52.388601, 16.820826
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1080326&name_surname=Wolty%C5%84ski%20Leonard#

https://billiongraves.com/.../Leonard-Wolty%C5.../34271131

To także miejsce spoczynku jego II żony Konstancji, córki Barbary i Marty Kapeja.
—------------------------
źródła: Urząd Stanu Cywilnego Buk, wpis 44 / 1885. Parafia katolicka Buk, wpis 41 / 1885. Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 8961: Woltynski Leonhard (Buck, Grätz). Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. WTG Gniazdo Projekt Uczestnicy PW. Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania. Wyszukiwarka billiongraves.com

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

Woltyński Kazimierz (1889-1973)

urodził się 1 III 1889 w Buku w rodzinie Józefa i Antoniny z dom. Wąsowicz, para pobrała się w roku 1886. Kuzyn Powstańca Wielkopolskiego - Leonarda Woltyńskiego (1893-1974), ich ojcowie Józef i Antoni byli braćmi, dziećmi Antoniego i Julianny z dom. Wąsowicz.

Z zawodu kupiec (na podstawie kart meldunkowych miasta Poznania), w dokumentach dotyczących PW podawany jest zawód mechanik - monter. 15 V 1922 roku wrócił z Francji i zamieszkał w Poznaniu, pomiędzy rokiem 1922 a 1932 przeniósł się do Lusówka, obecnie gmina Tarnowo Podgórne. Ożeniony z Felicją.

Uczestnik I wojny światowej, jako żołnierz Infanterie-Regiment 46, podczas walk został lekko ranny, co znajduje potwierdzenie na pruskich listach strat Preußen 25 z dnia 15 IX 1914.

Nie ustalono kiedy i gdzie brał udział w Powstaniu Wielkopolskim, na podstawie zgromadzonych źródeł należy stwierdzić, że walczył pod rozkazami Andrzeja Kopy, organizatora Straży Ludowej powiatu zachodnio poznańskiego, powstańcy Kopy brali udział w walkach o Wolsztyn, w nocy z 5 na 6 I 1919 o zajęcie Stacji Lotniczej na Ławicy, dalej w walkach o Kargowę, Zbąszyń, Żnin i na linii Noteci. Kazimierz Woltyński walczył w szeregach 10 Pułku Strzelców Wielkopolskich (68 Pułk Piechoty). W roku 1972 został mianowany podporucznikiem.

Zweryfikowany jako powstaniec na aż trzech listach:
1/ Archiwum Państwowe w Poznaniu Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 32 / Spis zweryfikowanych 4622 - 9099. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 176 - zweryfikowany 22 V 1935 roku, kapral, mieszkał w Lusówku,

2/ Archiwum Państwowe w Poznaniu Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966] Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 310 - monter, mechanik, data wstąpienia do związku 28 III 1935, Koło w Stęszewie, kapral, mieszkał w Lusówku,

3/ Archiwum Państwowe w Poznaniu Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu Sygnatura: nr 45 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302] Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 667 - monter, data wstąpienia do związku 3 VIII 1932, Koło 10 Pułku, kapral, mieszkał w Lusówku.

W projekcie WTG Gniazdo Kazimierz Woltyński występuje 8 razy:
1/ Kazimierz Woltyński
urodzenie: 1889.
ojciec: Józef
status/stopień: podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 33/72
źródła: Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 33/72

2/ Kazimierz Woltyński
urodzenie: 1889.
data śmierci: 1973.
miejsce pochówku: Trzemeszno
jednostka: Kompania Trzemeszeńska
źródła:
Leśniewski Andrzej, Drogi do niepodległości. Trzemeszno w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Trzemeszno 2008
Karwat Janusz, Ziemia Gnieźnieńska w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919. Wybrane aspekty z perspektywy 100 lat, red. Grzegorz Musidlak, Gniezno 2018

3/ Kazimierz Woltyński
urodzenie: 1889.03.01 Buk pow. Nowy Tomyśl
status/stopień: kapral
uwagi: Lusówko pow. Poznań, monter
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 44: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 45: Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 16967 - 23302]
Mogilno w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, pod red. Danuty Konieczki-Śliwińskiej, Poznań 2008
4/ Kazimierz Woltyński
źródła: Kopa Andrzej, Udział powiatu zachodnio-poznańskiego w powstaniu wielkopolskim w roku 1918/19, zebrał i wydał… Reedycja wydania z 1928 roku ze wspomnieniami Michała Dzierżyńskiego podkomendnego por. Andrzeja Kopy, red. Piotr Zubielik, Poznań 2009.

5/ Kazimierz Woltyński
uwagi: I.487.7546
źródła: Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)

6/ Kazimierz Woltyński
jednostka: 10 Pułk Strzelców Wlkp. uwagi: I.487.7547
źródła: Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)

7/ Kazimierz Woltyński
źródła: Udział powiatu zachodnio-poznańskiego w powstaniu wielkopolskim w roku 1918/19, Poznań 1928.

8/ Kazimierz Woltyński
uwagi: podkomendny Andrzeja Kopy
źródła:
Udział mieszkańców Gminy Komorniki w Powstaniu Wielkopolskim, Komorniki 2009
Zwycięskie Powstanie 1918-1919. Materiały z konferencji popularnonaukowej zorganizowanej w dniu 24 października 2008 r. Szreniawa 2008
W zasadzie moglibyśmy przyjąć, że wszystkie zapisy dotyczą tej samej osoby, gdyby nie zapis nr 2/ Kazimierz Woltyński urodzenie: 1889, data śmierci: 1973, miejsce pochówku: Trzemeszno, jednostka: Kompania Trzemeszeńska, źródła: Leśniewski Andrzej, Drogi do niepodległości. Trzemeszno w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919, Trzemeszno 2008, który “psuje” nam obraz Kazimierz jako żołnierza walczącego pod rozkazami Andrzeja Kopy. Ale czy oby napewno? Otóż nie. W /w źródle prawdopodobnie błędnie podano przynależność do Kompanii z Trzemeszna (co należy sprawdzić), ale reszta danych się zgadza, bo Kazimierz Woltyński zmarł 18 XII 1973 roku, spoczywa na cmentarzu parafialnym w Trzemesznie
Sektor D Rząd 13 Nr grobu 46
https://trzemeszno.grobonet.com/grobonet/start.php...

To także miejsce pochówku małżonki - Felicji 30 X 1906 - 23 VI 1995.
—----------------------------------------------------------------------------------
źródła: Urząd Stanu Cywilnego Buk, wpis 36 / 1886. Parafia katolicka Buk, wpis 33 / 1886. Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 162: Woltynski Kasimir (Buk, Kreis Grätz). Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. WTG Gniazdo Projekt Uczestnicy PW. Wyszukiwarka grobów cm. parafialnego w Trzemesznie i wymienione w tekście

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

—---------------------------------------------------
Urząd Stanu Cywilnego Buk, wpis 36 / 1886

Joseph Woltynski (ur. 1864)
ojciec: Anton , matka: Julianne Wąsowicz
Antonie Wąsowicz (ur. 1863)
ojciec: Lorenz , matka: Julianne Tomaszewska

Parafia katolicka Buk, wpis 33 / 1886

Joseph Woltyński (23 lat)
Antonina Wąsowicz (24 lat)

Durka Łukasz i Seweryn

Durka Łukasz i Seweryn - Powstańcy Wielkopolscy oraz ich rodzeństwo Jan (1908-1958), Wiktor (1910-1922), Franciszek (1902) i Seweryn (20 XI 1898 - 1918, który poległ podczas I wojny światowej - Lista strat armii pruskiej Preußen 1191 z dnia 17 V 1918) urodzili się w Nowym Kramsku w rodzinie Franciszka (1864) i Pauliny z dom. Piwecka (1868), rodzice pobrali się w 1893 roku w Nowym Kramsku.

Durka Łukasz urodził się 10 X 1894 roku w miejscowości Nowe Kramsko – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Babimost.

Nie ustalono kiedy i gdzie Łukasz Durka przyłączył się do Powstania Wielkopolskiego, źródła wymieniają go już jako sierżanta pilota - lotnika, służył w II Eskadrze wielkopolskiej. Zginął podczas nieszczęśliwego wypadku lotniczego (prawdopodobną przyczyną katastrofy były warunki atmosferyczne i zła jakość paliwa) 23 V 1919 roku w miejscowości Klenka
[właśc. Klęka,gm. Nowe Miasto nad Wartą, pow. średzki] podczas lotu zwiadowczego razem ze Stanisławem Kruszoną (patrz LSFW/898). Po jego śmierci zostały wystawione dwa akty śmierci 1/ w Nowym Mieście pod nr 51 i 2/Akt zgonu USC Poznań, nr 1694 1919/I, przyczyna zgonu – przez nieszczęśliwy wypadek – spalony i akt ten podaje miejsce śmierci Poznań. Pochowany na poznańskim cmentarzu garnizonowym - Cytadela
kwatera:1 rząd:B miejsce:8
—-----------------------------------------------------------

Durka Seweryn urodził się 31 XII 1900 roku w miejscowości Nowe Kramsko – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Babimost. W źródłach związanych z Powstańcami z Nowego Kramska błędnie podawane jest imię starszego brata - Sylwestra, który nie mógł brać udziału w Powstaniu, na podstawie pruskich list strat - Preußen 1191 z dnia 17 V 1918 roku - Sylwester zginął jako żołnierz armii pruskiej.

W roku 1973 Seweryn został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, w Uchwale napisano:
“(...)dnia 27.1.1919 r. zgłosił się jako ochotnik do biura werbunkowego przy PKU na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu i dnia 7 2.1919 r. przydzielony został do pułku lotniczego na Ławicy w Poznaniu pod dowództwem płk. Grochowalskiego, gdzie przydzielony został do 2 kompanii warsztatowej pod dowództwem por. Mańczaka i pełnił służbę do 23.11.1921 r.”. W roku 1972 został mianowany podporucznikiem.
Na podstawie Kart meldunkowych miasta Poznania ustalono, że z WP zwolniony został 8 II 1922 roku, zamieszkał wówczas w Poznaniu przy ul. Różanej 10 u rodziny Poduszewskich.

Ożeniony z Klarą (5 XII 1912 - 12 IX 1999).

Zmarł 25 XIII 1981 roku, spoczywa z małżonką na cmentarzu komunalnym Junikowo w Poznaniu
pole 39 kwatera 3
rząd 22 miejsce 5
GPS: 52.395319, 16.820302
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1109442&name_surname=Durka%20Seweryn#OpenMap

Miejsce nie jest opłacone, a nagrobek wymaga renowacji. Na nagrobku błędnie podano dzień urodzenia jako 30, na podstawie aktu urodzenia sporządzonego w Nowym Kramsku pod nr 2 w 1901 roku urodził się 31 XII 1900 roku.

—-----------------------------------------------

W projekcie WTG Gniazdo wymieniono jako powstańca wspomnianego powyżej Sylwestra Durkę:
Sylwester Durka
uwagi: zamieszkały Nowe Kramsko
źródła: Mielżyński Jan, Pamięć i tradycja Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Sulechów 2010

Durka Sylwester urodził się 20 XI 1898 roku w miejscowości Nowe Kramsko – wieś w Polsce, położona w województwie lubuskim, w powiecie zielonogórskim, w gminie Babimost. W źródłach związanych z Powstańcami z Nowego Kramska błędnie podawane jest jego imię zamiast Seweryna.

Sylwester nie brał udziału w Powstaniu, na podstawie pruskich list strat - Preußen 1191 z dnia 17 V 1918 roku zginął jako żołnierz armii pruskiej, natomiast w akcie zgonu wystawionym 27 IX 1918 roku nr 27 sporządzonym w USC Nowe Kramsko jako datę zgonu podano 27 V 1918 rok.

—-------------------------------

źródła: Parafia katolicka Nowe Kramsko, wpis 3 / 1893. Urząd Stanu Cywilnego Nowe Kramsko, wpis 3 / 1893. Archiwum Państwowe w Zielonej Górze, Urząd Stanu Cywilnego Nowe Kramsko - Akta urodzeń 1894, 1898, 1900-1901.Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 25088: Durka Sylvester (Neu Kranzig, Bomst). Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r. Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania. Wyszukiwarka billiongraves. WTG Gniazdo Projekt Uczestnicy PW i Lista odznaczonych WKP. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. Wykaz poległych i zmarłych za Polskę w latach 1918–1921 (na podstawie akt urzędów stanu cywilnego z zasobów archiwów państwowych w województwie wielkopolskim). Lista strat Powstania Wielkopolskiego od 27.12.1918 r. do 8.03.1920 r. Monografie Politechniki Koszalińskiej nr 157, Koszalin 2009 . Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920 . Zdjęcia pochodzą od ks. Roberta Kulczyńskiego i ze strony Wojska Wielkopolskie, stan na 9 XII 2023.

Powyższy materiał stanowi uzupełnienie notatki z dn. 27 XII 2019 roku zamieszczonej na stronie.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

Reichelt Kazimierz (1890 - 1950)

urodził się 7 II 1890 roku w Poznaniu jako syn Konstancji Anastazji z dom. Reichelt (ur.11 II 1862) - córka Samuela i Wiktorii z dom. Płończyńska. Rodzeństwem Kazimierza byli Scholastyka (*+1886) i Stanisław (1888). W roku 1899 matka poślubiła w Poznaniu Bolesława Piekarskiego (1861-1905), z którym miała syna Władysława ur. w Poznaniu 25 V 1900 roku.

10 VII 1915 roku ożenił się z Zofią z dom. Chmielewską (ur.10 V 1886), córką Józefa i Marianny z dom. Tomkiewicz. Kazimierz i Zofia mieli troje dzieci Cecylię ur. 1915, Stefana 1920-1978 i Kazimierza 1922-1923.

O jego udziale w powstaniu wiemy niewiele, na podstawie Lotnik 1929 r. nr 2
Januszewski S., Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych wielkiej wojny 1914-1918, Wrocław, 2019 r., s. 372 ustalono, że był w Stacji Lotniczej Ławica w chwili zdobywania jej przez oddziały powstańcze tj, w nocy z 5 na 6 I 1919 roku (być może był jednym z żołnierzy armii pruskiej, którzy organizowali przejęcie lotniska od środka). Po zdobyciu Ławicy służył w stopniu starszego sierżanta w 3 Pułku Lotniczym.

W czasie II wojny światowej służył w RAFie w stopniu chorążego (nr służbowy 792417). Po wojnie powrócił do Poznania, co znajduje potwierdzenie w Kolekcji akt żołnierzy PSZ na Zachodzie powracających do kraju IV.501.2.577 k. 148.

Zmarł 4 V 1950 roku, spoczywa na cmentarzu parafialnym na poznańskich Jeżycach
kwatera L
rząd 31 miejsce 25
GPS: 52.415079, 16.879205
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Kazimierz-Reichelt.../56562319

To także miejsce spoczynku jego córki Cecylii zmarłej w roku 1997 i jej męża Czesława Głowackich.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu, Urząd Stanu Cywilnego Poznań, Akta urodzeń 1890. Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 270 / 1899. Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 56 / 1899. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. WTG Gniazdo Projekt Uczestnicy PW. listakrzystka.pl - strona internetowa stan na 11 XII 2023. WTG Gniazdo - Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego. Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r. Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania. Wyszukiwarka billiongraves.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023
—----------------------------------------------------

Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 56 / 1899

Boleslaus Piekarski (ur. 1861)
Anastasia Reichelt (ur. 1862)

Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 270 / 1899

Boleslaus Piekarski (ur. 1861)
ojciec: Franz Piekarski , matka: Florentine Obarska
Konstanze Anastasia Reichelt (ur. 1862)
ojciec: Samuel Reichelt , matka: Viktoria Plonczynska

Dzierzgowski Władysław, Wojciech i Michał oraz Wanda z Zabłockich

Dzierzgowski Władysław, Wojciech i Michał

oraz ich rodzeństwo Jadwiga (1888-1942, wyszła za Stefana Oberfeldta), Katarzyna Róża (1891-1930) i Urszula (1904, wyszła za Stanisława Oyrzyńskiego (1899-1990), podpułkownik artylerii, I oficer sztabu dowódcy artylerii Armii „Pomorze”,żołnierz spod Monte Cassino)), i Stanisław (20 VI 1894 - 30 III 1954) urodzili się w rodzinie Edmunda Szymona Tadeusza (27 X 1856 - 5 III 1910) i Marii Franciszki z dom. Grabowska (20 VII 1867 - 30 VII 1935).

Dzierzgowski Władysław Stanisław (1890-1940)
urodził się 25 VI 1890 roku w Pleszewie. Po ukończeniu nauki w gimnazjum rozpoczął naukę zawodu jako farmaceuta, praktykował w Wiesbaden i Moguncji.
W roku 1914 powołany do armii pruskiej (artylerzysta), walczył między innymi na froncie zachodnim, gdzie został ranny w IV 1915 roku. Po rewolucji niemieckiej zwolniony z armii pruskiej wrócił do Poznania, tu wstąpił do POW (Polska Organizacja Wojskowa – tajna organizacja wojskowa).

Powstaniec Wielkopolski o nieustalonej przynależności organizacyjnej, brał udział w walkach na terenie miasta Poznania. W projekcie WTG Gniazdo wymieniony bez danych szczegółowych jako podporucznik w artylerii na podstawie Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej 1919, nr 1-10; "Tygodnik Urzędowy" 1919, nr 1-72 . Jako ochotnik wstąpił do Wojska wielkopolskiego. Jako żołnierz 15 Pułku Artylerii Lekkiej brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej, walcząc m.in. pod Kijowem, Berezyną, brał udział w obronie Warszawy. 15 IX 1920 awansowany na kapitana, otrzymał Order Virtuti Militari.
W roku 1921 brał udział w Powstaniu Śląskim - odznaczony wstęgą waleczności i zasługi.
W VIII 1927 z powodu utraty zdrowia (dwukrotnie ranny) przeszedł do rezerwy.

28 I 1927 roku w Poznaniu poślubił Irenę Elżbietę z dom. Baranowską (ur. 13 IX 1907, zm. 24 XI 1984, II voto Skarżyńska, spoczywa z II mężem Kazimierzem na cm. górczyńskim w Poznaniu). Ze związku Władysława i Ireny urodziły się dwie córki Izabela Bronisława (28 II 1928 - 1995, po mężu Rucińska) i Ewa Lucyna (11 VI 1993). Małżeństwo Władysława i Ireny zakończyło się rozwodem w roku 1937.

Według wyszukiwarki miejskiej grobów oraz napisu na nagrobku Władysław zmarł w roku 1940, spoczywa z córką Izabelą na cmentarzu parafialnym na poznańskim Górczynie
kwatera IPd
rząd 3 miejsce 14
GPS: 52.38722, 16.877412
https://billiongraves.com/.../W%C5%82adys%C5.../23779861

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

Miejsce nie jest oznaczone jako miejsce spoczynku Weterana, co zostanie zgłoszone do UM Poznań. Zostanie złożony także wniosek o wpis do Ewidencji grobów Weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
—--------------------------------------

Dzierzgowski Wojciech (1893 - 1964)

urodził się 20 III 1893 roku w Pleszewie. Po ukończeniu gimnazjum w Trzemesznie podjął dalszą naukę, przerwaną powołaniem do armii pruskiej. Uczestniczył w I wojnie światowej walcząc na froncie zachodnim.

Do powstania dołączył jako podwładny Jana Kalinowskiego (1880-1932), który od XI 1918 roku kierował oddziałem wywiadowczo-wykonawczym POW w Poznaniu. 27 XII 1918 roku podkomendni Kalinowskiego zajęli gmach Muzeum przy ul. Nowej w Poznaniu, brali udział w walkach na terenie miasta Poznania oraz zdobywaniu Stacji Lotniczej na Ławicy, dalej w walach pod Szubinem, Kcynia i Rynarzewem. Za udział w powstaniu został odznaczony w 1958 roku Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

Wojciech Dzierzgowski brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej w tzw. Batalionie śmierci, za męstwo został odznaczony Virtuti Militari (WBH I.302.17.10), dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 31 I 1938 roku. Po przewrocie majowym w 1926 roku zwolniony z wojska i emerytowany, rozpoczął pracę we własnym gospodarstwie rolniczym pod Rogoźnem Wielkopolskim. Następnie jako Nadkomisarz Policji Państwowej (Kalisz i Łuch). Od 1931 jako inspektor w Zakładzie Ubezpieczeń.

Brał udział w Kampani Wrześniowej, w stoponiu porucznika dostał się do niewoli niemieckiej po bitwie nad Bzurą, co znajduje potwierdzenie na Listach strat, nr jeńca 45151. Osadzony w Oflagu IIB i IID, zwolniony w lutym 1945 roku.

Wojciech 27 X 1919 roku w Poznaniu poślubił Wandę Helenę z dom. Zabłocka urodzoną w Poznaniu 21 V 1894 roku córkę Maksymiliana (24 IX 1856) i Gabrieli z dom. Piotrowska(8 III 1858 - 16 IX 1930), para pobrała się w Stęszewie w roku 1880. Ze związku Maksymiliana i Gabrieli urodzili się także Maria Aleksandra (1881), Walerian (7 IV 1882), Jadwiga (12 IX 1886, wyszła za Józefa Ulatowskiego), Maria Kazimiera (188-1889) i Franciszka (*+1891).

Wanda Helena z Zabłockich - Dzierzgowska podczas walk ulicznych w Poznaniu zbierała żywność dla powstańców. Jeździłą w czasie walk na Cytadelę, dokąd zawoziła żywność i lekarstwa. W roku 1975 została odznaczona Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.

Wojciech i Helena mieli dwoje dzieci - córkę Krystynę (ur.4 XII 1920 w Toruniu, zm. 27 XI 2003 we Francji) i syna Janusza (16 VI 1924 w Toruniu- 17 III 1994 w Poznaniu- Żołnierz AK, pseudonim "Kruk". Członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Odznaczenia m.in.: Srebrny Krzyż Zasługi (1966), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1972), Brązowa Odznaka SARP (1975)).

Dzierzgowski Wojciech zmarł w Pile 31 I 1964 roku. Wanda Helena zmarła 14 I 1979 roku. Małżonkowie spoczywają na cmentarzu parafialnym przy ul. Lutyckiej w Poznaniu (Cm. Sołacki (św. Jana Vianneya)
kwatera św.Łazarza
rząd 2 miejsce 12
GPS: 52.439746, 16.892043
https://billiongraves.com/.../Wojciech.../28282049

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

Miejsce spoczynku małżonków i ich syna Janusza zostało już wpisane do Ewidencji grobów Weteranów walk o wolność i niepodległość Polski (IPN)
Dzierzgowski Janusz
Miejscowość: Poznań
Gmina: Poznań
Rodzaj obiektu:cmentarz parafialny , ul. Szczawnicka/Lutycka, Parafia pw. Św. Jana Vianneya
Lokalizacja: kwatera św. Łazarza, rząd 2, grób 12
Przynależność: Armia Krajowa

—----------------------------------------------------------

Dzierzgowski January Michał Marcel (1902-1940)

urodził się 18 IX 1902 w Poznaniu. Ukończył Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Członek Tajnej Organizacji Młodzieży Polskiej Kościuszko.
W 1918 wstąpił do Straży Ludowej i walczył w powstaniu jako ochotnik w luźnych oddziałach na terenie miasta Poznania. Zweryfikowany - Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966], Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 110.
16 I 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego w szeregach lotnictwa na Stacji Lotniczej Ławica. Ukończył kurs mechaników, Szkołę Obserwatorów Lotniczych. 4 III - 27 VI 1919 r. Szkoła Obserwatorów, 2 VII - 4 IX 1919 r. Kurs Obserwatorów Warszawa, 4 IX 1919 - 5 I 1920 r. Kurs Szkoły Podchorążych w Warszawie. Otrzymał przydział do 14 eskadry wywiadowczej i w jej składzie walczył na froncie litewsko-białoruskim. 17 IV 1920 z ppor. pil. Kazimierzem Ziembińskim w okolicy stacji kolejowej Sławiany, wykonując lot bojowy samolotem DFW C.V w celu zbombardowania rosyjskiego lotniska, zestrzelili nieprzyjacielskiego Nieuporta - za to odznaczony został Virtuti Militari. Na froncie Litewsko–Białoruskim wykonał 9 lotów bojowych. Przeniesiony do VII dywizjonu lotniczego, następnie do 8 eskadry wywiadowczej walczącej na Froncie Wołyńskim. Później z 3 eskadrą wywiadowczą brał udział w walkach na Wileńszczyźnie.

Po zakończeniu działań wojennych pozostał w wojsku. Po ukończeniu Wielkopolskiej Szkoły Podchorążych Piechoty w Bydgoszczy został mianowany podporucznikiem i wcielony do IV dywizjonu lotniczego. W sierpniu 1922 awansował do stopnia porucznika. W 1923 służył w stopniu porucznika (starszeństwo z dniem 1 marca 1921 i 2 lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych) w 1 pułku lotniczym. Ukończył Szkołę Pilotów w Bydgoszczy i Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu. Po szkoleniach otrzymał przydział do 3 pułku lotniczego. Od 1924 służył kolejno w 5 dywizjonie lotniczym, 15 eskadrze myśliwskiej i 33 eskadrze towarzyszącej. W roku 1925 ukończył kurs oficerów technicznych przy Centrali Badań Lotniczych w Warszawie. Od listopada 1926 jako oficer nadetatowy 3 p.lot. w Komendzie Portu Lotniczego w Dęblinie. Następnie został przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa i przydzielony do Głównej Wojskowej Stacji Meteorologicznej. Z dniem 30 września 1931 roku został przeniesiony w stan spoczynku.

Ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, uzyskując stopień doktora. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VII. Był w grupie oficerów pozostających w dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VII.

W sierpniu 1939 zmobilizowany do 3 pułku lotniczego. Objął funkcję adiutanta dywizjonu szkolnego Bazy Lotniczej nr 3 w Poznaniu. Dostał się 17 września 1939 roku w Byczkowcach do niewoli radzieckiej, osadzony w Szepietówce a następnie w Kozielsku. Ostatnie wiadomości od Michała Dzierzgowskiego z Kozielska rodzina otrzymała pocztą wiosną 1940. Między 3 a 5 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD – lista wywozowa bez numeru, poz. 70 z 2.04.1940. Został zamordowany między 4 a 7 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943, zapis w dzienniku ekshumacji pod datą 15.05.1943. Przy szczątkach znaleziono kartę członkowską, dyplom doktora, list i fotografie. Figuruje na liście AM-224-2116 i liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 02116. W spisie AM i PCK widnieje adnotacja, że był z wykształcenia filozofem. Nazwisko Dierzgowskiego znajduje się na liście ofiar (pod nr 2116) opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 133 i w Nowym Kurierze Warszawskim nr 138 z 1943. Pochowany w Bratniej Mogile IV. Krewni do 1956 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie.

Żonaty z Anną z Niesiołowskich h. Korzbok (4 V 1912 - 28 X 1989 - spoczywa na cm. Junikowo w Poznaniu, pole 35 kwatera 7 rząd 4 miejsce 77 GPS: 52.393512, 16.818876), para miała syna Krzysztofa (4 V 1937 - 24 VI 1995).

Symboliczne upamiętnienie Michała w miejscu spoczynku jego syna Krzysztofa - cmentarz komunalny na Junikowie
pole 38 kwatera 13
rząd 13 miejsce 254
GPS: 52.394995, 16.817667
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1033242&name_surname=Dzierzgowski%20Krzysztof#OpenMap

https://billiongraves.com/.../Micha%C5%82.../38628743...

źródła: Archiwum Państwowe w Kaliszu 735/1/49, skan 105 Pleszew (USC) - akt urodzenia, rok 1890, [Księga urodzeń]. Archiwum Państwowe w Kaliszu 735/1/58, skan 41, Pleszew (USC) - akt urodzenia, rok 1893, [Księga urodzeń]. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/294, skan 52 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń t. III. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966], Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 110. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 375: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Poznań, część l (autorzy relacji od A - F). Wojskowe Biuro Historyczne - Kartoteka personalno - odznaczeniowa. Kolekcja odznaczonych Virtuti Militari. Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r., Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. WTG Gniazdo Projekt Uczestnicy PW i Lista odznaczonych WKP. Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania. Wyszukiwarka grobów billiongraves.com. Wikipedia. IPN Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945. Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej Toruń - Janusz Dzierzgowski.

Jędrasiak Czesław (1900-1969)

urodził się 27 V 1900 roku w Dopiewie w rodzinie Tomasza (1871) i Agnieszki z dom. Trocha (1868 - 1931), para pobrała się w roku 1897. Z tego związku urodzili się także Władysława (1901), Bronisława (1902), Anna Aniela (1905), Marianna (1907), i Tomasz (*+1908).

Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął naukę zawodu rzeźnickiego w firmie swojego ojca w Dopiewie.

Przed wybuchem powstania był członkiem oddziału wywiadowczego w Poznaniu od 18 XI 1918 (na podstawie kwestionariusza osobowego), od 7 I 1919 roku w I Pułku Strzelców Wielkopolskich. Od 18 VIII 1919 roku w 15 Pułku Ułanów. W roku 1920 brał udział jako sanitariusz w wojnie polsko - bolszewickiej. Zwolniony z wojska 28 VI 1921 roku.

10 II 1929 roku poślubił w Poznaniu Marię z dom. Kaczmarek (ur. 30 I 1908 roku w Poznaniu, pochówek 27 VII 1988). Para miała dwoje dzieci Aleksandrę ur. 31 V 1931 i Jana ur. 5 VI 1934 roku.

Zmarł w Poznaniu 23 I 1969 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym na Junikowie:
pole 23
rząd A miejsce 42
GPS: 52.387719, 16.827753
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1084437&name_surname=J%C4%99drasiak%20Czes%C5%82aw#

https://billiongraves.com/.../Czes%C5%82aw-J%C4.../29536674

To także miejsce spoczynku żony Marii i Jana Piotra Chajdy (1939-2022). Miejsce opłacone, nie wymaga renowacji. Zostanie zgłoszone do UM Poznań Wydział Kultury w celu dopisania w wyszukiwarce miejskiej grobów miejsca spoczynku Weterana PW oraz zostanie złożony wniosek do IPN.

źródła:Archiwum Państwowe w Poznaniu 1929/3/65, skan 32 Górczyn (USC) - akt małżeństwa, rok 1897, Księga małżeństw. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1873/1/161, skan 86 Konarzewo (USC) - akt urodzenia, rok 1900, [Księga urodzeń]. WBH - Kolekcja akt PW I.487.14863. WTG Gniazdo - Uczestnicy PW. Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania. Wyszukiwarka grobów billiongraves.com. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023
—------------------------------------------------------------

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1929/3/65, skan 32 Górczyn (USC) - akt małżeństwa, rok 1897, Księga małżeństw

Thomas Jędrasiak (26 lat), rodzice: Johann Jędrasiak , Michalina Waligóra ,
Agnes Trocha (30 lat) , rodzice: Michael Trocha , Katharina Lewandowska ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1873/1/161, skan 86 Konarzewo (USC) - akt urodzenia, rok 1900, [Księga urodzeń]

Ceslaus , rodzice: Thomas Jądrasiak, Agnes Trocha

Dzierzgowski Tadeusz (1900-1940)

urodził się 17 IX 1900 r. w Warszawie w rodzinie Ignacego (syn Stanisława i Róży/Rozalii z Wybickich) i Heleny Stanisławy z dom. Niklas (zmarła w Poznaniu 27 VII 1903 w wieku 39 lat, córka Józefa i Nepomuceny z dom. Mieczkowska), para pobrała się w roku 1899 w warszawie w Parafii pw. Wszystkich Świętych. Był kuzynem Powstańców Wielkopolskich - Michała, Wojciecha i Władysława.
Na podstawie Kart meldunkowych miasta Poznania ustalono, że mieszkał tu już jako dziecko, prawdopodobnie u rodziny Dzierzgowskich, (pierwszy wpis w Ewidencji to rok 1908 z zakopanego do Poznania, dalej 1917 i 1919), ojciec ożenił się powtórnie w roku 1904 z wdową po swoim bracie Wacławie Władysławie Dzierzgowskim - Marią z dom. Dobrzelewską.
W oficjalnych biogramach nie wspomina się o udziale w Powstaniu Wielkopolskim Tadeusza, ale na podstawie dokumentów z CAW należy zauważyć, że Tadeusz od 17 I 1919 roku służył w Stacji Lotniczej Ławica jako żołnierz II Kompanii. W okresie od 13 III do 27 VI 1919 r. był w Szkole Obserwatorów (od 14 III 1919 w I kompanii, od 9 V 1919 w IV kompanii), dalej od 16 VII 1919 do 15 II 1920 r. II Eskadra Wielkopolska (podane też że 14 VII 1919 w II Eskadrze) - Wykaz podoficerów i żołnierzy II Eskadry Wielkopolskiej na dzień 1 grudnia 1919 roku. CAW I.301.12.51
Brał udział w wojnie polsko–bolszewickiej jako obserwator. Odznaczył się szczególnie podczas długodystansowych lotów wywiadowczych sięgających w głąb terytorium przeciwnika oraz licznych lotach bojowych (bombardowanie dworca kolejowego w Mińsku i Bobrujsku w lipcu i sierpniu 1919 r.). Brał udział we wszystkich działaniach swej eskadry na froncie białoruskim. W dniu 10 V 1920 r. wystartował z kpt. pil. Władysławem Jurgensonem z zadaniem zbombardowania pozycji bolszewickich. Podczas lotu polska załoga zauważyła bolszewickie myśliwce (Nieuporty) podchodzące do ataku. Załoga Dzierzgowski - Jurgenson lecąca na obciążonym dwumiejscowym LVG C VI - samolocie wywiadowczym nieprzystosowanym do walki powietrznej, zaatakowała przeważające samoloty bolszewickie, odciągając je od pozostałych członków swojej eskadry, dzięki czemu ocalili pozostałych polskich lotników. Podczas stoczonej walki powietrznej polski LVG został poważnie uszkodzony pociskami sowieckiego lotnika Grigorija S. Sapożnikowa. Kpt. Jurgenson musiał awaryjnie lądować na terytorium przeciwnika pod Żłobinem. Pilot oraz ciężko ranny obserwator dostali się do sowieckiej niewoli. Tadeusz Dzierzgowski odzyskał wolność po zawarciu rozejmu z Sowietami, Władysław Jurgenson uznany został za dezertera z armii carskiej, po kilku dniach śledztwa i tortur został rozstrzelany. - na podstawie Encyklopedia Lotnictwa Polskiego. Za wybitne czyny w okresie wojny polsko–bolszewickiej odznaczony został Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8094, dwukrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Niepodległości oraz Polową Odznaką Obserwatora nr 56. Uhonorowany również rumuńską odznaką obserwatora oraz Krzyżem Kawalerskim orderu rumuńskiego „Korona Rumunii”.
Po powrocie do kraju w 1921 r. pełnił służbę w 3 PL w Poznaniu, skąd następnie dostał przydział do 1 PL w Warszawie. W dniu 1 VI 1921 r. został awansowany na stopień podporucznika. Rozkazem Ministra Spraw Wojskowych L. 3351 z 1922 r. otrzymał tytuł i odznakę obserwatora za czas służby w Wojskach Lotniczych. Z dniem 1 X.1924 r., już w stopniu porucznika, został przydzielony do Szkoły Pilotów. W roku 1926 przeniesiony do kadry oficerów lotnictwa. Od 1927 r. pracował w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa (od 1929 r., jako adiutant). Po utworzeniu bydgoskiej Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich został zastępcą dowódcy 2 Eskadry Szkolnej (następnie 3 Eskadry Szkolnej). W późniejszym czasie był zastępcą komendanta. W roku 1935 został przeniesiony na stanowisko dyrektora nauk tejże szkoły, a od marca 1939 wraz Działem Nauk przeniesiony został do Krosna.

We wrześniu 1939 r. podczas ewakuacji szkoły w rejonie Łucka dostał się do radzieckiej niewoli i osadzony został w obozie w Starobielsku. Zginął wiosną 1940 r. zamordowany przez NKWD w Charkowie.

Ożenił się z Marią Małgorzatą z dom. Salwowska ur. 10 VI 1903 w miejscowości Sadłowo w kujawsko - pomorskim, córkę Feliksa i Anieli z dom. Kołakowska, zmarła w Toruniu 12 V 1986) - żołnierzem AK, ps. Kasia. Maria spoczywa w Toruniu na cm. parafialnym NMP, jest to także miejsce symboliczne poświęcone Tadeuszowi. Para miała córkę Danutę urodzoną w roku 1928 w Bydgoszczy, po mężu Maliszewska.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. IPN Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa. Wikipedia. Strona internetowa - Niebieska eskadra. Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

Dziwak Władysław (1897 - 1946)

urodził się 11 V 1897 roku (akt urodzenia sporządzony 12 V 1897 pod nr 852 w USC Poznań - obwód miejski, wg kart meldunkowych miasta Poznania (762-763 i 774)), Lista Krzystka podaje błędnie rok 1896, wynika to z zapisów odnośnie śmierci Władysława, na angielskich stronach podano, że zmarł w wieku lat 50 (Anglia i Walia, Rejestr zgonów, 1837 - 2005 - Nottinghamshire England, Groby Wojenne Wspólnoty Brytyjskiej, 1914-1921, 1939-1947 - Wladyslaw Dziwak).

Jego rodzicami byli Jan (1865) i Marianna z dom. Bisior (1867), para pobrała się w roku 1892, z tego związku urodzili się także Ludwika (1893 - 1915, wyszła za Stefana Plutę* - Powstańca Wielkopolskiego), NN - 1894 - dziecko zmarłe przy porodzie, Zofia (1899, wyszła za Mariana Gierszałę** - Powstańca Wielkopolskiego) i Antoni (13 VI 1902).

Władysław Dziwak powołany w roku 1916 do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej.

Członek POW pod rozkazami Jana Kąkolewskiego (1893-1977). W Powstaniu Wielkopolskim 6 I 1919 r. brał udział w zdobyciu Stacji Lotniczej na Ławicy jako jeden z dowódców oddziału powstańczego. Od 8 I 1919 roku w II Eskadrze Wielkopolskiej - mechanik, p.o. obserwatora lotniczego, co znajduje potwierdzenie w Wykaz podoficerów i żołnierzy II Eskadry Wielkopolskiej na dzień 1 grudnia 1919 roku. CAW I.301.12.51 (mechanik lotniczy i obsługa CKM). W dokumentach WBH występuje jako sierżant - syg. akt I.481.D.8441. Na dzień sporządzenia notatki nie figuruje w projekcie WTG Gniazdo.

W czasie II wojny światowej służył w RAFie nr służbowy 780103 jako majster samolotowy, trzykrotnie odznaczony Medalem Lotnictwa.

Zginął w wypadku 6 XII 1946 roku, spoczywa na cm. Newark-on-Trent, Wlk. Brytania
(zdjęcie z grupy Friends of Newark Cemetery, Notts. David Hutchinson).
—--------------------------------

*Pluta Stefan
ur. 6.12.1886 rok w miejscowości Woźniki – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Łubowo, rodzice Michał i Marianna z dom. Michalak
Archiwum: Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 33 / Spis zweryfikowanych 9100 - 13620. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 63. Zweryfikowany jako członek Koła w Świeciu dyplomem nr 10237, Nr Ref. Historycznego 17889.

**Gierszal Marian
ur. 7 XII 1890 r. w Poznaniu, syn Marcina i Marianny z dom. Kaczmarek
dokumenty z Kolekcji akt PW (WBH)
https://wbh.wp.mil.pl/pdfviewer/?f=/c/scans/zasoby/I_487/I_487_12922.pdf

Zmarł 26 VI 1945 roku, spoczywa na cm. parafialnym w Sopocie.
—-----------------------------------

źródła: Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 34 / 1892. Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 186 / 1892. Archiwum Państwowe w Poznaniu. Urząd Stanu Cywilnego Poznań - obwód miejski Księga urodzeń t. II za rok 1897. Archiwum Państwowe w Poznaniu, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931. IPN Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945. WBH - wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa. Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r. Anglia i Walia, Rejestr zgonów, 1837 - 2005 - Nottinghamshire England. Groby Wojenne Wspólnoty Brytyjskiej, 1914-1921, 1939-1947 - Wladyslaw Dziwak. Lista Krzystka https://listakrzystka.pl/dziwak-wladyslaw/ stan na 15 XII 2023.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023

Za pomoc dziękuję Izabeli Walkowiak i Joannie Garbacz
—------------------------------------------------------------

Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 34 / 1892

Joannes Dziwak (26 lat)
Marianna Bisior (23 lat)

Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 186 / 1892

Johann Dziwak (ur. 1865)
ojciec: Paul Dziwak , matka: Anna Zelazna
Marie Bisior (ur. 1867)
ojciec: Thomas Bisior , matka: Petronella Sikora

Eder Leon, Marian, Stanisław, Jan i Władysław
—--------------------------------------------------------

Jan Eder (22 V 1869 - 17 I 1949, spoczywa na cm. przy ul. Lubowskiej w Poznaniu - kwatera:II miejsce:91) i Marianna z dom. Laskowska (10 VII 1877 - 17 X 1910) pobrali się w roku 1895. Z tego związku urodzili się Stanisław, Jan, Leon, Władysław i Marian. Po śmierci Marianny Jan ożenił się w roku 1911 ze Stanisławą z dom. Woźniak (1870-1940), z tego związku urodziło się dwoje dzieci Maria (1913-1914) i Czesław (1916 - 1984).

Eder Stanisław urodził się 25 IV 1896 roku w podpoznańskich Krzyżownikach w rodzinie Jana Edera (22 V 1869 - 17 I 1949) i Marianny z dom. Laskowska (10 VII 1877 - 17 X 1910) pobrali się w roku 1895. Z zawodu monter. 4 IX 1928 roku ożenił się w Poznaniu z Marianną z dom. Kurtkowiak ur. 15 XII 1899 w Dolsku córką Walentego i Franciszki z dom. Michałowska. Z tego związku urodziło się dwóch synów - Zbigniew (1930-1964) i Kazimierz (1933-1997).

Stanisław zmarł 10 X 1976 roku, spoczywa na cm. parafialnym przy kościele w Buku, to także miejsce spoczynku żony, syna Kazimierza i synowej Cecylii.

Nie ustalono nic na temat służby wojskowej Stanisława czy to w armii pruskiej czy później w wojsku polskim włączając w to także Powstanie Wielkopolskie) – Szukamy żyjących potomków Stanisława, którzy ewentualnie byliby w stanie uzupełnić naszą wiedzę.

—---------------------------------------------

Eder Jan urodził się 8 VIII 1897 roku w podpoznańskich Krzyżownikach w rodzinie Jana Edera (22 V 1869 - 17 I 1949) i Marianny z dom. Laskowska (10 VII 1877 - 17 X 1910) pobrali się w roku 1895. Powołany do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej, podczas walk został ranny co potwierdza lista strat Preußen 905 z dnia 8 VIII 1917.

Z zawodu kowal.

Na podstawie Kart meldunkowych miasta Poznania ustalono, że z wojska polskiego został zwolniony 27 IV 1921 roku.

5 II 1921 roku w Poznaniu ożenił się z Pelagią z dom. Czyż urodzoną w Poznaniu 9 XII 1899 roku, córką Franciszka i Magdaleny z dom. Krzywiak. Ze związku Jana i Pelagi urodzili się Bogdan ( 9 II 1922), Włodzimierz (21 II 1925 - 2001, spoczywa na poznańskim Junikowie pole:4 kwatera:5 rząd:3 miejsce:84 ) i Helena (17 V 1923).

W czasie II wojny światowej rodzina została wysiedlona z Poznania (Rutowska Maria
Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Główne w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), 2008, Instytut Zachodni Poznań).

Nie jest znana data i miejsce śmierci oraz pochówek.

Nie ustalono czy Jan brał udział w Powstaniu Wielkopolskim. – Szukamy żyjących potomków Jana, którzy ewentualnie byliby w stanie uzupełnić naszą wiedzę.

—---------------------------------------------

Eder Leon urodził się 8 V 1899 roku w podpoznańskich Krzyżownikach w rodzinie Jana Edera (22 V 1869 - 17 I 1949) i Marianny z dom. Laskowska (10 VII 1877 - 17 X 1910) pobrali się w roku 1895.

Powołany do armii pruskiej odbywał służbę w lotnictwie niemieckim na podpoznańskiej Ławicy, gdzie dołączył do oddziałów ją zdobywających, walczył pod dowództwem ppor. Franciszka *Stempniewicza (17 VIII 1889 - 4 IV 1941) , biorąc udział w zdobyciu lotniska od strony Krzyżownik. Od 8 I 1919 roku na Ławicy przy obsłudze samolotów jako mechanik. 9.03.1919 r. przeniesiony z II kompanii SLŁ do I Eskadry Wielkopolskiej, co znajduje potwierdzenie w Wykazie podoficerów i żołnierzy I Eskadry Wielkopolskiej na dzień 1.12.1919 r., CAW I.301.12.51. Za udział w powstaniu w roku 1974 odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W Wojskowym Biurze Historycznym I.481.E.106 - st. majster wojsk., VIII.801.777.13502 - sierżant, oraz Kolekcja Wojskowej Komisji Archiwalnej.

Do 1939 r. pełnił służbę zawodową w 3 Pułku Lotniczym w stopniu sierżanta mechanika. Brał udział w Kampanii Wrześniowej. W dniu 25 IX 1939 r. dostał się do niewoli i przebywał w stalagu II A Neu Brandenburg, skąd zwolniony został skierowany do pracy przymusowej na roli (w Kiel). Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945 podają Stalag XA.

Dwukrotnie żonaty, jego pierwszą żoną była Mieczysława z dom. Nowakowska (28 X 1905 w Osterfeldzie, 1949 - Poznań, ponowny pochówek 16 II 1994 na cm. junikowskim w Poznaniu), z tego związku urodziła się Donata 21 XI 1927. II żoną była Zofia (14 IV 1905 - 2001), którą poślubił w Poznaniu 7 I 1956 roku.

Zmarł 12 II 1994 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym w Poznaniu, w jednej z kwater Powstańców Wielkopolskich na Junikowie
pole 6 kwatera 1
rząd 17 miejsce 10
GPS: 52.385355, 16.836149
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1119958&name_surname=Eder%20Leon#

—---------------------------------------------

Eder Władysław urodził się 10 VI 1901 roku w podpoznańskich Krzyżownikach w rodzinie Jana Edera (22 V 1869 - 17 I 1949) i Marianny z dom. Laskowska (10 VII 1877 - 17 X 1910) pobrali się w roku 1895.

6 I 1919 r. brał udział w zdobyciu SLŁ, a 8 I 1919 r. wstąpił do WP na Ławicy, co znajduje potwierdzenie w Wykazie podoficerów i żołnierzy I Eskadry Wielkopolskiej na dzień 1.12.1919 r., CAW I.301.12.51. - monter III kategorii.
Zginął podczas lotu w okolicach Grudziądza 14 I 1925, był wówczas już sierżantem w wieku 24 lat. W WBH teczka o syg. akt I.481.E.108.

Spoczywa na cmentarzu garnizonowym na poznańskiej Cytadeli
kwatera 1
rząd B miejsce 49
GPS: 52.421236, 16.925928
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../sier%C5%BC-pil-W.../17469905

—---------------------------------------------

Eder Marian urodził się 8 VII 1904 roku w podpoznańskich Krzyżownikach w rodzinie Jana Edera (22 V 1869 - 17 I 1949) i Marianny z dom. Laskowska (10 VII 1877 - 17 X 1910) pobrali się w roku 1895.

W Deklaracji o przystąpienie do ZPW 20 XII 1935 roku napisał, że od 20 XII 1918 (20 należy traktować raczej jako omyłkę pisarską) roku brał czynny udział w Powstaniu jako młody powstaniec z bronią w ręku na terenie miasta Poznania oraz okolicy, a następnie brał udział przy zdobywaniu lotniska w Ławicy pod dowództwem Walentego Prętkiego (powinno być Walentego Prentkiego 11 I 1896 - 27 VI 1976). Za udział w powstaniu w roku 1971 odznaczony WKP, w roku 1972 mianowany do stopnia podporucznika.

W X 1925 r. został powołany do czynnej służby wojskowej i przydzielony do 3 pułku Lotniczego w Ławicy, w 1928 r. ukończył Szkołę Pilotów w Bydgoszczy. Po ukończeniu szkoły został przydzielony do 1. pułku Lotniczego w Warszawie, a w styczniu 1929 r. przeniesiony do 3. pułku Lotniczego w Poznaniu.

W 1939 r. brał udział w 34 eskadrze pod dowództwem kapitana Zenona Badorskiego (ur.28 II 1894 w Jakietrinosław - Rosja) pod Wrześnią, Kutnem i Warszawą. Pod Chełmem Lubelskim dostał się do niewoli niemieckiej, skąd udało mu się zbiec. Do końca okupacji pracował w warsztatach kolejowych.

Marian zmarł 16 XI 1994, spoczywa na cmentarzu parafialnym Imienia Maryi (Smochowice) Braniewska 22-30. To także miejsce Janiny (1917-1942).

kwatera II miejsce 42
GPS: 52.438278, 16.820545
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=3&id=2019050&name_surname=Eder%20Marian#OpenMap

https://billiongraves.com/.../Marian-Eder.../26408179

—--------------------------------------

źródła: Parafia katolicka Lusowo, wpis 7 / 1895. Urząd Stanu Cywilnego Sady, wpis 8 / 1895.Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/67, skan 24 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/70, skan 47 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/76, skan 29 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/134, skan 119 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1901, [Księga urodzeń]. Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/147, skan 45 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1904, [Księga urodzeń]. Kulczyński Robert, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r. Wyszukiwarka grobów dla cmentarzy w Poznaniu. WBH - Kolekcja akt PW i kartoteka personalno - odznaczeniowa. IPN - Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945. http://bcpw.bg.pw.edu.pl/Content/2691/PDF/01lot25_nr1.pdf — info o śmierci Władysława. Wyszukiwarka grobów billiongraves. WTG Gniazdo - Uczestnicy PW i Lista odznaczonych WKP.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023
—--------------------------------------
Parafia katolicka Lusowo, wpis 7 / 1895

Joannes Eder (26 lat)ojciec: Valentinus , matka: Balbina Adolph
Marianna Laskowska (18 lat)ojciec: Petrus , matka: Sophia Bartkowiak

Urząd Stanu Cywilnego Sady, wpis 8 / 1895
Johann Eder (ur. 1869) ojciec: Valentin Eder , matka: Balbina Adolph
Marie Laskowska (ur. 1877) ojciec: Peter Laskowski , matka: Sophie Bartkowiak

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/67, skan 24 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń
Stanislaus , rodzice: Johann Eder, Marianna Laskowska ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/70, skan 47 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń
Johann , rodzice: Johann Eder, Marianna Laskowska ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/76, skan 29 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń
Leon , rodzice: Johann Eder, Marianna Laskowska ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/134, skan 119 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1901, [Księga urodzeń]
Ladislaus , rodzice: Johann Eder, Marianna Laskowska ,

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1991/1/147, skan 45 Złotniki (USC) - akt urodzenia, rok 1904, [Księga urodzeń]
Maryan , rodzice: Johann Eder, Marianna Laskowska ,

Stempniewicz Franciszek(1889 - 1941)
– major obserwator lotnictwa Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej, lekarz dentysta.

Urodził się 17 VIII 1889. Pochodził z Ostrzeszowa; na początku 1913 zdał we wszechnicy w Berlinie egzamin państwowy na lekarza-dentystę.

Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. 9 IX 1920 został zatwierdzony z dniem 1 IV 1920 w stopniu kapitana, w Korpusie Wojsk Lotniczych, w grupie oficerów byłej armii niemieckiej. Pełnił wówczas służbę w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych.
8 I 1924 został zatwierdzony w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 VI 1919 i 4. lokatą w korpusie oficerów rezerwy lotnictwa. Od VII 1921 był przydzielony do 3 pułku lotniczego w garnizonie Poznań. W 1923 - 1924 był oficerem rezerwowym tej jednostki. W 1934 roku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział w rezerwie do 3 pułku lotniczego.

W latach 30. do 1939 pracował jako dentysta w Warszawie, prowadząc gabinet przy ulicy Fryderyka Chopina 16.

Po wybuchu II wojny światowej otrzymał zadanie przejęcia w rumuńskim porcie morskim Konstanca dostaw przekazanych od Wielkiej Brytanii. W tym celu ok. 18/19 IX 1939 wraz z dowodzonym przez siebie oddziałem przeszedł granicę polsko-rumuńską. Tam został internowany przez Rumunów, którzy w 1940 przekazali go Niemcom. Został osadzony w oflagu VI E w Dorsten.

4 IV 1941 roku w obozie zmarł wskutek zawału serca. Został pochowany w Dorsten.