Braun Augustyn

Lubicie zagadki? Może kolejną wspólnie rozwiążemy, może znajdzie się Rodzina, a może się nic nie wyjaśni, ale od początku.

Braun Augustyn Marian oraz Maria Józefa Władysława (*+1884), Antoni Stefan(*+1887), Czesław Witold(1888) urodzili się w rodzinie Wincentego Maksymiliana i Władysławy Joanny z Schulzów vel Szulców, rodzice pobrali się:

Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 309 / 1884

Vincenz Max Braun (ur. 1859) 100%
ojciec: Max Braun , matka: Marie Kurowska
Ladislava Johanna Szulc (ur. 1856)
ojciec: Marcel Szulc , matka: Stanislava Dyminska

Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 56 / 1884

Vincentius Braun (25 lat) 100%
Ladislava Szulc (27 lat)

Braun Augustyn Marian urodził się 15 sierpnia 1885 roku w Poznaniu, zmarł 05 grudnia 1951 roku w Środzie Wielkopolskiej, spoczywa na tamtejszym cmentarzu ale jako … Augustyn KUBACKI - i to jest nasza zagadka - kiedy i dlaczego zmienił nazwisko? Czy miało to związek z Jego przeszłością czy też w myśl dekretu o zmianie nazwisk obcych na polsko brzmiące? Jedyna możliwość to dotarcie do aktu zgonu - i tu nadzieja w mieszkańcach Środy Wielkopolskiej albo odszukanie rodziny! Być może po prostu spoczywa w grobie rodziny Kubackich i stąd zmiana nazwiska?

Co jeszcze wiemy? Członek Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i skautingu. W czasie I wojny światowej zmobilizowany do armii niemieckiej.

Brał udział w Powstaniu Wielkopolskim i został wymieniony w następujących źródłach pod nazwiskiem Braun:
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. VII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2010
Wojcięgowska Danuta, Jarosz Bogdan, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 z ówczesnych granic powiatu średzkiego, Dominowo 2017

Urzędnik, zatrudniony w DOKP w Poznaniu, a czasie okupacji niemieckiej w firmie budowlanej w Środzie Wlkp. Zaprzysiężony do NOB w lecie 1940 r., członek sztabu komendy Powiatu Środa Wlkp., pseudonim „Gustek”, komendant „piątki”. Prowadził działalność wywiadowczą. Organizował kolportaż „Polski Narodowej”, zbierał składki organizacyjne. Po rozbiciu NOB, od wiosny 1942 r., w AK.
Aresztowany przez Gestapo 10 listopada 1942 r. Osadzony w Forcie VII w Posen (Poznań) i w więzieniu w Zwickau. Skazany wyrokiem OLG Posen na sesji wyjazdowej w Rawitsch (Rawicz) 10 lipca 1943 r. na karę śmierci, zamienioną – na skutek skorzystania przez namiestnika Kraju Warty Arthura Greisera z prawa łaski - na 5 lat obozu karnego. Osadzony w więzieniu w Rawitsch, następnie w niemieckim obozie karnym Rollwald k. Nieder-Roden (Hesja). W listopadzie 1945 r. wrócił do Polski. Zmarł 5 grudnia w Środzie Wlkp. - na podstawie Encyklopedii Konspiracji Wielkopolskiej.
Notatka stanowi kolejną odsłonę cyklu współpracy z panem dr Rafałem SIERCHULĄ z Biura Badań Historycznych IPN Oddział w Poznaniu.

Oczywiście robimy to w sposób dotąd Państwu znany w oparciu o genealogię rodziny z rozszerzonym wpisem o działalność w czasie II Wojny Światowej. W przypadku, gdy sylwetka Powstańca Wielkopolskiego była przez nas już prezentowana - będziemy edytować notatkę, post czy album o nowe informacje.

Zapraszamy także do kontaktu jeśli posiadacie Państwo informacje, a brak wymienionego PW. Jesteśmy do Państwa dyspozycji pod adresem maila
genealogia.powstancow@gmail.com

źródła:
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. VII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2010
Wojcięgowska Danuta, Jarosz Bogdan, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 z ówczesnych granic powiatu średzkiego, Dominowo 2017
Encyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945
http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search
http://www.basia.famula.pl/pl/
https://szukajwarchiwach.pl/
http://poznan-project.psnc.pl/
http://e-kartoteka.net/pl/search
https://www.poznan.pl/
http://groby-sroda-wlkp.pl/

Ignacy Adamczak

Ignacy Adamczak oraz Marianna (1886), Szymon (1888), Andrzej (1890) i Franciszek (1893) urodzili się w rodzinie Jana i Balbiny z dom. Cichocka, rodzice pobrali się w USC Żerków w roku 1884:

Urząd Stanu Cywilnego Żerków, wpis 24 / 1884

Tytułem wstępu - bardzo nas cieszy, że Państwo z taką skrupulatnością gromadzicie informacje i źródła o członkach swoich Rodzin, że pamięć o Bohaterach tamtych dni jest wciąż żywa i przekazywana z pokolenia na pokolenie - dziś olbrzymią niespodziankę zrobił nam Pan Roman Wójcicki nadsyłając biogram MARIANA BARTKOWIAKA - zapraszamy do przeczytania!

Niech pamięć trwa!

**************************************

Marian Bartkowiak

Przed nami kolejna rocznica (102) wybuchu Powstania Wielkopolskiego jest okazją do tego by uczcić pamięć Tych,którzy w walce o wolność i niepodległość naszej Ojczyzny podczas Powstania Wielkopolskiego wysiłku nie szczędzili. Zostało po nich mało dokumentów lub pamiątek, wiele z nich przepadło podczas II Wojny Światowej. Dlatego na podstawie posiadanej wiedzy i dokumentów, chciałbym zapoznać Państwa z postacią brata mojego dziadka Mariana Bartkowiaka oraz jego udziałem w walce o niepodległość.

Urodził się 8 kwietnia 1900 roku w Powidzu (Kurheim) w rodzinie Franciszka i Wiktorii z domu Sommerfeld. Od roku 1906 –1913 uczęszczał do Szkoły Powszechnej w Powidzu, który znajdował się w zaborze pruskim.Jako siedmiolatek brał czynny udział w strajku dzieci szkolnych w Powidzu.Powodem wybuchu strajku, był poufny nakaz rozszerzenia wykładu religii na stopień najwyższy, czyli w klasach I i II. Strajk polegał na odmowie rodziców do pobierania przez dzieci nauki religii w języku niemieckim, odmowie przyjęcia przez dzieci niemieckich katechizmów oraz zachowaniu milczenia przy odpytywaniu. Za udział w strajku był gnębiony przez nauczycieli i ukarany został aresztem szkolnym. Pomimo represji ze strony zaborcy w Powidzu kwitło również życie kulturalne, Marian Bartkowiak należał do orkiestry zrzeszającą młodzież szkolną.

Od najmłodszych lat wychowywany był w wierze katolickiej jak również w duchu patriotyzmu. Po śmierci rodziców (ojciec –1907 r., matka –1915 r.) zostaje wraz z młodszym bratem Leonem (moim dziadkiem) sam. Obaj bracia trafiają pod opiekę sąsiada Wojciecha Ołtarzewskiego (powstaniec wlkp.)

Ukończywszy szkołę powszechną przez okres prawie czterech lat praktykował w zawodzie rzeźnika. Należał do organizacji „Młodzieży Polskiej” i Towarzystwa Sportowego „Sokół” w Witkowie.W 1917 roku zostaje wcielony do Armii Niemieckiej, do 1 Ermlandisches Infatiere Regiment Nr 150 Allenstein (Olsztyn). Posiadał stopień szeregowca i był wyznaczony do obsługi karabinu maszynowego.

Rewolucja niemiecka w listopadzie 1918 roku zastała go jako żołnierza na urlopie w rodzinnym mieście,do swej jednostki wojskowej już nie powrócił, zdezerterował. Na wiadomość o wybuchu powstania w Poznaniu, Józef Bilski zorganizował w Powidzu oddział, który nazwano Kompanią Powidzką lub później kompanią szturmową. Podstawą uzbrojenia oddziału stanowiła broń przywieziona przez żołnierzy przebywających na przepustkach, późniejszych dezerterów. 27 grudnia 1918 r. po uzyskaniu informacji o transporcie granatów przewidzianych dla stacjonujących w Anastazewie żołnierzy niemieckich, kilku odważnych Powidzan w tym również między innymi Marian Bartkowiak na stacji kolejki wąskotorowej obezwładniło konwój Grenschutzu i zarekwirowało skrzynie z granatami. W dniu następnym tj. 28 grudnia pod osłoną nocy Józef Bilski wraz z oddziałem wyruszył w kierunku Anastazewa gdzie znajdował się posterunek Grenschutzu, tam brat mojego dziadka wraz z pozostałymi rozbiwszy Niemców zdobył karabin maszynowy. Kolejnym celem dzielnych druhów było oswobodzeniu pobliskiego Szydłówca.

Dalsze losy kierują Bartkowiaka na front północny–nadnotecki, gdzie pod dowództwem pułkownika Grudzielskiego jako obsługa karabinu maszynowego uczestniczył wraz z Kompanią Powidzką w walkach pod Kcynią, Nakłem, Szubinem, Rynarzewem, Margoninem,Budzyniem i Próchnowem.

Po zakończeniu Powstania Wielkopolskiego 2 marca 1919 r. wraz z Kompanią Powidzką został wcielony do 4.Pułku Strzelców Wielkopolskich (tzw. Czwartacy).Od 30 kwietnia 1919 r. do września 1920 r. brał udział w wojnie polsko –bolszewickiej na froncie litewsko –białoruskim. Front ten miał za zadanie obronę Wilna, Lidy i Baranowicz przed naporem sił bolszewickich, a koncentrował się w pobliżu Mińska i Bobrujska. Marian Bartkowiak pozostawał w czynnej służbie wojskowej do 1922 roku.

W 1924 roku ożenił się z Rozalią Jagodzińską i zamieszkał w pobliskim Witkowie. Należał do Towarzystwa Powstańców Wielkopolskich z roku 1918 –1919, później do Związku Powstańców Wielkopolskich.

Rok 1939 okupacja niemiecka – zostaje zmobilizowany do 58.Pułku Piechoty Gniezno i w szeregach Armii Poznań bierze udział w obronie Warszawy. Oddelegowany do straży ogniowej broniącej gmachów Sejmu i Senatu, przed pożarami podczas licznych nalotów na stolicę.

W październiku po klęsce wrześniowej powrócił w rodzinne strony lecz ukrywał się w Polanowie k/Powidza u rodziny Chmielewskich. Na przełomie września/października 1939r. okupant sporządził listy proskrypcyjne, na których widnieją wszyscy, którzy mogli zagrozić III Rzeszy między innymi powstańcy wielkopolscy. Losy wielu z nich były tragiczne, niektórych rozstrzelano lub skierowano do obozów koncentracyjnych.

4 maja 1940 r. Marian Bartkowiak wraz z grupą osób został aresztowany przez „Gestapo”. Osadzono go najpierw w Szczeglinie k/Mogilna placówka policji państwowej – Obóz Przejściowy (Staatspolizeitelle Hohensalza Ubergangslager). 9 maja 1940 r. przetransportowany został do obozu koncentracyjnego KL Dachau jako więzień polityczny (P) o numerze obozowym 9068. Wraz z nim do tegoż obozu trafili, między innymi Burmistrz Witkowa Stanisław Gowarzewski i jego synowie Bohdan i Roman, Wacław Gaziński, Alfred Sommerfeld z Powidza (brat stryjeczny Bartkowiaka).

W dniu 2 sierpnia 1940 r. przewieziony został do obozu KL Mauthausen i nadano mu numer obozowy 43229, a 23 stycznia 1944 r. przeniesiono go do podobozu KL Gusen. W Mauthausen –Gusen więźniowie polscy nie znali początkowo wyrażenia „ruch oporu”. W potocznej mowie to wszystko, co robili więźniowie, by uratować siebie i swych towarzyszy od zagłady, było nazywane samoobroną. Ta wola walki o życie, w obozach zagłady sprowadzająca się do walki o przetrwanie, przejawiała się w różnorodnych formach.Podejmowali ją więźniowie skazani na biologiczne wyniszczenie za wrogi stosunek do nazistowskiej ideologii lub uznani przez hitlerowskiego okupanta za zagrażających przyszłej „Wielkiej Rzeszy Niemieckiej”.

Działalność ta musiała być prowadzona wbrew reżimowi narzuconemu więźniom, konspiracyjnie i rozważnie. Możliwa była tylko dzięki umiejętnemu wykorzystaniu wszystkich słabych stron systemu obozu koncentracyjnego i pozyskaniu jak największej liczby więźniów. Było to bardzo trudne i wiązało się z wielkim ryzykiem; stawką było zawsze życie nie tylko organizatorów, ale – w myśl zasady zbiorowej odpowiedzialności stosowanej przez SS – życie grup więźniów lub życie całego obozu. Na terenie obozu działały tzw. grupy ziomkowskie lub organizacje konspiracyjne, których członkowie w obliczu śmierci nieśli pomoc i moralne wsparcie współtowarzyszom niedoli.

Jedną z takich grup, jak również najaktywniejszą była „Wielkopolanka” kierowana przez brata mojego dziadka Mariana Bartkowiaka w latach 1940 –1944. W początkowym okresie zrzeszała więźniów pochodzących z Wielkopolski i skupiała się na pomocy niesionej dla grupy najbardziej zaufanych. Dziadka brat jako przywódca tej grupy był przez współwięźniów charakteryzowany jako człowiek rozumny, zaradny, z natury optymistycznie patrzący na życie i zarażający tym kolegów niedoli, nawet w najtrudniejszym okresie istnienia obozu. Jako rzeźnik z zawodu dostał się do komanda obsługującego kuchnię obozową, a dzięki zdobytemu uznaniu dla jego fachowości przejść do obsługi kuchni SS. Był kucharzem cenionym przez szefów obu kuchni co dało mu znaczną swobodę działania. Wykorzystał ją do zdobywania dodatkowego wyżywienia, przy czym wykazał dużą zapobiegliwość w wygospodarowaniu nadwyżek, zręczność i odwagę w ich przemycaniu do obozu. Organizował całe kotły zupy i ziemniaków, znaczne ilości jarzyn i chleba. Zorganizowana w „Wielkopolance” grupa więźniów przejmowała tą żywności i rozdzielała ją, między najbardziej potrzebujących. Byli nimi z reguły inteligenci, a przede wszystkim nauczyciele i studenci, bo organizator –widząc, jak topnieją w obozie szeregi nauczycieli –dawał często wyraz obawom, że po wojnie„nie będzie miał kto dzieci nasze uczyć”.Z pomocy „Wielkopolanki” korzystali również lekarze, dziennikarze, poeci, artyści. Bartkowiak Był przedsiębiorczy i pomysłowy. Znajdował zawsze nowe sposoby przemycania żywności, gdy poprzednio stosowane stały się niepewne i groziły zdemaskowaniem –pisało nim jeden z jego podopiecznych. Gdy organizowanie zupy z kuchni obozowej było utrudnione na skutek kontroli, znalazł nowe źródło: pokarm dla zwierząt hodowlanych przy obozie. Kuchnia przygotowywała karmę dla owiec i psów, a dwa razy dziennie gotowała też ziemniaki dla królików. Bartkowiak z pomocą członków swojej grupy organizował przez długi czas codziennie po cztery wiadra strawy przeznaczonej dla zwierząt i rozdzielał na miejscu pracy między potrzebujących. Były to posiłki o wiele pożywniejsze niż zupa obozowa. Grupa ta nie ograniczała się tylko do zdobywania żywności i dzielenia jej między potrzebujących „Wielkopolanka” np. organizowała konspiracyjne obchody rocznic powstania wielkopolskiego, przekazywała również aktualne informacje polityczne. Dzięki tej akcji przeżyło obóz wielu więźniów. Działalność Mariana Bartkowiaka była związana z ryzykiem, ale zarówno on, jak i jego pomocnicy przed nim się nie cofali. Niestety któregoś razu został przyłapany przez SS –manów i dotkliwe pobity. Trafił na tzw. „rewir” czyli do szpitala obozowego, a tam dzięki pomocy polskiego lekarza jak również współwięźniów: Zygmunta Igłowicza oraz Bogdana Ogórkiewicza (nota bene mieszkańców Gniezna), cudem uszedł z życiem przed wytypowaniem do zagazowania. Ilu współwięźniów dzięki jego działalności pomocowej przeżyło, tego już nam nikt nie zaświadczy.

5 maja 1945 r. wojska amerykańskie wyzwalają obóz koncentracyjny KL Mauthausen – Gusen. Przeżywszy w nieludzkich warunkach 5 lata i jeden dzień, w lipcu 1945 roku powrócił do kraju. W 1946 r. zawiązał Polski Związek byłych Więźniów Politycznych Niemieckich Obozów Koncentracyjnych w Witkowie. Jako Prezes tego stowarzyszenia żywo interesował się losem wdów i sierot po poległych i pomordowanych w czasie wojny. W powojennej Polsce pracował zawodowo, prowadząc w Witkowie skup trzody chlewnej i bydła. Udzielał się społecznie, wielokrotnie przekazywał wiedzę o powstaniu wielkopolskim młodzieży szkolnej. Był Prezesem Koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Witkowie. To dzięki jego inicjatywie rozpoczęto budowę i w roku 1968 uroczyście odsłonięto pomnik Walki i Męczeństwa (obecnie Powstańców Wielkopolskich) w Witkowie. Przyczynił się również do budowy pomnika pomordowanych powstańców w Mielżynie. Zaszczepił wśród mieszkańców Witkowa oraz okolic pamięć o uczestnikach powstań narodowych. Za udział w Powstaniu Wielkopolskim oraz w obronie Warszawy został awansowany do stopnia podporucznika i odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Zmarł 3 marca 1975 r. i pochowany został na Cmentarzu Parafialnym w Witkowie.

Są w historii społeczności chwile godne uwagi naznaczone niespodziewanym heroizmem, godnym zapamiętania poświęceń, łącznie z daniną życia. Chwile te należy ze szczególnym pietyzmem chronić przed zapomnieniem, a przede wszystkim pamiętać o tych, którzy stracili zdrowie i życie w obronie wartości o których istnienie w świadomości nie każdy by ich podejrzewał.

opracował Roman Wójcicki

Kazimierz Robakowski

- na cmentarzu garnizonowym w Poznaniu kwatera:2 miejsce:8 spoczywa Kazimierz Robakowski

Kazimierz oraz Jan 1904, Władysław 1906, Franciszek 1892, Stanisława 1890 urodzili się w rodzinie Antoniego i Marianny z dom. Bartkowiak, para pobrała się:

Urząd Stanu Cywilnego Piątkowo, wpis 5 / 1888

Anton Robakowski (ur. 1866)
ojciec: Simon Robakowski + , matka: Susanne Filipiak
Marie Bartkowiak (ur. 1867)
ojciec: Stanislaus Bartkowiak , matka: Louise Andrzejewska

Parafia katolicka Poznań - par. św. Wojciecha, wpis 35 / 1888

Antonius Robakowski (22 lat)
ojciec: Simon , matka: Susanna Filipiak
Marianna Bartkowiak (21 lat)
ojciec: Stanislaus , matka: Ludovica Andrzejewska

Na podstawie e-kartoteki: urodził się 02 marca 1900 na dzisiejszych poznańskich Ratajach, był dwukrotnie żonaty pierwszą zoną była MARIA TALARSKA 04-09-1903 - 20-05-1930 z którą miał dwoje dzieci

- Irena ur. 14-08-1923
- Władysław ur. 20-05-1926.

Drugą żoną była KATARZYNA WACIAK urodzona 23-10-1903.

Na postawie Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego – baza on-line:

Kazimierz #Robakowski
urodzenie: 1900.03.02 Poznań
jednostka: Oddział Powstańców Poznań Główna, Front Zachodni
status/stopień: bombardier
uwagi: Zamieszkały Poznań, Mariacka
źródła:

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 42: Imienny spis powstańców frontu zachodniego (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 43: Spis członków Związku Weteranów Powstań Narodowych od 2311 - 3540a
Biskupski Antoni, Historja 61 Pułku Piechoty Wielkopolskiej (7 Pułku Strzelców Wlkp.) T.1 Walki powstańcze na froncie zachodnim i północnym Wielkopolski. Organizacja pułku, Bydgoszcz 1925
- E kartoteka miasta Poznania
- zdjęcia Paweł Skrzypalik, sierpień 2020

Andrzej Adamczak oraz Maria 1881, Stanisława 1889, Walenty 1867, Franciszek 1869 i Józefa 1875 urodzili się w rodzinie Michała i Marianny z dom. Tomkowiak, para pobrała się w Komornikach :

Parafia katolicka Komorniki (Poznań), wpis 12 / 1865

Michael Adamczak (24 lat) 100%
Marianna Tomkowiak (18 lat) 100%
ojciec: Casparus Tomkowiak

Wspólnie z panem dr Rafałem SIERCHULĄ z Biura Badań Historycznych IPN Oddział w Poznaniu chcielibyśmy Państwu przedstawić sylwetki 102 Powstańców Wielkopolskich związanych z Narodową Organizacją Wojskową.

Oczywiście robimy to w sposób dotąd Państwu znany w oparciu o genealogię rodziny z rozszerzonym wpisem o działalność w czasie II Wojny Światowej. W przypadku, gdy sylwetka Powstańca Wielkopolskiego była przez nas już prezentowana - będziemy edytować notatkę, post czy album o nowe informacje.

Zapraszamy także do kontaktu jeśli posiadacie Państwo informacje, a brak wymienionego PW. Jesteśmy do Państwa dyspozycji pod adresem maila

genealogia.powstancow@gmail.com

Biały Kazimierz urodził się 16 lutego 1888 roku w Śmiglu, zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen 21 stycznia 1943 roku.

Kazimierz oraz Feliks 1875, Józef 1878, Zofia 1880 w 1898 wyszła za mąż za Stanisława Witaszka, zamęczona 01.06.1943 roku w niemieckim obozie koncentracyjny Auschwitz, Marianna 1883 - w roku 1906 wyszła za mąż za Karola Franciszka Mroczkiewicza, zmarła 12.12.1958 w Stęszewie --- urodzili się w rodzinie Józefa i Anny z dom. Scholz, rodzice pobrali się w Śmiglu 18 lipca 1871 roku:

Parafia katolicka Śmigiel, wpis 10 / 1871

Joseph Biały (26 lat)

Anna Scholz (19 lat)

KAZIMIERZ BIAŁY w Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego – baza on-line niestety ma biografię ma wymieszaną z … lekarzem i kapitanem i w dodatku swoim bratem … FELIKSEM, przy czym Feliks nie brał udziału w Powstaniu Wielkopolskim a … Śląskich - tu uwaga dla władz Stęszewa, że uhonorowali nazwą ulicy nie swojego mieszkańca ... 

Dla jasności podajemy biografię za wikipedią FELIKSA:

Feliks Biały (ur. 24 kwietnia 1875 w Śmiglu, zm. 5 sierpnia 1943 w Krakowie) – polski lekarz i działacz narodowy na Górnym Śląsku, od 1904 r. mieszkający w Rybniku. Działał w Uniwersytecie Ludowym, banku ludowym, Towarzystwie Turystycznym "Beskid", prezesował rybnickiemu Towarzystwu Gimnastycznemu "Sokół". Był także współzałożycielem Gazety Ludowej.

Urodził się w rodzinie nauczyciela Józefa i Anny z Szolców. Pierwsze nauki pobierał od ojca. Do gimnazjum uczęszczał w Lesznie i Krotoszynie, gdzie zdał maturę w 1896. Studia medyczne odbywał we Wrocławiu, Würzburgu, Monachium i w Lipsku, gdzie w 1901 uzyskał doktorat.

Podczas studiów należał do pierwszego śląskiego gniazda „Sokoła” we Wrocławiu . Wtedy również działał w tajnej niepodległościowej organizacji akademickiej Związku Młodzieży Polskiej "Zet" . W konsekwencji, w 1901 został skazany przez władze pruskie na karę sześciu tygodni więzienia w procesie wytoczonym polskim studentom w Poznaniu za uczestnictwo w tajnych organizacjach niepodległościowych.

W 1903 zawarł związek małżeński z Jadwigą z domu Knechtel - znaną polską działaczką w Rybniku - z którą miał córkę Wandę i dwóch synów: Lecha i Zbigniewa.

Praktykę lekarską rozpoczął w Buku koło Poznania. W 1904 przeniósł się z Wielkopolski na stałe na Górny Śląsk, gdzie osiedlił się w Rybniku i z tym miastem związał swe późniejsze życie. W mieście objął praktykę lekarską po doktorze Antonim Jaworowiczu i do 1918 był jedynym polskim lekarzem w Rybniku. Podobnie jak wszystkich polskich lekarzy na Górnym Śląsku Feliksa Białego nie dopuszczono do kas chorych, dlatego wykonywał praktykę prywatną, otaczając bezinteresownie opieką biedną ludność polską.

W 1904 wszedł do zarządu banku ludowego w Rybniku. Wraz z miejscowym księgarzem Maksymilianem Basistą rozwinął działalność Towarzystwa Czytelni Ludowych (TCL) w powiecie rybnickim, gromadząc zbiory do wypożyczalni książek w Rybniku. W 1908 współdziałał przy założeniu Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku. Rok później był współzałożycielem, członkiem zarządu, a w latach 1911-1913 prezesem Polskiego Towarzystwa Turystycznego „Beskid”, mającego na celu rozwój polskiej turystyki w Beskidzie Śląskim, całkowicie przedtem opanowanego przez Niemców. Siedziba tego towarzystwa znajdowała się w Cieszynie, a więc wykraczała poza granice zaboru pruskiego.

Za swoją działalność został aresztowany przez Niemców w czasie I wojny światowej. W 1917 jako niemiecki poddany został wcielony do wojska w charakterze lekarza. Przed zakończeniem działań zbrojnych z powodu choroby zwolniono go z armii. W grudniu 1918 po zakończeniu pierwszej wojny światowej reprezentował ziemię rybnicką w obradach Polskiego Sejmu Dzielnicowego w Poznaniu.

W czasie powstań śląskich był komisarzem powiatowym Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Rybniku, a po trzecim powstaniu śląskim w 1921 zajmował przy kontrolerze alianckim w Rybniku stanowisko polskiego doradcy na powiat i miasto Rybnik. Od 1922 pełnił funkcję lekarza powiatowego w Rybniku.

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W 1936 przeniósł się do Poznania, gdzie z siostrzeńcem doktorem Franciszkiem Witaszkiem założył pierwszą w Polsce wytwórnię strun chirurgicznych. Podczas drugiej wojny światowej ukrywał się w Wielkopolsce. Wówczas stan jego zdrowia pogorszył się. W czerwcu 1943 przeniósł się do Krakowa, gdzie 5 sierpnia, w wieku 68 lat, zmarł w wyniku następstw choroby wrzodowej żołądka. Pochowany został w Krakowie.

W 1960 jego prochy zostały przetransportowane do grobu rodzinnego w Rybniku.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Natomiast KAZIMIERZ BIAŁY to działacz SN i Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Mieszkaniec Stęszewa, właściciel przędzalni wełny. W czasie okupacji pracował jako robotnik. Kierował „piątką” NOB w Stęszewie. Organizował kolportaż „Polski Narodowej” i akcje sabotażowe. Zbierał fundusze na cele organizacji. Gromadził broń. Aresztowany przez Gestapo 6 listopada 1941 r. Osadzony w Forcie VII w Posen (Poznań)i w więzieniu w Elbing (obecnie Elbląg). Skazany wyrokiem OLG Posenna sesji wyjazdowej w Elbing 16 lipca 1942 r. na 10 lat obozu karnego.Osadzony 24 lipca 1942 r.w więzieniu w Rawitsch 3(Rawicz), 12 grudnia 1942 r.-w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen (nr obozowy 17821), gdzie został zamordowany 21 stycznia. - biografia za Encyklopedią Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945 s. 679

Encyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945

http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search

http://www.basia.famula.pl/pl/

https://szukajwarchiwach.pl/

http://poznan-project.psnc.pl/

https://www.poznan.pl/

http://www.straty.pl/pl/szukaj

https://old.rybnik.eu/index.php?id=299

https://pl.wikipedia.org/wiki/Feliks_Bia%C5%82y

Andrzej Balcerek

Wspólnie z panem dr Rafałem SIERCHULĄ z Biura Badań Historycznych IPN Oddział w Poznaniu chcielibyśmy Państwu przedstawić sylwetki 102 Powstańców Wielkopolskich związanych z Narodową Organizacją Wojskową.

Oczywiście robimy to w sposób dotąd Państwu znany w oparciu o genealogię rodziny z rozszerzonym wpisem o działalność w czasie II Wojny Światowej. W przypadku, gdy sylwetka Powstańca Wielkopolskiego była przez nas już prezentowana - będziemy edytować notatkę, post czy album o nowe informacje.

Zapraszamy także do kontaktu jeśli posiadacie Państwo informacje, a brak wymienionego PW. Jesteśmy do Państwa dyspozycji pod adresem maila

genealogia.powstancow@gmail.com

Zanim przejdziemy dalej wytłumaczmy czym była NOB 

Narodowa Organizacja Bojowa (NOB) – polska organizacja konspiracyjna obozu narodowego działająca w latach 1939 – 1941 na terenach wcielonych do III Rzeszy.

16 listopada 1939 r. w Poznaniu przedwojenni działacze Stronnictwa Narodowego utworzyli organizację wojskową bazującą na przedwojennych strukturach SN. Podlegała ona politycznie Komendzie Dzielnicy Zachodniej SN. Komendantem NOB został Antoni Wolniewicz ps. "Marian", "Znicz", "Bałt", "Mróz", a jego zastępcami ppor. rez. Stefan Chojnacki ps. "Grom" i kpt. rez. Antoni Popiela ps. "Mahoń". Sprawy finansowe organizacji powierzono Bolesławowi Koterasowi, gospodarcze Józefowi Przybyle, organizacyjno-planistyczne Jerzemu Kurpiszowi ps. "Orlik", a propagandy Zenonowi Ciemniejewskiemu ps. "Modrzew" (późniejszy agent Gestapo), Marianowi Frankowskiemu i Albinowi Smolanowiczowi. W początkowym okresie istnienia NOB występowała także pod nazwami Obrona Polski i Obrońcy Polski. Jej działalność objęła cały obszar Ziem Zachodnich wcielonych do Rzeszy, w tym głównie Wielkopolskę, gdzie istniały bardzo silne wpływy narodowe.

W grudniu 1939 r. Komendant NOB A. Wolniewicz wyjechał do Warszawy, aby poinformować prezesa SN Mieczysława Trajdosa o utworzeniu organizacji i odebrać wytyczne do dalszej działalności. Prezes SN wraz z Komendantem Głównym Organizacji Wojskowej (przyszłej Narodowej Organizacji Wojskowej) por. rez. Bolesławem Kozubowskim zaaprobowali fakt powstania NOB i podporządkowali ją Organizacji Wojskowej jako jej autonomiczną część dla ziem polskich wcielonych do Rzeszy. W rezultacie A. Wolniewicz został także zaprzysiężony na prezesa wielkopolskiego SN, otrzymując zarazem zadanie nawiązania kontaktu z pozostałymi strukturami na ziemiach wcielonych, przejęcia nad nimi nadzoru i koordynacji ich działań.

Na początku 1940 r. w skład NOB weszła, zachowując odrębność, Organizacja Jedności Narodowej, na czele której stał przedwojenny działacz SN por. Antoni Strzelczyk ps. "Kazik", "Kazimierz" i mjr Tomasz Stengert ps. "Siwy" jako komendant wojskowy, a wśród jej członków byli m.in. Antoni Lutosławski, ks. Julian Mirochna, Marian Karnage, ks. Stanisław Zaborowicz. OJN wydawała pisma "Jedność Narodowa" i "Armia Narodowa" (drukowane na terenie klasztoru Franciszkanów w Kaliszu, wyd. ks. J. Mirochna). Działała na obszarze powiatów: kaliskiego, kępińskiego, konińskiego, kolskiego, ostrowskiego i tureckiego. (wikipedia)

ANDRZEJ BALCEREK oraz Maria po mężu Klapa ur.1888 i Franciszka ur. 1890  urodzili się w rodzinie Wawrzyńca i Agnieszki z Nowaków, rodzice pobrali się w miejscowości Wierzeja w roku 1887:

Urząd Stanu Cywilnego Wierzeja, wpis 11 / 1887

Lorenz Balcerek (ur. 1865)

ojciec: Anton Balcerek , matka: Hedwig Zymna

Agnes Nowak (ur. 1869)

ojciec: Stanislaus Nowak , matka: Franziska Wacławska

Andrzej Balcerek urodził się w miejscowości Otusz 20 listopada 1898 roku a zginął w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen 25 stycznia 1943 roku.

21 stycznia 1928 roku poślubił urodzoną z Żegrzu - obecnie Poznań wiktorię Czubałę urodzoną 17 października 1905 roku, 10 października 1951 roku spoczęła na poznańskim cmentarzu komunalnym Junikowo, pole:3 kwatera:6 rząd:6 miejsce:224 

Para doczekała się syna Zenona Jana urodzonego 15 maja 1929 roku w Poznaniu.

W Powstaniu Wielkopolskim Andrzej Balcerek brał udział w kompanii bukowskiej, w stopniu kaprala.

W okresie II wojny światowej wstąpił do NOB.

Zaprzysiężony do NOB (Narodowej Organizacji Bojowej) w lecie 1940 r. Żołnierz „piątki” Mariana Stefaniaka (Dzielnic Poznań Górczyn-Dębiec). Uczestniczył w kolportażu „Polski Narodowej”. Aresztowany przez Gestapo 11 grudnia 1940 r. Osadzony w Forcie VII w Posen (Poznań).Skazany wyrokiem OLGA Posen 9 czerwca 1942 r. na sesji wyjazdowej w Oels (obecnie Oleśnica)na 4 lata obozu karnego. Osadzony 16 kwietnia 1942 r. w więzieniu Rawitsch (Rawicz), 12 grudnia 1942 r.- w niemieckim obozie koncentracyjnym Mauthausen (nr obozowy 17800), gdzie zmarł 25 stycznia. [EKW s. 677]

źródła

Album Pamiątkowy Powstańców Ziem Zachodnich R.P., Poznań 1937, nr 1; Poznań 1938, nr 2, nr 3, nr 4, nr 5; [Poznań] 1939, nr 6 

Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)

Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 42: Imienny spis powstańców frontu zachodniego (maszyn.) 

Kościański Zdzisław, Tomkowiak Eligiusz, Bukowianie w Powstaniu Wielkopolskim 1918 - 1919, Buk 2008

Encyklopedia Konspiracji Wielkopolskiej 1939-1945 

http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search

http://www.basia.famula.pl/pl/

https://szukajwarchiwach.pl/

http://poznan-project.psnc.pl/

http://e-kartoteka.net/pl/search

https://www.poznan.pl/

http://www.straty.pl/pl/szukaj 

Bracia Ostachowie Antoni, Franciszek i Leon oraz KAzimierz, Stanisława, Jan i Józef urodzili się w rodzinie Stanisława i Jadwigi z dom. HIRSE (w materiałach źródłowych spotkać można także nazwisko Hyza), rodzice pobrali się w roku 1891 w Jarocinie

Urząd Stanu Cywilnego Jarocin, wpis 47 / 1891

Stanislaus Ostach (ur. 1867)
ojciec: Thomas Ostach + , matka: Thekla Furmaniak +
Hedwig Hirse (ur. 1866)
ojciec: Joseph Hirse + , matka: Caroline Wittenberg

ANTONI OSTACH urodził się 08 stycznia 1892 roku w Jarocinie, zmarł 07 marca 1924 roku w Poznaniu, spoczął na cmentarzu garnizonowym, spoczywa: kwatera:5 miejsce:296

Antoni ożenił się z Kazimierą Donaj urodzoną w Obornikach w roku 1896, zmarła w Poznaniu w roku 1927. Para miała syna Henryka urodzonego 9 grudnia 1924 w Poznaniu, a zmarłego w Gorlicach, księdza katolickiego, znanego społecznika i … pszczelarza.

ANTONI w Powstaniu Wielkopolskim wymieniony został w Jajor Jan, Jarocińscy Powstańcy Wielkopolscy 1918-1919. Materiały do słownika biograficznego ziemi jarocińskiej, Kalisz 2005

FRANCISZEK OSTACH urodził się 26 grudnia 1893 roku w Jarocinie, mieszkał w Poznaniu - zupełnie nie znamy Jego losów, wymieniony podobnie jak bracia w Jajor Jan, Jarocińscy Powstańcy Wielkopolscy 1918-1919. Materiały do słownika biograficznego ziemi jarocińskiej, Kalisz 2005

JEŚLI MASZ INFORMACJE o tym PW - napisz do nas!

LEON OSTACH urodził się 08 kwietnia 1898 roku w Jarocinie, zmarł pomiędzy 1939 a 1940 na terenie ZSRR, inne źródła podają także, że zmarł będąc już w I Armii Polskiej.

Zwolniony z armii niemieckiej jako inwalida w październiku 1918 r. wstępuje 14.11.1918 r. do oddziału powstańczego w Jarocinie i bierze udział w walkach o wyzwolenie Krotoszyna.. Następnie na froncie pod Nakłem i Mroczą, gdzie zostaje ranny, jako d-ca oddziału należał do wybitnie dzielnych żołnierzy. On właśnie pod Mroczą z trzema innymi Powstańcami zatrzymał i zdobył samochód ciężarowy z ciężkim karabinem maszynowym, granatami i amunicją oraz oficera z całą obsługa niemiecką. Za zasługi w tych walkach zostaje mianowany sierżantem. W WP pozostaje do lipca 1921 r. Do 1939 r. prowadzi własny salon fryzjerski w Jarocinie.
Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, miejsce pochówku nie jest znane.

Dokumentacja fotograficzna dotycząca braci Ostachów - Paweł Skrzypalik

Zebrała Ewa A. Slomska

źródła:
http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search
http://powstancy-wielkopolscy.pl/search
http://www.basia.famula.pl/pl/
http://poznan-project.psnc.pl/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Polskie_Si%C5%82y_Zbrojne_w_ZSRR_(1941%E2%80%931942)
https://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Ostach
https://www.poznan.pl/mim/necropolis/
http://jarocin.systkom.pl/

ALBIN WALENTY RAK - LESIŃSKI, POWSTANIEC WIELKOPOLSKI I WARSZAWSKI, ŻOŁNIERZ

urodził się 13 lutego 1898 w Krotoszynie
zmarł 31 maja 1960 w Ostrowie Wielkopolskim, spoczywa na cmentarzu we wsi Cieszyn

Albin Walenty i Helena, Jan, Maria Kazimiera, Jadwiga, Antoni, Franciszek i Teresa urodzili się w rodzinie Józefa i Marii Leisńskiej, rodzice pobrali się w Krotoszynie w roku 1890:

Joseph Rak (25 lat) - rodzice: Adam Rak , Marianna Werblinska ,

Marianna Lesinska (20 lat) , rodzice: Johann Lesinski , Constantia Barglinska

W roku 1921 Albin poślubił Jadwigę Zielińską, ich dzieci - Albin i Józef.

notka i zdjęcie za stroną: http://wlkp24.info/wspomnienie/w-rak-0005d/

Albin #Rak był kierownikiem wiejskiej szkoły w Cieszynie, ale jego życiorys pełen był patriotycznych zrywów. Urodził się 13 lutego 1898 roku w Krotoszynie. Od 1915 roku uczył się w seminarium nauczycielskim w Rawiczu, a rok później został powołany do armii niemieckiej i trafił na front rosyjski. W marcu 1917 roku został przerzucony na front francuski, gdzie walczył m.in. pod Verdun. W grudniu 1918 roku zdezerterował i przyłączył się do Powstania Wielkopolskiego. Uczestniczył w walkach w rejonie Krotoszyna.

W niepodległej ojczyźnie podjął ochotniczą służbę w Wojsku Polskim. Początkowo przydzielono go do Szkoły Podoficerów Artylerii w Toruniu. W 1926 roku, już jako instruktor, został przeniesiony do 7. Pułku Artylerii Ciężkiej w Poznaniu, gdzie spędził kolejne cztery lata. Jednocześnie w latach 1928–1930 studiował jako wolny słuchacz na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego. Potem trafił do Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, gdzie był instruktorem baterii. W ciągu 5 lat awansował do stopnia majora i został dowódcą dywizjonu. Wybuch wojny zastał go w 16 Pułku Artylerii Lekkiej w Grudziądzu, gdzie był dowódcą dywizjonu. Wzięty do niewoli i osadzony w Oflagu II B w Arnswalde (Choszczno), został zwolniony w roku 1942 ze względu na stan zdrowia. Zamieszkał w Skierniewicach, pracując jako tłumacz w urzędzie melioracyjnym starostwa łowickiego. W marcu 1943 roku, przyjmując pseudonim ,,Lesiński’’, zaangażował się w działalność konspiracyjną w Narodowych Siłach Zbrojnych, gdzie go mianowano zastępcą szefa sztabu Komendy Głównej NSZ. Po podpisaniu 7 marca 1944 roku umowy scaleniowej między NSZ i AK podporządkował się tej decyzji. Zgodnie z jej warunkami Komendant Główny AK gen. Tadeusz Bór-Komorowski zatwierdził mu stopień podpułkownika.

Wziął udział w powstaniu warszawskim, a po kapitulacji opuścił miasto wraz z ludnością cywilną. W listopadzie 1944 roku został wyznaczony na komendanta głównego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Funkcję tę pełnił do końca maja 1945 roku. Jednocześnie w lutym 1945 zgłosił się do służby w LWP, ale nie został przyjęty.

Postanowił rozpocząć drugie życie w cywilu. Zamieszkał wówczas we wsi Cieszyn w powiecie ostrowskim, podejmując pracę jako nauczyciel w miejscowej szkole powszechnej. Uczył języka polskiego, języka francuskiego, matematyki, śpiewu, rysunków, prac ręcznych i wychowania fizycznego. Już po kilku miesiącach, 18 sierpnia 1945 roku, został aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu w Poznaniu. Po poręczeniu zwolniono go 16 maja 1946 roku. Powrócił do Cieszyna, gdzie dalej pracował jako nauczyciel. Przez kilka lat był kierownikiem szkoły. Prowadził chór szkolny i chór kościelny, grał na skrzypcach lub organach, upiększając uroczystości kościelne. Prowadził zajęcia z młodzieżą, organizował barwne przedstawienia. Jego grupa aktorska dawała występy nie tylko w Cieszynie, ale również po okolicznych wioskach. W lawinie represji stalinowskich został aresztowany po raz drugi, tym razem w Ostrowie. Po wyjściu pozbawiono go funkcji kierownika szkoły, by ponownie mu ją przywrócić w roku 1958. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Zmarł na zapalenie płuc w ostrowskim szpitalu 31 maja 1960 roku. Pochowany został na cmentarzu w Cieszynie. Po latach staraniem szkoły i mieszkańców zebrano środki i postawiono mu pomnik.

źródła:
http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search
http://www.basia.famula.pl/pl/
http://poznan-project.psnc.pl/
https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Rak-Albin-Walenty;3965822.html
https://krotoszyn.pl/aktualnosc-26979-mieszkancy_ziemi_krotoszynskiej_w.html
https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/albin-rak,37045.html
https://pl.wikipedia.org/wiki/Albin_Walenty_Rak
https://bliskopolski.pl/leksykon/albin-walenty-rak/
https://www.ogrodywspomnien.pl/index/showd/7028