WYSZOMIRSKI Jacek Marian i Józef Kazimierz
- bracia Powstańcy z Gołańczy
oraz ich rodzeństwo:
– 01.10.1876 w Gołańczy - 1903 zmarł w Poznaniu - Tadeusz,
– 1877 urodziny i zgon - Stanisław Kostka,
– Stefan Franciszek 12.07.1878, ożeniony z Władysławą Suchowską,
– 1880 - 1942 - Marianna wyszła za Franciszka Sławoszewskiego, byli rodzicami zamordowanego w Lasach Katyńskich Rafała Franciszka Świętopełka Sławoszewskiego,
– Jadwiga po mężu Kolanus 1882 - 1970,
– Zofia 1884 - ur. i zgon,
– Stanisława 22.07.1886 w Gołańczy - 25.06.1912 w Poznaniu, wyszła za Stanisława Nawrockiego,
– Mieczysław 1889 - 1892,
– Bolesław 1889 - 1891,
– Bronisława 1892 - 1953,
urodzili się w rodzinie Józefa seniora i Heleny Hundt - Haften, para pobrałą się w Kcyni w roku 1874, zapis ślubu w księgach brzmi:
Parafia katolicka Kcynia, wpis 29 / 1874
Joseph Wyszomirski (31 lat)
ojciec: Adalbertus Wyszomirski , matka: Helena
Helena Hundt (17 lat)
ojciec: Martinus Hundt , matka: Susanna
—--------------
JACEK MARIAN Wyszomirski urodził się w Gołańczy 17 sierpnia 1895 roku, akt urodzenia sporządzony został 23.08.1895 roku pod nr 78, skan 43 dokumentu:
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/.../-/jednostka/2072752
Jego pierwszą żoną została Stanisława z dom. Ratomska urodzona 28.08.1897 roku w miejscowości Wierajca na dzisiejszej Białorusi. Małżonkowie nie mieli dzieci. Stanisława zmarła w Poznaniu 28 marca 1957 roku, spoczywa na Junikowie po lewej stronie miejsca spoczynku Jacka i jego drugiej żony - Elżbiety.
Druga żona - Elżbieta z dom. Sławoszewska urodziła się w Pelplinie 11 września 1927 roku w rodzinie Dominika (syn Franciszka i Marianny z dom. Wyszomirskiej — siostry Jacka — i Aleksandry).
Z małżeństwa Jacka seniora i Elżbiety urodziło się dwoje dzieci - Jacek i Krystyna.
Jacek Marian senior zmarł w Poznaniu 19 marca 1963 roku, Elżbieta zmarła 16.09.2009 roku, spoczywają po prawej stronie grobu Stanisławy na cmentarzu komunalnym na Junikowie
pole 8 kwatera 4
rząd 1 miejsce 5
GPS: 52.385893, 16.835438
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1125127&name_surname=Wyszomirska%20Stanis%C5%82awa#
Według mapy GEOPOZU jest to jeden grób, w rzeczywistości są to dwa oddzielne miejsca, grób stanisławy stanowi płyta pozioma z danymi oraz ? betonowe obramowania, natomiast miejsce spoczynku Jacka i Elżbiety to drewniana obudowa. W dniu 07 stycznia 2023 roku miejsce spoczynku Jacka i jego żon zostało gruntownie wysprzątane, w niedalekiej przyszłości będzie postawiona nowa obudowa i krzyż na grobie Jacka i Elżbiety, miejsce zostanie także oznaczone pamiątkową tabliczką.
Ponadto zostanie zgłoszone do Urzędu Miasta Poznania o oznaczenie w wyszukiwarce miejskiej grobów jako grób weterana i złożony zostanie wniosek do IPN o wpis do Ewidencji miejsc spoczynku weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
Dokumentacja fotograficzna - 07-01-2023 - p. Tomasz Konwicki - przed porządkami i p. Tadeusz Krawczyk - po uporządkowaniu.
—--------------------------------
W roku 1917 Jacek Marian został powołany do armii pruskiej, w której służył walcząc na froncie zachodnim, pod koniec wojny przeniesiony został na front wschodni, w grudniu 1918 został urlopowany, przebywał wówczas w swoim rodzinnym mieście - Gołańczy, gdzie wraz z ppor.Włodzimierzem Kowalskim (w wielu źródłach błędnie podawane imię Władysław) i bratem Józefem oraz innymi mieszkańcami miasta utworzyli oddział powstańczy, warto tu przytoczyć:
“29 grudnia 1918r. o godzinie 15.00 w Gołańczy w sali Kowalewskiego znajdującej się w podwórzu pomiędzy Rynkiem a obecną ulicą Poprzeczną rozpoczął się wiec wszystkich żołnierzy – Polaków oraz gołanieckich i okolicznych działaczy społecznych.
Zwołanie wiecu było zapoczątkowane przez ppor. Włodzimierza Kowalskiego- nauczycielowi z Czerlina, byłemu oficerowi wojska niemieckiego; który zalecił swemu adiutantowi Jackowi Wyszomirskiemu dotrzeć do okolicznych księży z prośbą by ogłaszali z ambon informacje o zwołaniu tego zgromadzenia, które miało na celu uformowanie gołanieckiej kompanii powstańczej.
Przed zgromadzeniem w sali Kowalewskiego, w godzinach dopołudniowych Gołańcz opuścił stacjonujący w mieście pluton niemieckiego Haimatschutzu, który niezatrzymany i nierozbrojony odmaszerował w kierunku Chodzieży.
Na wiec o godzinie 15.00 przybyło około 500 osób. Byli to głównie ludzie młodzi, którzy służyli wcześniej w armii pruskiej, ale przybyli także starsi mieszkańcy Ziemi Gołanieckiej – organizatorzy lokalnego życia politycznego i gospodarczego. Podłużna 30-metrowa sala była wypełniona po brzegi. Na wiecu przemawiał Włodzimierz Kowalski, który opowiadał o wydarzeniach powstańczych, które wcześniej widział w Poznaniu oraz lokalni działacze. Gołaniecka manifestacja patriotyczna trwała 3 godziny i została zakończona odśpiewaniem „Roty” Marii Konopnickiej.
Po wiecu, ochotnicy z Gołańczy i okolic zgłaszali się do nowo powstałej Gołanieckiej Kompanii Powstańczej. Było takich około 100-u. Kowalski podzielił oddział na sekcje i plutony oraz wyznaczył ich dowódców. Brakowało jednak pełnego wyposażenia w broń.
W tym samym czasie zaczęły powstawać podobne oddziały w: Chojnie, Czesławicach, Czeszewie, Rybowie, Smogulcu i prawdopodobnie – choć nie ma na to dowodu w dokumentach – także w Panigrodzu. Wszystkie te kilku- i kilkunasto osobowe oddziały podlegały organizacyjnie Kompanii Gołanieckiej i ppor. Kowalskiemu. Sztab tej organizacji zlokalizowany był w domu Wojciecha Wyszomirskiego – obecnym budynku, w którym działa Pałucki Bank Spółdzielczy.
Kompanię z Gołańczy wcielono potem podczas dalszej fazy trwania powstania do 12 Kompanii i III baonu 4 Pułku Strzelców Wielkopolskich pod dowództwem ppor. Wacława Soberskiego. Dowódcą III baonu był ppor. Maksymilian Bartsch, a dowódcą 4 Pułku był major Brezany.
Źródło:
*Gołańcz w 600 leciu praca zbiorowa pod red. A.Wędzkiego
*Gołaniecka Kompania Powstańcza A.Wieczorek
Oddział stworzony przez Włodzimierza Kowalskiego bezkrwawo przejął władzę w Gołańczy a następnie w noc sylwestrową 1918 roku Kcynię. Opór napotkali dopiero na dworcu, gdzie na ewakuację do Bydgoszczy czekała kompania CKM-ów. Zdobycie broni stało się priorytetem dla powstańców (jak się później okazało powstańcy zdobyli 5 CKM-ów, 90 kb). Kompania powstańcza wręcz na bagnety dokonała zajęcia pociągu wojskowego. Niemcy podjęli próbę odzyskania miasta 3 lutego 1919 roku, jednak ofensywa niemiecka załamała się ale umiejętności dowódcze ppor. Sławińskiego spowodowały, że miasto utrzymało się w rękach polskich. opr. Ł. Naliwajski (źródła: W. Kowalski, Noc sylwestrowa w Kcyni, s. 68 – 75 [w:]Na froncie północnym powstania wielkopolskiego 1918 – 1919. Wspomnienia. Wybór i wstęp: L. Gomolec, wyd. poznańskie 1973; G. Patro, Wągrowiec zarys dziejów, W-wa, 1982, s. 102 – 116.)
05 stycznia 1919 roku jako “komendant Gołańczy” wziął udział w naradzie w Nakle, po powrocie razem z bratem Józefem zorganizował wywóz zapasów (ziemiopłodów) do Gniezna.
Jacek Wyszomirski został także adiutantem Włodzimierza Kowalskiego w styczniu 1919 roku, jako żołnierz 4 Pułki Strzelców Wielkopolskich (1 batalion pułku) brał udział w walkach o Wągrowiec.
08 kwietnia 1919 roku awansowany do stopnia podporucznika, następnie latem przeniesiony do Sztabu Dywizji w Poznaniu. Brał też udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
Po zakończeniu służby wojskowej kontynuował studia, został prawnikiem, wykonywał zawód prawnika.
Po napaści Niemiec na Polskę z żoną przeniósł się do Warszawy, do Poznania powrócił w roku 1947.
Wojskowe Biuro Historyczne - odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem Walecznych.
—-----------------------------------------------
W projekcie Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line i odznaczonych WKP - wymieniony 5 razy:
1/ Jacek Wyszomirski
źródła: Biblioteka Pedagogiczna w Poznaniu, Rogala Władysław, Nauczyciel Polski i jego wychowankowie w walce o niepodległość (maszyn.)
2/ Jacek Wyszomirski
jednostka: 1 Batalion 4 Pułku Strzelców Wlkp.
status/stopień: podporucznik
źródła:
Purczyński Władysław, Społeczeństwo ziemi wągrowieckiej w dobie powstania wielkopolskiego i w walce o granicę wschodnią Rzeczypospolitej w latach 1918–1920, Wągrowiec 2009
Purczyński Władysław, Wągrowiec w dobie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, [Wągrowiec] 1998
3/ Jacek Marian Ignacy Wyszomirski
urodzenie: 1895.08.17 Gołańcz pow. Wągrowiec
data śmierci: 1963.03.19
miejsce pochówku: Poznań Junikowo
rodzice: Józef, Józefa Helena
jednostka: Kompania Gołaniecka
status/stopień: adiutant, podporucznik, plutonowy artylerii, porucznik
uwagi: komendant w Gołańczy, I.487.8479, I.487.8480, wymieniony w życiorysie Mariana Krygera
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy Uchwała Rady Państwa nr: 07.26-0.275 z dnia 1962-07-26
Opis: Obywatel Wyszomirski Marian Jacek brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim 1918/19 r. udział w walkach na odcinku północnym w kompanii gołanieckiej, dowódca kompanii por. Kowalski Władysław, pod Kcynią, Szubinem i Nakłem. Udział w powstaniu od dnia 31 grudnia 1918 r. do dnia 18 lutego 1919 r. Bezpośrednia służba w Wojsku Polskim, zdemobilizowany w roku 1921 w stopniu porucznika. Podstawa: zaświadczenie dołączone do weryfikacji. (...)
źródła:
Wojskowe Biuro Historyczne (daw. CAW), Wykaz akt powstańców wielkopolskich (maszyn.)
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Kittel Zygmunt, Oswobodzenie Gniezna i trzy tygodnie dalszych potyczek (28.XII.1918 – 17.I.1919). Pamiętnik. Skreślił… pierwszy Komendant miasta i powiatu, Gniezno 1919
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 387: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Wągrowiec, powiat Wągrowiecki, województwo poznańskie
Szkice i fragmenty z powstania wielkopolskiego, (1), pod red. Zygmunta Wieliczki, Poznań 1933
Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej 1919, nr 1-10; "Tygodnik Urzędowy" 1919, nr 1-72
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Wspomnienia, relacje i zeznania Powstańców Wielkopolskich, "Szkice Zbąszyńskie" 2008, nr 1 (styczeń)
Wspomnienia Powstańców Wielkopolskich, wyboru dokonali i wstępem opatrzyli Lesław Tokarski, Jerzy Ziołek, Poznań 1970
Wieczorek Andrzej, Gołaniecka kompania powstańcza, Gołańcz 2013
Adamczewski Piotr S., Słownik biograficzny uczestników Powstania Wielkopolskiego Frontu Północnego (nadnoteckiego) 1918-1939, red. Sławomir Łaniecki, Poznań 2009
Wieczorek Andrzej, Ppłk dypl. Włodzimierz Mieczysław Kowalski: 17.04.1889-8.08.1969. Nauczyciel, żołnierz, powstaniec wielkopolski, Gołańcz 2014
Gomolec Ludwik (wybór), Na froncie północnym powstania wielkopolskiego 1918-1919. Wspomnienia, wybór i wstęp Ludwik Gomolec, Poznań 1973
Jarosz Józef (wybór i oprac), Kcynia w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Relacje powstańców, Kcynia 2004
Wieczorek Andrzej, Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918/1919 związanych z Ziemią Gołaniecką i jej okolicami, Bydgoszcz 2017, Gołańcz 2017
Pietrykowski Tadeusz, Z przeszłości Kcyni. Z okazji 666 rocznicy założenia miasta, Kcynia 1928
4/ Wyszomirski
status/stopień: porucznik
źródła: Pawełczyk Michał, Patrioci. Rodzina Moellenbrocków, 2018
5/ Wyszomirski
uwagi: Komendant Gołańczy
źródła: Jedlina-Jacobson Wojciech, Z ludem wielkopolskim przeciw zaborcom. Wspomnienia, Toruń 1936
—------------------------------------------
SZUKAMY INFORMACJI
JÓZEF KAZIMIERZ Wyszomirski urodził się 04 marca 1887 roku w Gołańczy.
Nie jest znana data i miejsce zgonu oraz pochówek.
Nie wiadomo czy założył rodzinę.
W Gołańczy posiadał duży majątek, który sprzedał w latach 20 minionego wieku i przeniósł się do Gdańska, zamieszkał we Wrzeszczu.
Społecznik i przedsiębiorca.
Powstaniec Wielkopolski, 12 czerwca 1935 roku odrzucono jego wniosek o Medal Niepodległości.
W projekcie Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line i odznaczonych WKP - wymieniony
1/ Józef Wyszomirski
jednostka: Kompania Gołaniecka
status/stopień: dowódca
uwagi: właściciel restauracji w Gołańczy
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 387: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Wągrowiec, powiat Wągrowiecki, województwo poznańskie
Wieczorek Andrzej, Ppłk dypl. Włodzimierz Mieczysław Kowalski: 17.04.1889-8.08.1969. Nauczyciel, żołnierz, powstaniec wielkopolski, Gołańcz 2014
Gomolec Ludwik (wybór), Na froncie północnym powstania wielkopolskiego 1918-1919. Wspomnienia, wybór i wstęp Ludwik Gomolec, Poznań 1973
Jarosz Józef (wybór i oprac), Kcynia w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919. Relacje powstańców, Kcynia 2004
2/ Józef Wyszomirski
źródła: Szkice i fragmenty z powstania wielkopolskiego, (1), pod red. Zygmunta Wieliczki, Poznań 1933
3/ Józef Wyszomirski
status/stopień: plutonowy, ksiądz (???)
źródła:
Purczyński Władysław, Społeczeństwo ziemi wągrowieckiej w dobie powstania wielkopolskiego i w walce o granicę wschodnią Rzeczypospolitej w latach 1918–1920, Wągrowiec 2009
Purczyński Władysław, Wągrowiec w dobie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, [Wągrowiec] 1998
—----------------------------
sporządzono na podstawie
– Projekt - Poznań,
– wyszukiwarka grobów Miasta Poznania,
– Kartoteka ewidencji ludności 1870-1931,
– Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line,
– Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego odznaczeni WKP,
– Projekt BASIA,
– WBH - wyszukiwarka odznaczeniowa
i wymienione w tekście.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2023
