Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Handschuh Bronisław Józef (1897-1977)

ps. „Melzer”

Urodził się 31 VII 1897 r. w Poznaniu. Syn Józefa (7 I 1873 - 4 VI 1917, syn Józefa i Katarzyny z d. Gensler) i Konstancji z d. Wojtek (13 II 1874 - 26 VII 1957, córka Józefa i Julianny z d. Mazur). Para pobrała się w 1896 r. w Poznaniu. Z tego związku urodzili się także Alfons (1897-1900), Agnieszka po mężu Czarnkowska (17 XII 1900 - 9 III 1977, pochowana z Bronisławem Józefem), Zofia (*+1902), Stefan (6 XII 1903 - 6 I 1925) i Jadwiga po mężu Pietrzak (1905-1986).

Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął naukę z praktyką w zawodzie kupca. W tym okresie wstąpił do tajnej niepodległościowej organizacji UNIA w Poznaniu. Praktykował do powołania go do armii pruskiej w 1916 r., przydzielony do 1. Pułku Strzelców Konnych i skierowany do służby w Sulechowie. W wyniku wypadku w 1917 r. zwolniony z armii i skierowany do służby cywilnej w starostwie w Międzychodzie. Na początku 1918 r. wrócił do Poznania. Od listopada 1918 r. brał czynny udział w pracach Polskiej Organizacji wojskowej zaboru pruskiego oddział IV Wilda - Łazarz - Górczyn jako łącznik wywiadowczo - wykonawczy pod rozkazami Stanisława Nogaja. Po wybuchu powstania brał czynny udział w walkach na terenie miasta Poznania, pod rozkazami Wiktora Kociałkowskiego (1887-1954) i Franciszka Józefa Masadyńskiego (1885-1956). Z powodu pogarszającego się stanu zdrowia 1 III 1919 r. został zwolniony ze służby. Założyciel Towarzystwa Powstańców i Wojaków w Poznaniu (od 2 X 1925) oraz Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny. Członek Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, przez który został zweryfikowany dyplomem 16528, Nr Referatu Historycznego 19744. Odznaczony Medalem Niepodległości 31 I 1938 r., ponadto odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Złotym Krzyżem Federacji Z.P.O.O., Krzyżem Naczelnej Komendy Straży Ludowej w Poznaniu, Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich. Za udział w powstaniu odznaczony w latach 50. XX wieku Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, a Uchwałą W 4/72 mianowany do stopnia podporucznika.

Podczas II wojny światowej w 1939 r. aresztowany przez GESTAPO. Po zwolnieniu w marcu 1940 r. uciekł z Poznania dzięki pomocy organizacji podziemnej, wyjechał do Generalnej Guberni do Ostrowca Świętokrzyskiego, gdzie był członkiem Armii Krajowej. W 1945 r. powrócił do Poznania. Po II wojnie światowej odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Srebrnym Krzyżem Zasługi.

Zmarł 6 IV 1977 r. Został pochowany na cm. komunalnym na Junikowie, spoczywa pole 28 rząd 7 miejsce 3
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1144931&name_surname=Handschuh%20J%C3%B3zef#OpenMap

To także miejsce pochówku jego siostry Agnieszki po mężu Czarnkowska (17 XII 1900 - 9 III 1977).

UWAGA w miejskiej wyszukiwarce grobów błędnie wpisano datę urodzenia 30 VIII 1897 r. i użyto imienia Józef - pierwszego imienia wpisanego w akcie urodzenia sporządzonym 2 VIII 1897 r. w USC Poznań - Wilda, a nasz bohater używał imienia BRONISŁAW. Zostanie wysłana prośba o sprostowanie do UM Poznań, Wydział Kultury.

Źródła: Parafia katolicka Poznań - par. św. Marcina, wpis 158 / 1896; Urząd Stanu Cywilnego Wilda, wpis 23 / 1896; Archiwum Państwowe w Poznaniu 4818/1/7, skan 114 Poznań - Wilda (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Wojskowe Biuro Historyczne, Kartoteka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja Akt Powstańców Wielkopolskich I.487.13853; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 416: Życiorysy powstańców wielkopolskich: H - tom I (Habicht Gustaw - Hoffmann Jan); WTG, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line stan na 31-5-2025 i Lista odznaczonych WKP; Głos Wielkopolski. 1977.04.07 R.33 nr 78 Wyd.A; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com;

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025

Parafia katolicka Poznań - par. św. Marcina, wpis 158 / 1896

Joseph Handschuh (ur. 1873)
ojciec: Joseph , matka: Catharina Gensler
Constantia Wojtek (ur. 1874)
ojciec: Joseph , matka: Julianna Mazur

Urząd Stanu Cywilnego Wilda, wpis 23 / 1896

Joseph Handschuh (ur. 1873)
ojciec: Joseph Handscchuh , matka: Catharine Gensler
Konstanze Wojtek (ur. 1874)
ojciec: Joseph Wojtek , matka: Julianne Mazur

Archiwum Państwowe w Poznaniu 4818/1/7, skan 114 Poznań - Wilda (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń

Józef Bronisław , rodzice: Josef Handschuh, Constantia Wojtek

Sommerfeld Ignacy (1892-1977)

Urodził się 25 VII 1892 r. w Trzemesznie w rodzinie Kazimierza (ur.21 I 1865, zm.2 X 1940, syn Jana i cecylii z d. Kranz) i Marii z d. Dobrzyńska (ur. 20 VII 1869, córka Walentego i Cecylii z d. Budna), para pobrała się w 1888 r. w miejscowości Gębice (USC Mogilno). Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej dwoje dzieci - córki Zofia (5 V 1895 - 1987) i Bronisława (1 VIII 1901).

Wcielony do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej, jako żołnierz Garde - Grenadier - Regiment 5 został ranny co znajduje potwierdzenie na pruskich listach strat Preußen 289 z 30 VII 1915 r. Po wybuchu rewolucji w Niemczech wrócił do rodzinnego Trzemeszna, gdzie wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego, gdzie szkolił potajemnie umiejętności użycia broni palnej. Był także członkiem Straży Ogniowej. Jako ochotnik wstąpił do kompanii trzemeszeńskiej i brał udział w przejęciu miasta 28 XII 1918 r. i dalej walczył w powstaniu na froncie północnym pod rozkazami Władysława Wleklińskiego (1886-1964) pod Mogilnem, Inowrocławiem, Pakością, Szubinem i Łabiszynem. Za udział w powstaniu odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym w 1968 r., a Uchwałą W 34/83 mianowany do stopnia podporucznika.
Po zakończeniu powstania przydzielony do Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, organizował tam urząd gazownictwa, wg Kart meldunkowych miasta Poznania przyjechał tu 22 V 1919 r. . Następnie powierzono mu posadę burmistrza Kobylina od 30 VI 1920 r.
Około 1925 r. powrócił do rodzinnego Trzemeszna, gdzie otworzył skład z towarami galanteryjnymi.
W czasie II wojny światowej wysiedlony do Garwolina (GG). Po zakończeniu wojny zamieszkał w Poznaniu.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Zmarł 3 IV 1977 r. Został pochowany na cm. parafialnym na poznańskim Górczynie, spoczywa kwatera VPf rząd 19 miejsce 24
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
Źródła: Urząd Stanu Cywilnego Gębice (Mogilno), wpis L-8 / 1888; Parafia katolicka Kwieciszewo, wpis 4 / 1888; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 7912: Sommerfeld Ignaz (Tremessen, Bromberg); WTG, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line stan na 1-6-2025 i Lista odznaczonych WKP; Głos Wielkopolski. 1977.04.06 R.33 nr 77 Wyd. AB; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; strona UM Trzemeszno.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025

Urząd Stanu Cywilnego Gębice (Mogilno), wpis L-8 / 1888

Casimir Sommerfeld (ur. 1865)
ojciec: Johann Sommerfeld , matka: Caecilie Kranz
Marie Dobrzyńska (ur. 1869)
ojciec: Valentin Dobrzyński , matka: Caecilie Budna +

Parafia katolicka Kwieciszewo, wpis 4 / 1888

Casimirus Sommerfeld (23 lat)
ojciec: Joannes Sommerfeld , matka: Caecilia Krantz
Marianna Dobrzyńska (18 lat)
ojciec: Valentinus Dobrzyński , matka: Caecilia Budna

Suchorski Józef (1900-1936)

Urodził się 16 III 1900 r. w miejscowości Buk (miasto w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim) w rodzinie Stanisława (ur. 1860, syn Wojciecha i Antoniny z d. Wąsowicz) i Franciszki z d. Targoszyńska (ur. 1863, córka Nepomuka i Rozalii z d. Moczyńska). Para pobrała się w Buku w 1885 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej troje dzieci, których znamy imiona - Władysław (1884-1950), Michalina (1888-1948) i Katarzyna po mężu Mroczek (1890-1944).
Z zawodu był rzeźnikiem. Od 1927 r. mieszkał w Poznaniu.
27 VI 1927 r. poślubił Stanisławę z d. Morzyńska II voto Migdałek (6 V 1906 - 30 XI 1996, rodzice Władysław i Stanisława Bączkiewicz). Z tego związku urodzili się Zdzisław (*+1928), Zenon (24 XI 1929), Teresa (12 VI 1932) i Genowefa (14 VIII 1932).
Józef Suchorski zmarł w Poznaniu 27 V 1936 r. Pierwotnie został pochowany na cm. parafialnym św. Wojciecha. Jego szczątki zostały złożone 20 XI 1996 r. w grobie na cm. komunalnym na poznańskim Junikowie, tu także pochowano jego żonę Stanisławę.
pole 6 kwatera 8 rząd 2 miejsce 5
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2571747&name_surname=Suchorski%20J%C3%B3zef#OpenMap
Nasza wiedza o udziale Józefa w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919 r. zamyka się w informacji z nekrologu zamieszczonego w Kurierze Poznańskim 29 V 1936 R. 31 nr 248 przez Towarzystwo Powstańców i Wojaków im. Fr. Ratajczaka Poznań i relacji w Powstaniec Wielkopolski: dwutygodnik najstarszych towarzystw uczestników powstania wielkopolskiego 1918-19 oraz powstańców i wojaków R.2 1937.01.15 Nr 2. Możemy jedynie domniemywać, że brał udział w walkach na terenie swojego rodzinnego miasta w szeregach ochotników z kompanii bukowskiej. Niestety żadne inne potwierdzenie nie zostało odnalezione.
Źródła: Parafia katolicka Buk, wpis 48 / 1885; Urząd Stanu Cywilnego Buk, wpis 53 / 1885; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Powstaniec Wielkopolski: dwutygodnik najstarszych towarzystw uczestników powstania wielkopolskiego 1918-19 oraz powstańców i wojaków R.2 1937.01.15 Nr 2.; Kurier Poznański 1936.05.29 R.31 nr 249; Kurier Poznański 1936.05.29 R.31 nr 248; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Dokumentacja fot. grobu Tomek Konwicki.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Parafia katolicka Buk, wpis 48 / 1885
Stanislaus Suchorski (25 lat)
Francisca Targoszyńska (23 lat)
Urząd Stanu Cywilnego Buk, wpis 53 / 1885
Stanislaus Suchorski (ur. 1860)
ojciec: Adalbert , matka: Antonie Wąsowicz
Franziska Targoszynska (ur. 1863)
ojciec: Nepomuk , matka: Rosalie Moczynska

Koszarek Antoni (1903-1975)

Urodził się 13 XII 1903 r. w miejscowości Boguszyn (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Nowe Miasto nad Wartą). Rodzice Franciszek (31 XII 1872 - 16 X 1908, syn Józefa i Antoniny z d. Biskup) i Katarzyna Garbarek II voto Szymkowiak (ur. 4 XI 1881, córka Antoniego i Franciszki z d. Polomczyk) pobrali się w 1899 r. z tego związku urodzili się także Marianna (1900) i Jan (1906-1981) oraz Bogdana (ur. 1907).
Wg kart meldunkowych miasta Poznania zamieszkał tu 2 I 1924 r. Pracował jako nauczyciel w Szkole Handlowej. 7 VII 1927 r. ożenił się po raz pierwszy. Jego żoną została wówczas Jadwiga z d. Matuszak (24 IX 1909-9 I 1955). Z tego związku urodziło się co najmniej dwoje dzieci - Jerzy (10 IX 1928) i Bogumił (2 IX 1932 - 21 II 2022). Jego drugą żoną została Anna z d. Łęgowska (8 VI 1913 - 4 X 1973) a 18 I 1975 r. ożenił się z Jadwigą Mazur.

Wg Uchwały o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego w 1960 r. w oparciu o Zaświadczenie DOK VII w Poznaniu Ref. Hist. nr. 276-I/5142/39 z 4 V 1939 r. brał udział z bronią w ręku w Powstaniu Wielkopolskim od 14 XI 1918 r. do 6 I 1919 r. w oddziale wywiadowczym kompanii Straży i Bezpieczeństwa w Poznaniu. 6 I 1919 r. przydzielony został do 1. baonu 10. Pułku Strzelców Wielkopolskich i brał udział w walkach pod Zbąszyniem. Z wojska zwolniony 1 III 1919 r. w stopniu szeregowego. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 25 VI 1938 r. Za udział w powstaniu został mianowany do stopnia podporucznika (Uchwała W 8/72).

Uczestnik Kampanii Wrześniowej 1939 r. Osadzony w Stalag X-A, nr jeńca 2910, 9 I 1941 r. zwolniony ze stalagu i skierowany na roboty cywilne do Ahlfeld.

Zmarł 19 X 1975 r. Pochowany na cm. komunalnym na Junikowie w Poznaniu, spoczywa pole 7 kwatera 1 rząd 14 miejsce 191
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1121825&name_surname=Koszarek%20Antoni#OpenMap

To także miejsce pochówku dwóch pierwszych żon i syna z I małżeństwa Bogumiła.

Źródła: Parafia katolicka Panienka, wpis 11 / 1899; Urząd Stanu Cywilnego Nowe Miasto, wpis 18 / 1899; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1912/1/85, skan 224 Nowe Miasto nad Wartą (USC) - akt urodzenia, rok 1903, Księga miejscowa urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Wojskowe Biuro Historyczne, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; WTG, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line stan na 2-6-2025 i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Dokumentacja fot. grobu Tomek Konwicki

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025

Parafia katolicka Panienka, wpis 11 / 1899

Franciscus Koszarek (27 lat)
Catharina Garbarek (18 lat)

Urząd Stanu Cywilnego Nowe Miasto, wpis 18 / 1899

Franz Koszarek (ur. 1872)
ojciec: Joseph Koszarek , matka: Antonie Biskup +
Catharine Garbarek (ur. 1881)
ojciec: Anton Garbarek , matka: Franziska Polomczyk

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1912/1/85, skan 224 Nowe Miasto nad Wartą (USC) - akt urodzenia, rok 1903, Księga miejscowa urodzeń

Anton , rodzice: Franz Koszarek, Katharina Garbarek

Baczyński Edmund i Zenon

—----------------------------------
Bracia Baczyńscy urodzili się w rodzinie Piotra (9 X 1873 - 31 III 1928, syn Antoniego i Scholastyki z d. Szocińska) i Scholastyki z d. Stefańska (ur. 14 II 1874, zamordowana podczas Powstania Warszawskiego 28 IX 1944 r., Przyrynek 2, kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, córka Franciszka i Serafiny z d. Śmieszna), para pobrała się w Jarocinie w 1896 r. Z tego związku urodzili się także Pelagia po mężu Zajdler (ur. 1899), Marianna (1900), Zofia (1905), Zygfryd (1907-1916) i Waleria po mężu Cieślińska (1915-2009).
—----------------------------------
Baczyński Edmund (1903-1943)
Urodził się 30 X 1903 r. w Gnieźnie. Od 1909 r. mieszkał w Poznaniu dokąd przeniosła się cała rodzina z Gniezna. 22 VI 1928 r. poślubił w Poznaniu Jadwigę z d. Dudzik (12 X 1904 - 8 III 2002, córka Marcina i Antoniny z d. Mundra (zapis nazwiska także Mądra), siostra Powstańca Wielkopolskiego Antoniego (11 I 1902 - 9 III 1974)). Ze związku Edmunda i Jadwigi urodziło się co najmniej czworo dzieci, których znamy imiona - Waldemar Antoni (1 VI 1928), Danuta po mężu Woroch (18 VII 1929 - 4 VI 2014), Michał Wiktor (29 IX 1931) i Andrzej Arkadiusz (9 X 1932 - 29 VIII 2012).
W Poznaniu pracował jako urzędnik.
Niestety nie posiadamy żadnego potwierdzenia jego udziału w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919, a jedynym źródłem jest zapis na nagrobku rodzinnym, gdzie widnieje napis “Powstaniec Wielkopolski”.
Podczas II wojny światowej wywieziony do KL Mauthausen (nr jeńca 17025) gdzie został zamordowany 30 I 1943 r. Jak wspomniano powyżej upamiętniony na nagrobku grobu rodzinnego na cm. komunalnym na poznańskim Junikowie (pole 10 kwatera 2 rząd A miejsce 31), gdzie pochowani zostali żona Jadwiga, dzieci Andrzej i Danuta oraz rodzice Jadwigi - Marcin i Antonina, mąż Danuty Mieczysław Woroch i ich syn Hieronim oraz symbolicznie matka Edmunda i Zenona - Scholastyka, która zginęła w Powstaniu Warszawskim (cywilna ofiara egzekucji).
—----------------------------------
Baczyński Zenon (1900-?)
Urodził się 12 XII 1900 r. w Gnieźnie. 25 I 1923 r. ożenił się z Heleną Bocian (ur. 1 VII 1893 r. w Babimoście, córką Walentego i Marianny z d. Żmuda). Z tego związku urodziło się co najmniej troje dzieci - Romuald Henryk Drogosław (13 X 1923), Władymira Izabela Eleonora (9 II 1927) i Tadeusz Jan Ferdynand (23 VI 1930).
Ukończył studia, uzyskując dyplom inżyniera. Wg Kart meldunkowych miasta Poznania pracował jako sekretarz krajowy (?).
W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 4 VI 2025 wymieniony jako powstaniec na podstawie źródła Wolność. Organ Związku Towarzystw Powstańców i Wojaków na Województwo Poznańskie, R. 1922 i 1923, jako członek Związku koło Poznań Łazarz. W Wojskowym Biurze Historycznym dwie teczki, jedna z nich dotyczy nadanego Zenonowi Krzyża Niepodległości 30 III 1933 r. i Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych I.481.B.387, gdzie występuje jako podporucznik rezerwy). Z dniem 1 IX 1929 r. mianowany ppor. rez. piech., 19 III 1939 r. awansował na por. rez. piech. W 1939 r. zmobilizowany do WP. Podczas Kampanii Wrześniowej dostał się do niewoli niemieckiej. Przebywał m.in. w oflagu II C w Woldenbergu.
Jego dalsze losy nie są znane.
Źródła: Urząd Stanu Cywilnego Jarocin, wpis 30 / 1896; Parafia katolicka Jarocin, wpis 12 / 1896; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; WBH, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych; IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 4 VI 2025; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Dokumentacja fot. symbolicznego grobu Edmunda - Tomek Konwicki.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Urząd Stanu Cywilnego Jarocin, wpis 30 / 1896
Peter Baczynski (ur. 1873)
ojciec: Anton Baczynski + , matka: Scholastika Szocinska
Scholastika Stefanska (ur. 1875)
ojciec: Franz Stefanski , matka: Seraphine Smieszna
Parafia katolicka Jarocin, wpis 12 / 1896
Petrus Baczynki (22 lat)
ojciec: Antonius , matka: Scholastica
Scholastica Stefanska (21 lat)
ojciec: Franciscus , matka: Seraphina

Węcławski Edmund (1892-1965)

urodził się 12 XI 1892 roku w Poznaniu w rodzinie Juliana (2 IV 1863 - 19 I 1938) i Wacławy Klary Antoniny z d. Bakalska (27 IX 1859 - 25 XII 1932), z tego związku urodzili się także Maria (1891, zamężna ze Stanisławem Zwierzyckim ur.27 IV 1884 w Krobi, zm. 9 IX 1928 roku w Wiedniu) i Józef (1894-1896).
Jego pierwszym wyuczonym zawodem był zawód stolarza, pierwsze nauki pobierał u swojego ojca mistrza stolarskiego. Następnie odbywał praktykę kreślarską w przedsiębiorstwie Józef Sroczyński – Nadworna Fabryka Mebli w Poznaniu, założonym w 1906. Studiował na Akademii Przemysłu Artystycznego w Berlinie, m.in. pod kierunkiem Petera Behrensa. Odbył praktyki w Dreźnie i Lipsku.
Nie ustalono czy odbywał służbę wojskową w armii pruskiej i czy brał udział w I wojnie światowej. Wiemy natomiast, że już w roku 1916 był w tajnych organizacjach patriotycznym, w “Sokole”, w POW Zaboru Pruskiego. a następnie działał w skautingu. Za "działalność antypaństwową" został skazany na więzienie, które trwało kilka tygodni.
Tuż przed wybuchem Powstania Wielkopolskiego znalazł się w grupie skautów, która pod wodzą Stanisława Nogaja (8 XI 1897 - 27 I 1971) wykradła broń z magazynów zlokalizowanych przy Bramie Kaliskiej na Berdychowie. Łupem grupy było 50 karabinów, jeden ckm i około 2000 sztuk amunicji.
Jako skaut przyłączył się do powstania walcząc w szeregach 1 Kompanii Skautowej, rozbrajał Niemców na Starym Mieście, w nocy z 5 na 6 I 1919 r. brał udział w walkach o Stację Lotniczą Ławica.
14 III 1919 r. w szeregach 1 pułku strzelców wielkopolskich wyjechał pod Lwów.
29 XI 1919 roku ożenił się w Poznaniu z Aurelią z d. Krzyżaniak ur. 10 IX 1895 roku w Poznaniu córką Stanisława i Anieli z d. Górna, siostrą Powstańca Wielkopolskiego Stefana (27 VIII 1898 - 11 VIII 1944 r. podczas Powstania Warszawskiego). Ze związku Edmunda i Aurelii urodziło się czworo dzieci - Maria Elżbieta (4 X 1920), Jan (21 V 1922 - 1 VI 1995), Zbigniew Marek (6 IV 1924 - 12 IX 2017) i Barbara (7 XI 1928).
W okresie międzywojennym Edmund był redaktor Przeglądu Stolarskiego – poznańskiego dwutygodnika dizajnerskiego (1927–1932). W 1939 otworzył fabrykę mebli na Świętym Rochu (znacjonalizowany w 1949 r.).
Podczas okupacji w roku 1940 wysiedlony z wielkopolski, powrócił po wkroczeniu wojsk radzieckich.
W latach 1950–1955 projektował dla Zjednoczenia Przemysłu Meblarskiego, a następnie dla Centralnego Zarządu Przemysłu Meblarskiego. Od 1956 do 1958 pracował dla Cepelii (meble). W 1964 stworzył projekt wnętrz dla Muzeum Rzemiosł Artystycznych (inspiratorem był prof. Zdzisław Kępiński).
Zmarł 9 VII 1965 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym w Poznaniu na Junikowie
pole 11 kwatera B
rząd 5 miejsce 13
GPS: 52.388674, 16.829544
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1052050&name_surname=W%C4%99c%C5%82awski%20Edmund#
https://billiongraves.com/.../Edmund-W%C4%99c%C5.../28134710
Miejsce spoczynku weterana zostanie zgłoszone do Urzędu Miasta Poznań, Wydział Kultury w celu oznaczenia w wyszukiwarce miejskiej grobów i do IPN - wniosek o wpis do Ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
źródła: Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 75 / 1889; Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 446 / 1889; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/263, skan 198 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1892, Księga urodzeń t. V; IPN - Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; APP, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931 ;Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cm. w Poznaniu; WTG Gniazdo - Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego - baza on-line; Wikipedia; zdjęcia z archiwum wnuczki prof. Weroniki Węcławskiej-Lipowicz
Za pomoc dziękuję p. Katarzynie Krüger
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 75 / 1889
Julianus Węcławski (27 lat)
Venceslava Bakalarska (25 lat)
Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 446 / 1889
Julian Węclawski (26 lat) ojciec: Peter Węclawski , matka: Michalina Andrzejewska
Wenceslawa Antonie Klara Bakalarska (30 lat) ojciec: Johann Bakalarski , matka: Elisabeth Steinborn
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/263, skan 198 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1892, Księga urodzeń t. V
Edmund, rodzice: Julian Węclawski , Wacława Bakalarska

Hypki Wojciech (1894-1974)

Urodził się 23 III 1894 r. w miejscowości Gozdowo (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Września). Rodzice Tomasz Hypki vel Chypki (ur. 1861, syn Łukasza Chypkiego i Agnieszki z d. Gawlak) i Marianna z d. Wawrzynkiewicz (ur. 1858, córka Jakuba i Elżbiety z d. Jaśkowiak II voto Grześkiewicz). Para pobrała się w 1885 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej sześcioro dzieci, których znamy imiona - Zofia po mężu Brywczyńska (1887-1966), Michalina (1896), Ignacy (13 I 1899 - 12 XI 1947), Marianna (1901-1985), Ludwik (11 VIII 1889 - poległ podczas I wojny światowej, co znajduje potwierdzenie na pruskich listach strat Preußen 249 z 15 VI 1915 r.) i Maksymilian (11 X 1891 - 1961).
Wojciech ukończył szkołę powszechną w rodzinnej miejscowości, następnie rozpoczął naukę w szkole rolniczej. W 1921 r. ożenił się z Pelagią z d. Bruczyńska (ur. 18 II 1903 r. w Sokolnikach, córka Jana i Katarzyny z d. Wojciechowska. Zmarła w Poznaniu 22 XII 1947 r.). Z tego związku urodziło się co najmniej sześcioro dzieci, których znamy imiona (na podstawie Kart meldunkowych miasta Poznania) - Bolesław (1 I 1921- 12 III 1993), Irena (*+1922), Edward Tomasz (25 IX 1923), Henryk Jan (10 I 1926 - 25 XII 1960), Czesław (30 VI 1928) i Jan Władysław (18 V 1930 - 23 IX 1959). 6 IV 1922 r. małżonkowie Hypccy z synem Bolesławem przeprowadzili się z Gozdowa do Poznania, tu też urodziły się następne dzieci. Jak wynika z zapisu na akcie urodzenia sporządzonego pod nr 98 w USC Września z dn. 27 III 1894 r. Wojciech Hypki 27 XII 1948 r. zawarł II związek małżeński.
W 1914 r. powołany do armii pruskiej brał udział w działaniach wojennych, zwolniony z wojska 31 XII 1918 r. powrócił w rodzinne strony, gdzie 6 I 1919 r. dołączył do Powstania Wielkopolskiego. Następnie otrzymał przydział do będącego w organizacji 1. Pułku Artylerii Polowej (od 27 V 1919 r. pułk ten nosił nazwę 3. Pułk Artylerii Polowej). Brał udział w walkach na froncie północnym powstania pod Nakłem, Kcynią, Gołańczą i Szubinem. Nie jest wykluczone, że brał także udział w wojnie polsko - bolszewickiej, o czym nie wspominają dokumenty z lat 50. XX i późniejsze, ale potwierdzenie może znajdować się w odrzuconym 12 VI 1935 r. wniosku do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości (WBH), a jest to tym bardziej prawdopodobne, gdyż Hypki po powstaniu pozostał w wojsku do 31 X 1934 r. Zwolniony jako zawodowy podoficer w stopniu starszego ogniomistrza.
Uczestnik Kampanii Wrześniowej 1939 r., pod Warszawą wzięty do niemieckiej niewoli, z której został zwolniony i powrócił do Poznania. W 1945 r. brał udział w walkach o Poznań m. in. przy zdobywaniu poznańskiej Cytadeli.
Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia
Polski, Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym i Krzyżem Walecznych, a Uchwałą W38/74 mianowany do stopnia podporucznika.
Zmarł 22 VIII 1974 r. w Poznaniu, spoczął na cm. komunalnym na Junikowie. Następnie przeniesiono szczątki na cm. Jeżycki, gdzie spoczął w grobie zmarłej w 1947 r. małżonki Pelagii. Tu także w 1993 r. pochowany został syn Bolesław a w 2022 r. pochowano tu także Helenę (ur. 24 III 1946). Spoczywają kwatera L rząd 26 miejsce 12
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...#
Źródła: Parafia katolicka Bieganowo, wpis 1 / 1885; Urząd Stanu Cywilnego Września, wpis L-2 / 1885; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1984/1/67, skan 52 Września (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; WBH, Kolekcja Akt Personalnych i Odznaczeniowych; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 417: Życiorysy powstańców wielkopolskich: H - tom II (Hoffmann Roman - Hytry Stanisław); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 5 VI 2025 i Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym; Głos Wielkopolski. 1974.08.24-26 R.30 nr 200 Wyd.A; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Dokumenty zgromadzone przez Jarosława Dębskiego; Dokumentacja fot. grobu - Monika Bijpost.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Parafia katolicka Bieganowo, wpis 1 / 1885
Thomas Hypki (23 lat)
Marianna Wawrzynkiewicz (24 lat)
Urząd Stanu Cywilnego Września, wpis L-2 / 1885
Thomas Hypki alias Chypki (ur. 1861)
ojciec: Lukas Hypki vel Chypki , matka: Agnes Gawlak
Marie Wawrzynkiewicz (ur. 1858)
ojciec: Jacob Wawrzynkiewicz , matka: Elisabeth sv Grześkiewicz zd. Jaśkowiak
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1984/1/67, skan 52 Września (USC) - akt urodzenia, rok 1894, Księga urodzeń
Wojciech, rodzice: Thomas Hypki , Marianna Wawrzynkiewicz

Goliński Stanisław (1900-1974)

Urodził się 5 V 1900 r. w Poznaniu w rodzinie Macieja (ur. 25 II 1872, syn Tomasza i Wincenty z d. Kubińska) i Marianny z d. Stefańska (5 III 1868 - 1936, córka Augusta i Konstancji z d. Ammacher II voto Kunkel). Para pobrała się 10 V 1897 r. Z tego związku urodzili się także Adam (3 XII 1902), Feliks (1906-1912) i Aleksander (1907).
W 1923 r. ożenił się z Marianną Pataniak (ur. 8 VIII 1897 r. w Słociniu, córką Marina i Jadwigi Flak). Z tego związku do 1933 r. urodzili się także Janina po mężach Ruszczyńska - Wicher (3 II 1924 - 2009), Henryk (28 VII 1926) i Marian Jan (7 VIII 1930).
Stanisław Goliński swoje życie zawodowe związał z kolejami.
14 V 1918 r. powołany do armii pruskiej, brał udział w końcowej fazie I wojny światowej. Następnie jako ochotnik dołączył do oddziału powstańczego w Poznaniu i brał udział w walkach na terenie miasta Poznania. w Uchwale o nadanie Wielkopolskiego Krzyża Powstańczego z 1974 r. napisano m. in. “Walczył przy boku Franciszka Ratajczaka przy szturmie na Prezydium Policji, Zamek, Dworzec i koszary grenadierów. Jego dowódcami byli Stanisław Nogaj i por. Celichowski. Po wyzwoleniu Poznania walczył jeszcze pod Lesznem o Pawłowice, Lipno Nowe i Małe oraz Duże Krzycko”. Wcielony do 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 55. p.p.), zdemobilizowany w czerwcu 1922 r. Zatem istnieje prawdopodobieństwo, że brał także udział w wojnie polsko - bolszewickiej. Niestety nie znaleziono dokumentów, który by to potwierdziły. W okresie międzywojennym nie był członkiem związków czy towarzystw weteranów. Wstąpił do ZBoWiD.
Zmarł 20 II 1974 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym św. Andrzeja Apostoła (Spławie) w Poznaniu, spoczywa pole 2 kwatera 1 rząd 5 miejsce 64
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...#
To także miejsce pochówku jego żony Marianny (Marii) zm. 1 XII 1973 r.
Źródła: Parafia katolicka Poznań - par. Najśw. Serca, wpis 24 / 1897; Urząd Stanu Cywilnego Jeżyce, wpis 42 / 1897; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/558, skan 429 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1900, Księga miejscowa urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 5 VI 2025 i Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym; Głos Wielkopolski. 1974.02.22 R.30 nr45 Wyd.AB; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Dokumenty zgromadzone przez Jarosława Dębskiego; Dokumentacja fot. grobu Katarzyna Krüger
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Parafia katolicka Poznań - par. Najśw. Serca, wpis 24 / 1897
Matthias Goliński (ur. 1872)
ojciec: Thomas , matka: Vincentia Kubińska
Marianna Stefańska (ur. 1868)
ojciec: Augustinus , matka: Constantia Amacher
Urząd Stanu Cywilnego Jeżyce, wpis 42 / 1897
Matthias Golinski (ur. 1872)
ojciec: Thomas Golinski , matka: Vinzentiea Kubinska
Marie Stefanska (ur. 1868)
ojciec: August Stefanski , matka: Konstanze Ammacher
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/558, skan 429 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1900, Księga miejscowa urodzeń
Stanislaus , rodzice: Mathias Gulinski, Maria Stefańska

Bajon Józef 1898, PRZEMĘT

Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Józef Bajon,
* Rodzice: Józef, Jadwiga Drożdżyńska
* Dziadkowie - Stanicław i Brygida z Bauerów Bajon i Michał i Providentia Przydrożna Drożdżyńscy
urodzony 1898-02-27, Przemęt (Wolsztyn )
zmarł 16-06-1969 w Poznaniu, pochówek - cmentarz Miłostowo
Uchwała Rady Państwa nr: 04.04-0.119 z dnia 1958-04-04 Opis: Kolega Bajon Józef brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim 1918/19 r. jako ochotnik z bronią w ręku w czasie od 28.12.1918 r. do dnia 04.02.1919 r. w 7 Kompanii Straży Bezpieczeństwa w Poznaniu. Brał udział w walkach ulicznych w Poznaniu przy zdobywaniu koszar przy ul. Solnej i Rolnej. Następnie przydzielony do 1 pułku rezerwy - później 10 Pułku Strzelców Wlkp. - brał udział w walkach pod Szubinem, Rynarzewem i Nakłem pod dowództwem kpt. Wężyka. Zdemobilizowany w 1920 roku w stopniu st. szeregowca. Podstawa: zaświadczenie świadków współtowarzyszy broni: kolegi Talarczyka Stefana i kolegi Michalaka Franciszka, członków ZBoWiD. ; http://powstancy-wielkopolscy.pl/search

Tomasz Chłopek

urodził się 8 gru 1889 w Wąchabnie, Kopanica
Zmarł pomiędzy paź 1956 i gru 1956
Stratford Upon Avon, England
rodzice - Aleksander i Marianna Gorgiel Chłopkowie,
Dziadkowie - Andrzej i Marianna Kramska Chłopkowie oraz Wincenty i Barbara Schwabe Gorgiel.
Rodzeństwo - Józef i Franciszek - spoczywają na cmentarzu w Kopanicy
źródła:
[m.in. biogramy, dzieje powstania w miejscowościach] Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego Koło Wolsztyn
Jabłoński Tadeusz, Materiały do historii Powstania Wielkopolskiego 1918/19. Z. 1, 1938
Poszwiński Dariusz, Kopanicka drużyna Powstańców Wielkopolskich 1918-1919
#Genealogia #Powstanie_Wielkopolskie #Powstańcy #Lub_Wielkopolskę #Lub_Lubuskie #Poznań #Chłopek #Kopanica