Wojtasz Jan (1897 - 1989)
Wojtasz Jan (1897 - 1989)
Urodził się 22 XI 1897 r. w Swadzimiu. Rodzice Antoni (2 III 1859, syn Stanisława i Marianny z d. Chojnacka) i Magdalena z domu Perz ( 27 III 1874, córka Marcina i Wiktorii Kaczmarek). Z tego związku urodzili się także Józef (17 II 1896 - 12 XI 1957, żołnierz armii pruskiej, podczas I wojny światowej wzięty do niewoli), Franciszek (17 XII 1899), Maksymilian (1902), Stanisława (1905), Zofia (1908) i Leon (1914).
Jan Wojtasz przed wybuchem I wojny światowej działał w Polskich Kołach Śpiewaczych. Po wybuchu Powstania Wielkopolskiego już 27 XII 1918 r. wstąpił do oddziału powstańczego pod dowództwem ppor. Mariana Ernsdorffa, tworzącego się na poznańskiej Wildzie. Brał udział w rozbrajaniu Niemców, zajmowaniu Prezydium Policji i koszar saperów w Poznaniu oraz w zdobywaniu lotniska w Ławicy. Później skierowany do 13. oddziału karabinów maszynowych. 15 I 1919 r. przydzielony został do 3. kompanii 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 55. pp) i służył na froncie pod Lesznem i Kąkolewem. W szeregach 1. PSW brał udział w odsieczy Lwowa. Później wraz z pułkiem brał udział w walkach na Białorusi podczas wojny polsko - bolszewickiej, aż do 26 VII 1920 r. W późniejszym okresie skierowany do 7. Dywizjonu Żandarmerii Wojskowej. Z jego szeregów podczas powstania śląskiego został wydelegowany jako członek Straży Bezpieczeństwa. Z wojska zwolniony został w stopniu kaprala 10 X 1921 r. przez 7. Dywizjon Żandarmerii Wojskowej. Od 1933 r. był członkiem Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 r., a później od 1938 r. Związku Powstańców Wielkopolskich, koło Pracowników Zakładów Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Zweryfikowany jako powstaniec 10 X 1934 r. (nr dyplomu 4740, nr Referatu Historycznego 12126). Działał również w Związku Strzeleckim. Co ciekawe, w kwestionariuszu członkowskim dla ZPW jako swój znak szczególny Jan Wojtasz podał „przestrzał lewej nogi”. Niestety nie wiadomo dokładnie kiedy odniósł tę ranę. Został odznaczony Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918/21, Odznaką Honorową „Orlęta”, Odznaką Pamiątkową Frontu Litewsko-Białoruskiego oraz Krzyżem Armii Wschodniej (nie jest do końca jasne o jakie odznaczenie chodzi. Być może chodzi o Krzyż Obrony Lwowa, które otrzymywali żołnierze „Grupy Wschodniej” walczącej o Lwów w 1919 roku). 17 XII 1958 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, a w 1972 r. został awansowany na stopień podporucznika. 22 II 1937 r. jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony.
W okresie międzywojennym mieszkał przy ul. Pustej 30 w Poznaniu.
Pracował jako ślusarz w Zakładach Hipolita Cegielskiego w Poznaniu.
15 IX 1926 r. ożenił się z Teodozją Helcyk (ur.28 V 1906 w Kościanie). Z ich małżeństwa urodzili się dwaj synowie - Stefan Franciszek (1927-1928) i Jarosław Marian (ur. 22 czerwca 1933) i córka, której imienia nie znamy po mężu Hutyra.
Zmarł 2 V 1989 r. i został pochowany w Kwaterze Powstańców wielkopolskich na cmentarzu Poznań Junikowo pole 6 kwatera 1 rząd 4 miejsce 7 GPS: 52.38498, 16.835743
https://billiongraves.com/.../Jan-Wojtasz.../26388347
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1120326&name_surname=Wojtasz%20Jan#OpenMap
To także miejsce pochówku jego małżonki Teodozji i zięcia Eugeniusza Hutyry (1931-2011).
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/3/65, skan 12 Jankowice (USC) - akt małżeństwa, rok 1895, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/70, skan 78 Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń; APP, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Wyszukiwarka grobów na poznańskich cmentarzach; WBH. Kolekcja akt PW i Kartoteka personalno - odzanczeniowa; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on - line i Lista odznaczonych WKP; Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/3/65, skan 12 Jankowice (USC) - akt małżeństwa, rok 1895, Księga małżeństw
Antonius Wojtasz (36 lat), rodzice: Stanislaus Wojtasz , Marianna Chojnacka ,
Magdalena Perz (21 lat) , rodzice: Martinus Perz , Victoria Kaczmarek
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/70, skan 78 Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1897, Księga urodzeń
Johann , rodzice: Anton Wojtasz, Magdalena Perz