Unrug (Unruh) Antoni Ignacy (1860-1939)
Unrug (Unruh) Antoni Ignacy (1860-1939)
Co do pisowni nazwiska, w dostępnych dokumentach metrykalnych zapis nazwiska jest dwojaki - zarówno Unruh jak i Unrug. W dwóch przypadkach w aktach urodzenia u Emilii i Wiktora zaznaczono, że nazwisko rodowe brzmi Unruh. Jednak w historiografii rodzina występuje jako Unrug.
Antoni Ignacy urodził się 22 lutego 1860 r. w miejscowości Mełpin (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie śremskim, w gminie Dolsk). Był synem Wiktora Edwarda (31 X 1831 Dzięczyna - 15 IX 1915 Mełpin, syn Henryka Kajetana Maurycego i Angeliki Anieli Tekli h. Łodzia z d. Kurnatowska) i Emilii (Amalia) Florentyna z d. Bojanowska (1839 Mełpin - 9 VIII 1904 Mełpin, córka Ignacego Teodora i Jadwigi z d.Nowacka). Para pobrała się w 1857 r. w parafii w Mórce.
Z tego związku urodzili się także:
– Rozalia (ur.1858, żona Tadeusza Świniarskiego oficera Polskiej Żeglugi Wielkiej);
– Franciszek (1861 - 1923), żołnierz armii pruskiej, w szeregach 4. Garde - Feldartillerie - Regiment brał udział w I wojnie światowej, podczas walk ciężko ranny, co potwierdza pruska lista strat z 5 VIII 1916 r. Preußen 599, nigdy nie doszedł do pełni sił. Ożeniony z Emilią z Taczanowskich, ich synami byli Powstańcy Wielkopolscy - Włodzimierz ur. w Berlinie 18 VI 1894, zm. w San Francisco 3 XI 1979 i Wojciech Józef ur. 4 VII 1899, zm. w Krakowie 5 XI 1984;
– Ignacy Józef (1865);
– Emilia Helena (1876-1930), wyszła za Stanisława Kurnatowskiego ur. 10 VIII 1873);
– Tadeusz (1868-1918);
– Karol Konstanty (28 I 1870 - 1939), wspierał materialnie i organizacyjnie Powstanie Wielkopolskie w powiecie żnińskim);
– Wiktor Bolesław Wojciech (ur. 11 IX 1871 w Mełpinie, zm. 18 stycznia 1925 w Mełpinie) – współorganizator Straży Ludowej i dowódca oddziału kawalerii w Powstaniu Wielkopolskim;
– Stanisław (1 X 1877 Mełpin - 28 I 1927 Mełpin, w WBH teczka bez danych szczegółowych).
Po ukończeniu czterech klas gimnazjum w Śremie wstąpił do Korpusu Kadetów w Dreźnie. W latach 1877–1881 był słuchaczem Szkoły Wojskowej w Erfurcie. Po ukończeniu szkoły rozpoczął służbę w Armii Cesarstwa Niemieckiego. W 1897 r. został przeniesiony do rezerwy. Po wybuchu I wojny światowej 13 IX 1914 r. został ponownie zmobilizowany do armii pruskiej, wg. polskich źródeł służył do IX 1918 r. Natomiast niemieckie źródła podają dodatkowo dokładną drogę awansów w wojsku pruskim, i tak w 1881 był chorążym, w 1884 awansowany do stopnia porucznika, w 1887 do porucznika, w 1893 do stopnia kapitana, po czym w 1897 przeniesiony do rezerwy, w 1916 awansowany do stopnia majora i służył do końca wojny.
Na dzień dzisiejszy nie ustalono w jakim charakterze Antoni brał udział w Powstaniu Wielkopolskim, wykluczyć należy jego udział z bronią w ręku, prawdopodobnie mógł pełnić funkcje doradcze ze względu na swój wiek i doświadczenie wojskowe. Dopiero 11 III 1919 r. na wniosek głównodowodzącego Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej dekretem nr 6 przyjął go do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim z zatwierdzeniem posiadanego stopnia majora i mianował podpułkownikiem, a dekretem nr 7 z tego samego dnia - pułkownikiem w korpusie kawalerii. W Armii Wielkopolskiej pełnił funkcję inspektora Okręgowej Komendy Uzupełnień czyli de facto już po powstaniu, gdyż wg przyjętego kalendarium Powstanie Wielkopolskie zakończyło się 16 II 1919 r. rozejmem w Trewirze (mimo toczących się walk na frontach powstania). 6 IX 1919 r. został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego. 1 II 1920 r. został zastępcą komisarza rządu w polsko-niemieckiej komisji delimitacyjnej. Z dniem 1 V 1921 r. został przeniesiony w stan spoczynku, w stopniu pułkownika. 2 VI 1921 r. Józef Piłsudski mianował go tytularnym generałem podporucznikiem. 26 IX 1923 roku został zatwierdzony w stopniu tytularnego generała brygady. W Wojskowym Biurze Historycznym w Kolekcji generałów WP znajduje się projekt dokumentu pt. Wniosek na Radę Ministrów w przedmiocie nadania panu Generałowi Rezerwy Orderu Odrodzenia Polski, w którym zapisano “(...) stawił się mimo podeszłego wieku i stanu zdrowia z chwilą wybuchu powstania wielkopolskiego do dyspozycji. Ujął w swe ręce i zorganizował w krótkim czasie w styczniu 1919 r. jako Inspektor Służby Poborowej całą służbę poborową w Wielkopolsce, przez co umożliwił wystawienie 3 dywizji piechoty, 1 brygady jazdy i 1 brygady piechoty rezerwowej. Powołany na dowódcę 23. dywizji piechoty zorganizował i wyekwipował ją tak, że przy objęciu Górnego Śląska 23. dywizja piechoty mogła wystąpić w stanie odpowiednim budzącym nawet zachwyt u ludności cywilnej”.
Antoni Unrug w 1880 r. poślubił Amelię von Hachez (ur. 21 V 1864 r. w Dreźnie, zm. 16 V 1921 w Piotrowie) i miał z nią dwóch synów: Wiktora (30 X 1886 Drezno - 22 X 1973 Freiburg, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego Poznań. Ożenił się z Elizą von Kageneck, z którą miał syna Piotra i córkę Marię. Brał udział w wojnie polsko bolszewickiej, podczas której dwukrotnie został odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1939 roku, on i jego syn Piotr, walczyli w kampanii wrześniowej) i Franciszka Józefa (11 XII 1887 Oschatz - 19 I 1945 KL Stutthof, Powstaniec Wielkopolski, działacz podziemia antyniemieckiego, członek AK. Ożeniony z Zofią z Dąbskich Rembowską, z którą miał córkę Antoninę, wychowywali także dwoje dzieci Zofii - Elżbietę i Macieja Rembowskich (ojciec rodzeństwa poległ w 1920 r. podczas wojny polsko - bolszewickiej, oboje walczyli w Powstaniu Warszawskim na Mokotowie. Maciej pseudonim „Madej” był ppor. w pułku „Baszta”, Elżbieta po mężu Sokolnicka, Powstania zginęła).
Antoni Ignacy Unrug po przejściu na emeryturę mieszkał w majątku w Piotrowie (obecnie dzielnica Poznania). Był długoletnim prezesem i członkiem honorowym poznańskiego Towarzystwa Łowieckiego.
Zmarł na udar serca 16 VIII 1939 r. w Piotrowie. Na życzenie Zmarłego ciche spuszczenie Zwłok do grobu rodzinnego w Piotrowie nastąpiło w dniu 18 sierpnia 1939 roku (za Nekrologiem, który ukazał się w Dzienniku poznańskim).
Spoczywa na cmentarzu pw. św. Jakuba Większego Apostoła w Głuszynie (Poznań) pole B kwatera 3 rząd 1 miejsce 13 GPS: 52.317447, 16.956489
https://billiongraves.com/.../Antoni-Unrug.../177887375
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...
źródła: Parafia katolicka Mórka, wpis 9 / 1857; Wojskowe Biuro Historyczne, Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa i Kolekcja akt generałów i osobistości; IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka ludności; collections. arolsen - archives.org stan na 25 VIII 2024; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on-line, stan na 25 VIII 2024;wikipedia.org w wersji językowej polskiej i niemieckiej; Dziennik Poznański 1939.08.20 R.81 nr190; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Wyszukiwarka grobów na cmentarzach w Poznaniu. Dokumentacja grobu Katarzyna Krüger.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Parafia katolicka Mórka, wpis 9 / 1857
Victor Unrug (26 lat)
Aemilia Bojanowska (18 lat)