TURTOŃ Walenty i Stanisław

TURTOŃ Walenty i Stanisław

urodzili sie w rodzinie Stanisława i Katarzyny z dom. Janaszczak, para pobrała się w roku 1890, zapis ślubu w księgach brzmi:

Parafia katolicka Parkowo, wpis 6 / 1890

Stanislaus Turtoń (24 lat)
ojciec: Ignatius Turtoń , matka: Francisca Gołębowska
Catharina Janaszczak (23 lat)
ojciec: Michael Janaszczak , matka: Marianna Dachtera

Urząd Stanu Cywilnego Rogoźno, wpis L-28 / 1890

Stanislaus Turton (ur. 1866)
ojciec: Ignatz Turton , matka: Franziska Golębowska
Catharine Janaszczak (ur. 1867)
ojciec: Michael Janaszczak , matka: Marie Dachtera

Ze związku Seweryna i Marty urodzili się także:
– 1903 - 1972 - Wacław,
– 1904 - Jan,
– 1907 - ur. i zg. Kazimierz i Pelagia,
– 1908 - Jadwiga.
—-------------

Walenty Tutoń urodził się 20 stycznia 1896 roku w miejscowości Parkowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, powiecie obornickim i gminie Rogoźno, mieszkał z rodziną we wsi Słomowo.
Po przeprowadzce do Poznania ożenił się z Anastazją z dom. Sobocińska (11.01.1903 - 20.04.1982), para miała dwoje dzieci - Wandę i syna Bernarda 1940-2000.

Walenty zmarł 23 marca 1981 roku, spoczął na cmentarzu komunalnym na Junikowie,
pole 39 kwatera 3
rząd 21 miejsce 10
GPS: 52.395425, 16.82017
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1111776&name_surname=Turto%C5%84%20Walenty#

https://billiongraves.com/grave/Walenty-Turto%C5%84/30733385

To także miejsce spoczynku żony Anastazji, syna Bernarda i wnuka Krzysztofa.

Miejsce spoczynku Powstańca jest opłacone, nagrobek wymaga renowacji.
Na dzień sporządzenia notatki nie widnieje w Ewidencji IPN, zostaje zgłoszone w celu wpisu do Ewidencji grobów Weteranów.
—----------------------------------

— w Powstaniu Wielkopolskim:
jednostka: Kompania Tarnowska, 1 Kompania Wojsk Lotniczych - Ławica
status/stopień: szeregowiec, podporucznik mianowany
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy Uchwała Rady Państwa nr: 07.19-0.149 z dnia 1960-07-19
Opis: Brał czynny udział w Powstaniu Wlkp. z bronią w ręku od 01.01.1919 przy zdobywaniu Tarnowa, Rogoźna, Obornik i okolic. Następnie przeniesiony został na front czarnkowski pod dow. Wiktora Skotarzewskiego. 23.01.1919 przydzielony do 1 Kompanii Wojsk Lotniczych na Ławicy. 08.07.1921 został zwolniony z wojska i od 01.08.1921 pracował w Zakładach H. Cegielski w Poznaniu. Podstawa: książeczka wojskowa wydana przez PKU Poznań - Miasta nr ks. ewid. 770.
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 32: Spis zweryfikowanych 4622 - 9099
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Koła w Poznaniu
Wykaz grobów uczestników Powstania Wielkopolskiego na poznańskich cmentarzach, oprac. GEOPOZ Poznań
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 4/72
W WBH - 25.06.1938 roku odrzucony wniosek o Medal Niepodległości, zawód - kowal.
Działacz Polskiej Partii Socjalistycznej – polska partia polityczna o charakterze niepodległościowym, socjalistycznym i pracowniczym, założona w listopadzie 1892.
—------------------------------------------------
Stanisław Turtoń
urodził się 30 marca 1894 roku w miejscowości Parkowo – wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, powiecie obornickim i gminie Rogoźno, mieszkał z rodziną we wsi Słomowo.
Po przeprowadzce do Poznania ożenił się z Marianą Najderek (1898-1975).
Nie ustalono czy para miała potomstwo.

Stanisław podczas II WŚ kwietniu 1940 r. został aresztowany przez Niemców i uwięziony w poznańskim Forcie VII, a następnie został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau. Stamtąd został przeniesiony do obozu w Sachsenhausen (nr obozowy 31829), gdzie w grudniu tego samego roku został przez Niemców zamordowany, a jego ciało spalono w krematorium. Na prośbę jego żony, komendantura obozu przesłała jego prochy. Straty.pl podają jako datę śmierci 24 grudnia 1940 roku.

Spoczywa z małżonką Marianną (Marią) na cmentarzu parafialnym na poznańskim Górczynie

kwatera IIIL
rząd 17 miejsce 11
GPS: 52.385948, 16.877464
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Stanis%C5%82aw-Turton/32177538

To także miejsce pochówku rodziców Marianny - Stefana i Stanisławy Najderków.
W Wyszukiwarce miejskiej grobów błędnie zapisano daty życia Stanisława, podano datę urodzenia i śmierci roku 1900. Grób nie jest oznaczony jako miejsce spoczynku weterana PW, zostanie zgłoszone do UM Poznań w celu poprawy i uzupełnienia danych.

Brak danych czy miejsce spoczynku Powstańca jest opłacone, nagrobek wymaga renowacji.
Na dzień sporządzenia notatki nie widnieje w Ewidencji IPN, zostaje zgłoszone w celu wpisu do Ewidencji grobów Weteranów.
—-------------------------------------
Za Wikipedią: Stanisław był działaczem socjalistycznym i związkowym, radnym miasta Poznania w latach 1922–1929 z ramienia PPS.

W czasie I wojny światowej był marynarzem Kaiserliche Marine. W roku 1918 jako ranny przebywał w szpitalu w Hamburgu (na Listach strat IWŚ data 1917-08-31), z którego uciekł by wziąć udział w niemieckiej rewolucji listopadowej.

W tym czasie był członkiem SPD i Związku Spartakusa. Po powrocie do Wielkopolski, wziął udział w powstaniu wielkopolskim, jako podkomendny poznańskiej Rady robotniczo- żołnierskiej. Z powstania wyszedł w stopniu plutonowego. W bazie Uczestników PW - on line czytamy, że w Powstaniu był w Straży Ludowej Poznań i 4 Kompanii Marynarzy - co znajduje potwierdzenie w projekcie Odznaczonych WKP (nadano pośmiertnie) Uchwała Rady Państwa nr: 06.14-0.216 z dnia 1961-06-14
Opis:
Brał czynny udział w Powstaniu Wlkp. z bronią w ręku. Od początku grudnia 1918 jako niemiecki marynarz w Straży Ludowej w Poznaniu, później w 4 Kompanii Marynarzy Powstańców Wlkp. na froncie pod Rynarzewem, Kcynią, Szubinem i Turami pod dow. por. Tomczaka Władysława. Pozostaje w W.P. do 01.05.1920 w Baonie Kolejowym jako plutonowy. Podstawa: odpis dokumentu śmierci nr 4204/1940; odpis zaśw. porucznika Tomczaka Władysława odpis zaśw. Jeleniewskiego Antoniego; odpis zaśw. Kozłowskiego Władysława.
Adam Białoszyński w 1918 r. zorganizował IV Kompanię Marynarzy Powstańców Wielkopolskich, która wchodziła w skład batalionu Służby Straży i Bezpieczeństwa Marynarzy w Poznaniu.
5 grudnia 1918 r. w kawiarni Zielona przy ul. Wrocławskiej powołano oddział Marynarzy-Powstańców dla walk o zjednoczenie Ziem Polskich, na którego czele stanął Białoszyński. Marynarze w granatowych mundurach byli elitą sił powstańczych, m.in.: stanowili osobistą ochronę Ignacego Jana Paderewskiego podczas jego pobytu w Poznaniu.
Zorganizowana przez Białoszyńskiego kompania zdobyła koszary 47 pułku piechoty niemieckiej, ogniem zaporowym ostrzelała koszary 6 pułku grenadierów na Grunwaldzie, uniemożliwiając im działania w centrum miasta, zdobyła też Fort VII z zaopatrzeniem wojskowym oraz Dworzec Główny, a 6 stycznia 1919 r. brała udział w zwycięskim szturmie na lotnisko Ławica.
W styczniu 1919 r. Białoszyński wyruszył na czele kompanii marynarzy na odcinek frontu północnego pod Szubin, Łabiszyn, Żnin, Tury, Rynarzewo. W walkach pod Rynarzewem, gdzie kompania zdobyła pociąg pancerny, zginęło kilkunastu marynarzy, a Białoszyński został ciężko ranny.
Według biogramu zamieszczonego na Wikipedii czytamy dalej:

Po powstaniu Turtoń pracował w poznańskich zakładach kolejowych jako ślusarz. Tam też związał się z Związkiem Zawodowym Kolejarzy i Polską Partią Socjalistyczną. W 1920 r. był jednym z przywódców strajku kolejarzy przed zamkiem cesarskim w Poznaniu. Był członkiem Rady Naczelnej PPS oraz Zarządu Głównego ZZK. W latach 1922–1929 zasiadał w radzie miasta Poznania z ramienia PPS. Był działaczem Kolejowego Przysposobienia Wojskowego.

We wspomnieniach Jana Kaczmarka, robotnika zakładów kolejowych, Stanisław Turtoń był przedstawiany jako odważny i błyskotliwy orator, co wielokrotnie wykorzystywał. W 1930 r. podczas wiecu pierwszomajowego w Gnieźnie, ostro skrytykował w przemowie działalność KPP i Związek Radziecki, za co został pobity przez tłum zwolenników konkurencyjnej PPS-Lewicy. W lipcu 1939 r. w Obornikach wygłosił referat nt. „Wojna czy pokój”, zakończony oświadczeniem:

Deklarujemy stuprocentowe poświęcenie wszystkiego, nawet życia dla Niepodległości Rzeczypospolitej, nie żądając żadnej nagrody, gdyż jest to zresztą naszym obowiązkiem, lecz mamy prawo żądać by nie traktowano nas jak pariasów, lecz jak pełnoprawnych obywateli.

W Wojskowym Biurze Historycznym - odrzucony wniosek o Medal Niepodległości 25.06.1938 roku.
—-------------------------------



sporządzono na podstawie

– Projekt - Poznań,
– wyszukiwarka grobów Miasta Poznania,
– wyszukiwarka grobów billiongraves.com
– Kartoteka ewidencji ludności 1870-1931,
– Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on line,
– Odznaczeni WKP,
– Ewidencja ludności miasta Poznania,
– Projekt BASIA,
– Listy strat I i II Wojny Światowej,
– Wikipedia

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2022