Śmierzchalski Józef (1890-1973)

Śmierzchalski Józef (1890-1973)

Urodził się 14 III 1890 r. w miejscowości Łęczyce (dawniej Łęskie Olędry, wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Opalenica). Rodzice Roman (ur. 22 II 1846, syn Jana i Marianny z d. Silska) i Julianna Franciszka z d. Geisler (ur. 28 IV 1860, córka Wincentego i Julianny z d. Meier) pobrali się w 1882 r. w Opalenicy. Z tego związku urodzili się także Władysława ( 28 IV 1883), Władysław (12 IX 1884 - 14 I 1943), Helena (20 V 1887) i Maria (Marianna 23 V 1898 - 10 VIII 1968), oraz
— Leon - ur. 7 IV 1894 r., zginął 30 III 1915 r. podczas I wojny światowej, trzykrotnie wymieniony na pruskich listach strat Preußen 247 z 12 VI 1915 jako żołnierz Besatzungs - Regiment 8 Posen, Besatzungs - Brigade 2 - ranny, Preußen 201 z 17 IV 1915 r. - żołnierz Besatzungs - Regiment 8, Brigade Rüdiger - zaginiony i Preußen 449 z 8 II 1916 r. jako żołnierz Infanterie - Regiment 332 - zabity;
— Jan ur. 12 IV 1892 r., zginął jako żołnierz armii pruskiej 2 IV 1916 r. pod Vaux we Francji, wymieniony na pruskich listach strat z 26 XI 1915 r. lista 389 - żołnierz Lenker - Hauland, Grätz - ranny i na liście nr 526 z 10 V 1916 r. jako żołnierz Reserve-Infanterie-Regiment 7 - zabity);
— Bronisław ur. 22 VII 1901 r. Od 1935 r. członek Stronnictwa Narodowego. Mieszkaniec Opalenicy. Niestety, nie potwierdzono jego udziału w Powstaniu Wielkopolskim. Uczestnik wojny polsko - bolszewickiej. W czerwcu 1940 r. zaprzysiężony do Narodowej Organizacji Bojowej (NOB, polska organizacja konspiracyjna obozu narodowego działająca w latach 1939–1941 na terenach wcielonych do III Rzeszy) przez Heliodora Jankiewicza (1906-1942). Otrzymał zadanie utworzenia placówki organizacyjnej we Lwówku. Zajmował się kolportowaniem gazetki „Polska Narodowa" oraz pomocą społeczną dla rodzin ofiar wojny. Aresztowany 29 IX 1941 r. i osadzony w Forcie VII a następnie w więzieniu w Elblągu. Wyrokiem Wyższego Sądu Krajowego w Poznaniu (OLG) na sesji wyjazdowej w Elblągu skazany 16 VII 1942 r. na karę śmierci. Stracony 22 VIII 1942 r. w więzieniu przy ul. Młyńskiej w Poznaniu (Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, Relacje i wspomnienia zgłoszone na konkurs Związku Inwalidów Wojennych PRL i OKBZH/OKBZpNP-IPN w Krakowie w latach 1983-1989. IPN Kr 1/2217; Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Untersuchungshaftanstalt Posen [Areszt Śledczy Sądowy w Poznaniu] IPN GK 80/4 s. 27 Monatlicher Nachweis der durch Fallbeil hingerichteten Gefangenwn. Anf. 20.06.1940 End. 31.08.1942. [Miesięczne zestawienia imienne więźniów straconych przy użyciu gilotyny za okres od 20.06.1940 do 31.08.1942 r.]; Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu; Kwestionariusze okupacyjnych zgłoszeń zgonu osób pozbawionych wolności, Więzienie Młyńska 1 IPN Po 3/409, 3z4, s. 214; Oddziałowe Archiwum IPN w Gdańsku IPN Gd 1077/12 t.27; księga zgonów Urzędu Stanu Cywilnego w Poznaniu, lata 1940-1944,P 3793 I.Z.Dok.V-355 Archiwum II Wojny Światowej Instytutu Zachodniego w Poznaniu; źródło Encyklopedia konspiracji wielkopolskiej 1939-1945).
Śmierzchalski Józef powołany do armii pruskiej podobnie jak jego młodsi dwaj bracia brał udział w I wojnie światowej na froncie zachodnim (o czym świadczą informacje zachowane w archiwum rodziny). Prawdopodobnie brał udział w Powstaniu Wielkopolskim w oddziałach z Opalenicy, w projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on - line, stan na 18 III 2025 - bez danych szczegółowych został zapisanych dwóch Józefów:
1/ Józef I Śmierzchalski
uwagi: powstaniec z Ziemi Opalenickiej
źródła: Wielkopolski Powstaniec 2006, R. 12; Powstańcy Wielkopolscy 1918-1919 Ziemi Opalenickiej (maszyn.)
2/ Józef II Śmierzchalski
uwagi: powstaniec z Ziemi Opalenickiej
źródła: Wielkopolski Powstaniec 2006, R. 12; Powstańcy Wielkopolscy 1918-1919 Ziemi Opalenickiej (maszyn.)
i w takiej też formie ich nazwiska uhonorowano na tablicy pamiątkowej w Opalenicy, natomiast lista powstała na podstawie pracy dr. Bogumiła Wojcieszaka, który zbierał informacje i dokumenty, niestety dla Józefów brak dokumentów.
W latach 30. XX w. był ekonomem na majątku w Drzonku (wieś leżąca 5 km na północ od Dolska, przy drodze do Śremu). W 1938 r. kupił część ziemi wraz z dworem w Piaskowie koło Szamotuł od Piotra Henclewskiego. Podczas okupacji niemieckiej Józef opuścił swój majątek i zamieszkał u jednej z sióstr w Chorzępowie koło Sierakowa.
Po II wojnie światowej ożenił się z pochodzącą z Chorzępowa Apolonią z d. Stańko (ur. 3 I 1910 - 19 IX 1998, córka Józefa i Julianny Marty Jarysz). Z tego związku urodziły sie dwie córki - Maria Marta i Anna.
Zmarł 31 XII 1973 r. w Piaskowie. Pochowany na cm. parafialnym w Szamotułach, spoczywa z małżonką Apolonią i zięciem Wiesławem
Sektor XII Rząd 23 Nr grobu 14
https://szamotuly.grobonet.com/grobonet/start.php...
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025