Nogajowie Z POZNANIA

Nogajowie Z POZNANIA

JAN i ROZALIA z dom. Chwiałkowska pobrali się w Poznaniu w 1897 roku
Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 358 / 1897

Johann Nogaj (ur. 1874) ojciec: Michael Nogaj, matka: Josephine Marschal
Rosalie Chwiolkowska (ur. 1875) ojciec: Franz Chwiolkowski, matka: Catharine Mikolajczak

Parafia katolicka Poznań - par. św. Marcina, wpis 136 / 1897

Joannes Nogaj (ur. 1874) ojciec: Michael, matka: Josepha Marszał

Rosalia Chwiałkowska (ur. 1875) ojciec: Franciscus, matka: Catharina Mikołajczak

Jan urodził się 22 grudnia 1871 roku w Pile, pow. Oborniki, nie jest znana data zgonu oraz pochówek, Rozalia urodziła się 31 sierpnia 1875 roku, zmarła w Poznaniu 26 września 1926 roku, miejsce pochówku nie jest znane - oboje zostali wymienieni przez synów Stanisława i Franciszka jako osoby wspomagające Powstanie Wielkopolskie, w ich mieszkaniu na poddaszu była przechowywana i gromadzona broń.
Po śmierci Rozalii Jan ożenił się ponownie 19 października 1928 roku z Agnieszką Kromolicką.

Ze związku Jana z Rozalią oprócz omówionych poniżej urodzili się także:
-- 18 kwietnia 1908 roku Teofil,
-- 24 kwietnia 1910 - Zofia,
-- 14 maja 1912 Bernard - więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego MAUTHAUSEN,
-- 30 kwietnia 1914 - Zygmunt,
-- 17 lipca 1915 - Klara,
-- 06 października 1916 - Teresa
-----------------------------

#NOGAJ STANISŁAW urodził się 08 listopada 1897 roku w Poznaniu, zmarł 21 stycznia 1971 roku w Katowicach. Powstaniec Wielkopolski i Śląski.

W Powstaniu i konspiracji:
jednostka: POW, Oddział Wywiadowczo - Wykonawczy, Komenda Muzeum w Poznaniu, Rada Żołnierska
status/stopień: dowódca
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy - w uzasadnieniu napisano:”Uchwała Rady Państwa nr: 12.06-0.961 z dnia 1957-12-06

Opis:
Według drukowanych opisów historycznych, należy do wybitnie zasłużonych działaczy i bojowników o wyzwolenie ziem polskich spod zaboru pruskiego. W latach 1905/06 był inicjatorem i organizatorem strajku szkolnego w swojej klasie szkoły świętomarcińskiej w Poznaniu. Był aktywnym działaczem w Sokole i Skaucie. Pierwszym organizatorem bojówek niepodległościowych w Poznaniu (1914 r.). Stał na czele organizacji niepodległościowej zaboru pruskiego do 1918 r. - był zastępcą komendanta P.O.W. zaboru pruskiego. Był kierownikiem Wydziału Wywiadowczo-Wykonawczego. Organizował pierwsze oddziały powstańcze w Poznaniu, zdobył gmach prezydium policji, gmach Sztabu V Korpusu, koszary Kernwerk, 20 p. 5 pułku art. ciężkiej, arsenały. Brał udział w walce pod Ławicą. Był zastępcą komendanta w akcji pod Szubinem, kierował grupą pod Szamocinem a następnie na odcinku Paterek - Ludwikowo. 21.02.1919 został aresztowany za bolszewizm. Brał udział w I i III Powstaniu Śląskim. Więziony i ranny. Przebywał w więzieniu w Opolu. W okresie międzywojennym brał wybitny udział w pracy społecznej, a zwłaszcza w organizacjach sportowych i byłych uczestników powstań narodowych. W okresie okupacji stał na czele organizacji ruchu oporu Odrodzenie, został aresztowany i przebywał w obozach koncentracyjnych do 1945 r.(...)”
– polski dziennikarz i pisarz pochodzący z Poznania, a związany ze Śląskiem, jeden z pierwszy twórców literatury obozowej (publikowanej już przed II wojną światową).
Należy do wybitnie zasłużonych działaczy i bojowników o wyzwolenie ziem polskich spod zaboru pruskiego.

W latach 1905/06 był inicjatorem i organizatorem strajku szkolnego w swojej klasie szkoły świętomarcińskiej w Poznaniu. Był aktywnym działaczem w Sokole i Skaucie. Pierwszym organizatorem bojówek niepodległościowych w Poznaniu (1914).
Stał na czele organizacji niepodległościowej zaboru pruskiego do 1918 – był zastępcą komendanta POW Zaboru Pruskiego. Był kierownikiem Wydziału Wywiadowczo - Wykonawczego.
Organizował pierwsze oddziały powstańcze w Poznaniu, zdobył gmach prezydium policji, gmach Sztabu V Korpusu, koszary Kernwerk, 20 p. 5 pułku art. ciężkiej, arsenały. Brał udział w walce pod Ławicą. Był zastępcą komendanta w akcji pod Szubinem, kierował grupą pod Szamocinem a następnie na odcinku Paterek – Ludwikowo.
21 lutego 1919 został aresztowany za bolszewizm.
Brał udział w I i III Powstaniu Śląskim. Więziony i ranny. Przebywał w więzieniu w Opolu.
W okresie międzywojennym brał wybitny udział w pracy społecznej, a zwłaszcza w organizacjach sportowych i byłych uczestników powstań narodowych.
W okresie okupacji stał na czele organizacji ruchu oporu Odrodzenie, został aresztowany i przebywał w obozach koncentracyjnych do 1945.
W 1957 odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.
Przed wojną był redaktorem katowickiej "Polonii", "Siedmiu groszy" i "Kuriera Wieczornego". W 1937 ukazała się jego książka "Za drutami i kratami Trzeciej Rzeszy", zawierająca opis życia więźniów hitlerowskiego obozu w Lichtenburgu. Jest to zbiór relacji Ślązaków i Niemców ze Śląska, którzy przeszli przez ten obóz.
W czasie II wojny światowej działał w konspiracji, 9 marca 1940 został aresztowany przez Gestapo. Był więźniem obozów w Dachau i Gusen. Swoje przeżycia z tego ostatniego opisał w wydanych po wojnie pamiętnikach – "Gusen; Pamiętnik dziennikarza" (1945–46).
Znajduje się na listach strat:
Źródło: Tadeusz Kur, Dziewięciu dzielnych z Siemianowic, Warszawa, 1978
udział w konspiracji

organizacja konspiracyjna
Odrodzenie
uwięzienie

miejsce osadzenia
Mauthausen-Gusen

Odznaczony ponadto Odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem Walecznych - akta znajdują się w Wojskowym Biurze Historycznym.
----------------------------

NOGAJ MARIANNA urodzona 20 lipca 1899 roku w Poznaniu,
wyszła za Ludwika Wojdarskiego 10 listopada 1923 roku, zmarła w Poznaniu, 15 marca 1966 roku spoczęła na cmentarzu komunalnym Junikowo: pole:6 kwatera:4 miejsce:16
https://billiongraves.pl/grave/Maria-Wojdarska/28282553

W Powstaniu Wielkopolskim:

jednostka: Poznań - Kuchnia w Muzeum

status/stopień: sanitariuszka, skautka
uwagi: harcerka, przygotowywała bandaże z płócien, dostarczała leki i żywność
Odznaczona Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, w uzasadnieniu napisano:
“W roku 1914 wstąpiła do drużyny skautów im. Królowej Jadwigi w Poznaniu. Od roku 1916 brała udział w przygotowaniach do zbrojnej akcji z braćmi (Franciszek i Stanisław Nogaj) w tajnej organizacji bojowej "Unia". W Wielkanoc 1917 r. brał udział w przygotowaniu materiału do rozklejania ulotek na murach miasta Poznania o manifeście do narodu Polskiego. Na dzień 15.10.1917 w 100 rocznicę Kościuszkowską przygotowała sztandary polskie do manifestacyjnego pochodu pod pomnik Mickiewicza w którym także brała udział. W marcu 1918 r, po raz drugi brała udział w przygotowaniu materiału do rozklejania ulotek o proteście Chełmskim.
W dniu 27.12.1918 r. w dniu wybuchu Powstania wydawała powstańcom broń i amunicję zmagazynowaną przez "Unię" na poddaszu nad mieszkaniem rodziców przy ul. Szwajcarskiej (obecnie Chwiałkowskiego). Od dnia 28.12.1918 do 01.1919 r. była gońcem przy Komendzie Powstańców, a następnie przy sztabie powstańców w Kasynie Oficerskim 20 pułku art. polnej. przy ul. Solnej którego szefem był Maryński. “

--------------------------

FRANCISZEK NOGAJ urodził się 10 września 1900 roku w Poznaniu, gdzie też zmarł 27 sierpnia 1982 roku, spoczywa na cmentarzu komunalnym Miłostowo, pole:AZ rząd:2 miejsce:20 ,
https://billiongraves.pl/grave/Franciszek-Nogaj/29122255

Powstaniec Wielkopolski, Śląski i Warszawski.

Szczegółowy życiorys : https://szukajwarchiwach.pl/53/1415/0/2.25/453/skan/full/ClZ-pCKSBqH-RH6o4aILRg i strony następne (u nas w załączeniu), o jego postawie i życiu po Powstaniu dowiadujemy się z wywiadu przeprowadzonego z córką Emilią Nogaj - Adamowicz.

skaut, członek bojówki „Sęp”, członek Klubu Sportowego Unia, później żołnierz niemieckiego 47 Pułku - członek Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego, dezerter. Po wybuchu Powstania brał udział w walce przed Prezydium Policji, w opanowaniu koszar na Sołaczu, w zdobyciu Ławicy. Walczył pod Szubinem, Kcynią, Szamocinem. Żołnierz Poznańskiego Batalionu Śmierci.

Odznaczony WKP, w uzasadnieniu napisano: Uchwała Rady Państwa nr: 08.01-0.716 z dnia 1958-08-01

Opis:
Nogaj Franciszek brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim od 27.12.1918 do 18.02.1919 r. we walkach ulicznych na terenie miasta Poznania, z 5 na 06.01.1919 r. przy zdobyciu lotniska Ławica następnie przeniesiony w dniu 12.01.1919 r. na front północny, walczył pod Szubinem pod dow. Sliwińskiego. Następnie walczył pod Szamocinem w Kom. Stanisława Nogaja. Pełni bezpośrednio służbę w Wojsku Polskim do sierpnia 1921 r., skąd zostaje zdemobilizowany w stopniu plutonowego.

Dodatkowe informacje:
Pełni bezpośrednio służbę w Wojsku Polskim do sierpnia 1921r. skąd zostaje zdemobilizowany w stopniu plutonowego.
Odznaczony Medalem Niepodległości i Krzyżem Walecznych - akta znajdują sie w Wojskowym Biurze Historycznym.

Ożeniony 25 marca 1925 w Poznaniu z Marią z dom. Kościelska 25.03.1905-27.10.1996, mieli trzy córki m.in. Krystynę i Emilię - obie wzięły udział w Powstaniu Warszawskim.
Krystyna urodziła się 12 lipca 1925 roku w Poznaniu, zamordowana 12 marca 1945 roku w obozie w Zeithain. W Powstaniu Warszawskim biogram na: https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/krystyna-nogaj,53715.html w powiazaniu z biogramem siostry - Emilii - https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/emilia-nogaj,53717.html i https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/emilia-nogaj-adamowicz,1455.html ,
ponadto Krystyna wymieniona jest w biogramie Bogusławy Markowskiej https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/boguslawa-markowska,1885.html
Krystyna znajduje się także na Liście strat:
INFORMACJE O PRZEŚLADOWANIACH
strzelec
Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego
uczestnik walk
Powstanie Warszawskie
stopień wojskowy

-----------------
-
Tomasz Łabuszewski, Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego T.4 - Jeńcy wojenni - żołnierze Powstania Warszawskiego, Warszawa, 1997
uczestnik walk
Powstanie Warszawskie
stopień wojskowy
strz.
jeniec wojenny
zginął
numer jeniecki
299751
data śmierci
1945-03-12
dodatkowe informacje
ranna 13 IX 1944, od 8 I 1945 leczona w szpitalu jeńców AK w Zeithain
-----------------

Emilia Nogaj - Adamowicz urodziła się 14 czerwca 1927 roku (w aktach data dzienna zapisana 17.06.1927), zmarła w Poznaniu 25 maja 2016 roku, spoczywa z matką na cmentarzu komunalnym Miłostowo: pole:AZ rząd:1 miejsce:10CD
https://billiongraves.pl/grave/Emilia-Nogaj/29262196?referrer=myheritage

-------------------------------
Kolejnym dzieckiem Jana i Rozalii była - BRONISŁAWA NOGAJ - PIETROWICZ urodziła się 18 sierpnia 1902 roku w Poznaniu, 02 czerwca 1927 roku w Bydgoszczy poślubiła nieznanego z imienia Pietrowicza,
Nie jest znana data i miejsce śmierci oraz pochówek.
Wymieniona jako Powstaniec we wspomnieniach swoich braci stanisława i Franciszka.

------------------------------
PELAGIA NOGAJ urodziła się 17 marca 1904 roku w Poznaniu, wyszła za mąż za nieznanego z imienia Horaka, odznaczona WKP, w uchwale: Uchwała Rady Państwa nr: 03.29-0.173 z dnia 1971-03-29, wymieniona jako Powstaniec we wspomnieniach swoich braci Stanisława i Franciszka.

jednostka: Kuchnia Polowa Poznań
status/stopień: łączniczka, podporucznik mianowany
uwagi: Uchwała W 26/75, walczyła pod Rynarzewem, powstańcy związani ze Szczecinem
Nie jest znana data i miejsce zgonu oraz pochówek.

-----------------------------
IGNACY NOGAJ urodził się w Poznaniu 04 czerwca 1906 roku, tu też zmarł 17 lutego 1956 roku, spoczywa na cmentarzu jeżyckim, kwatera:L rząd:74 miejsce:9
https://billiongraves.pl/grave/Ignacy-Nogaj/35535453
Wymieniony jako Powstaniec we wspomnieniach swoich braci Stanisława i Franciszka.

źródła:
http://www.basia.famula.pl/pl/

http://poznan-project.psnc.pl/

http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search

http://powstancy-wielkopolscy.pl/search

https://wbh.wp.mil.pl/pl/skanywyszukiwarka_kartoteka_personalno_odznaczeniowa

https://www.straty.pl/pl/szukaj

http://e-kartoteka.net/pl/search#show
https://www.poznan.pl/mim/necropolis/search.html

https://billiongraves.pl/search

https://www.1944.pl/powstancze-biogramy.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Nogaj

http://sdrp.katowice.pl/dziennikarze/stanislaw-nogaj/

http://www.zakochaniwpowstaniu.pl/biografie/stanislaw-nogaj-1897-1971

https://pw.ipn.gov.pl/pwi/form/r72182021,NOGAJ-Stanislaw.html

https://plus.gloswielkopolski.pl/100-powodow-do-dumy-100-bohaterow-powstania-wielkopolskiego/ar/13756282

https://fbc.pionier.net.pl/details/nnnv0gl

http://www.wbc.poznan.pl/Content/430086/523631.pdf

https://polonia1920.pl/polonisci-w-powstaniu-wielkopolskim

https://szukajwarchiwach.pl/53/1415/0/2.24/377/skan/full/yD_N2CH4hl_7FF3PNvsoAg?fbclid=IwAR0oGzZL8SSfWqDEWSmfal7sQMLgKtKW7Dwr-nRecvKsQdtb4e7zk2_A8Jc