Kortylewicz Damazy (1882-1925), Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Kortylewicz Damazy (1882-1925)

Urodził się 6 XII 1882 r. w Gnieźnie w rodzinie Franciszka (1849, syn Teofila i Teodory z d. Rosiecka) i Elżbiety z d. Staniszewska (1858-1922, córka Józefa i Marii z d. Jasińska), para pobrała się w 1877 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej dwoje dzieci, znamy imiona dwóch sióstr - Marianny (1878) i Józefy (1880-1921, po mężu Müller).
Z zawodu był ślusarzem. Po raz pierwszy w Poznaniu zamieszkał 1 III 1906 r., podjął pracę jako ślusarz a następnie jako mechanik w stacji Lotniczej w Ławicy.
Nie ustalono czy był powołany do armii pruskiej i czy brał udział w I wojnie światowej, wiemy, że w 1914 r. wyjechał do Berlina i tam ukończył kurs instruktora pilotażu. Niejasne są też okoliczności w jakich Kortylewski w styczniu 1919 r. (przed 5 I 1919 r.) znalazł się na Ławicy, prawdopodobnie cały czas służył tam jako żołnierz armii pruskiej lub jako cywilny pracownik lotniska. Nie ustalono także jaki był jego udział w Powstaniu Wielkopolskim. Według przekazywanych legend po zdobyciu przez powstańców stacji lotniczej na Ławicy w nocy z 5 na 6 I 1919 r. powstańcy mieli przelecieć w zdobytych maszynach nad miastem Poznań, a w późniejszym terminie zbombardować Frankfurt nad Odrą, zarówno w pierwszym wydarzeniu jak i drugim miał brać udział Kortylewicz. O ile pierwsze mogło mieć miejsce o tyle, wg badań historyków, drugie nie miało w ogóle miejsca, ale wśród niezadowolonych badaczy pojawiła się także opinia, że samowolka pilotów polskich została skutecznie zatuszowana. Zwróćmy uwagę, że wg jedynej relacji we wspomnieniach Wiktora Pniewskiego z 1931 r., podano, że po zbombardowaniu Ławicy zatelegrafowano do Frankfurtu nad Odrą. W wiadomości przekazano, że jeśli nie ustaną bombardowania Ławicy i Poznania, powstańcy wyślą swoje samoloty na Frankfurt.
W pierwszej połowie 1919 r. Grupa Bojowa Lotnictwa Wielkopolskiego pod dowództwem Wiktora Pniewskiego wspierała działania oddziałów powstańczych. We wrześniu 1919 r. Kortylewicz należał do grupy organizatorów konkursu lotniczego jako cywilny instruktor. Niejasne jest także czy Kortylewicz w ogóle był w Wojskach wielkopolskich czy cały czas był pracownikiem cywilnym. Wiadomo natomiast, że w późniejszym czasie mieszkał w Poznaniu prowadząc składnicę części zamiennych do samochodów.
5 VII 1921 r. w Pleszewie ożenił się z Anną Ligezińską (ur. 2 VI 1901 r., córka Pawła i Franciszki z d. Jezierska). Z tego związku w Poznaniu urodziło się dwóch synów - Edward (25 XII 1921 - 13 III 1980 r. Brisbane, Queensland, Australia, Powstaniec Warszawski) i Olgierd Władysław (9 IV 1924 - 7 VIII 1924).
W akcie ślubu z Anną, jak i w późniejszych źródłach Kortylewicz występuje jako inżynier lotnik, ale niestety nigdzie nie ma potwierdzenia, że ukończył studia inżynieryjskie.
Damazy Kortylewicz zmarł 8 VIII 1925 r. w Poznaniu (samobójstwo). Prawdopodobnie został pochowany na którymś z nieistniejących już cmentarzy w Poznaniu, ale nekrologi, które ukazały się w prasie nie wspominają o miejscu pochówku. Wg Ewidencji grobów na cmentarzu przy ul. Samotnej w Poznaniu sporządzonej przez Janinę Król, szczątki Kordylewicza zostały złożone pod nazwiskiem Kordylewicz na polu 3, rzędzie 18, w grobie 31 (nr ewid. 448). Niestety po przeprowadzonej kilka lat temu reewidencji cmentarza na Samotnej przez GEOPOZ, Kortylewicz został wykreślony jako spoczywający na tym cmentarzu (niestety dotyczy to wielu tam pochowanych).
Anna z Ligezińskich Kortylewicz wyszła ponownie za mąż 16 I 1929 r. za Jana Łuczaka (ur.22 XII 1874), jej dalsze losy nie są znane.
W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line na 13 IX 2024 r.:
Damazy Kortylewicz
urodzenie: 1882.12.06 Gniezno
data śmierci: 1925.08.08
miejsce pochówku: Poznań
rodzice: Franciszek, Elżbieta Staniszewska
jednostka: Lotnisko Ławica
status/stopień: sierżant, pilot
uwagi: USC Gniezno 532/1882, lotnik, zastrzelił się we własnym mieszkaniu,
źródła: Wielkopolski Powstaniec 1998, R. 4; Czyn zbrojny Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Materiały z V Ogólnopolskiego Seminarium Historyków Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Kościan, 3 kwietnia 1984 r., red. nauk. Wojciech Polak, Koszalin 1984
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1853/3/13, skan 129, Gniezno (USC) - akt małżeństwa, rok 1877, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1853/1/26, skan 271 Gniezno (USC) - akt urodzenia, rok 1882, Księga urodzeń; 11 - Archiwum Państwowe w Kaliszu 735/2/252, skan 37 Pleszew (USC) - akt małżeństwa, rok 1921, [Księga małżeństw]; APP, Akta Miasta Poznania, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; forum.odkrywca; „LOTNIK” Organ Związku Lotników Polskich, 1924-02-15, R.1, nr 1, s. 4; Skrzydlata Polska. Januszewski S., Pionierzy. Polacy w siłach powietrznych wielkiej wojny 1914-1918, Wrocław, 2019 r., s. 236; Cmentarz przy ulicy Samotnej w Poznaniu. Opracowanie J. Król dostępne na stronie WTG Gniazdo; www.1944.pl; Kurier Poznański 1925.08.11 R.20 nr 184; Kurier Poznański 1925.08.12 R.20 nr 185; Ks. Robert Kulczyński SDB, Wielkopolski personel wojsk lotniczych (jednostki bojowe, IWL i SLŁ) w 1919 r.; zdjęcia na cm. przy ul. Samotnej w Poznaniu - Agata BM.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2024
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1853/3/13, skan 129, Gniezno (USC) - akt małżeństwa, rok 1877, Księga małżeństw
Franz Kortylewicz (28 lat), rodzice: Theofil Kortylewicz , Theodora Rosieka ,
Elisabeth Staniszewska (19 lat) , rodzice: Joseph Staniszewski , Marianna Jasińska ,
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1853/1/26, skan 271 Gniezno (USC) - akt urodzenia, rok 1882, Księga urodzeń
Damazy , rodzice: Franciszek Kortylewicz, Elisabeth Staniszewska ,
11 - Archiwum Państwowe w Kaliszu 735/2/252, skan 37 Pleszew (USC) - akt małżeństwa, rok 1921, [Księga małżeństw]
Damazy Kortylewicz (39 lat) , rodzice: Franciszek Kortylewicz , Elżbieta Staniszewska ,
Anna Ligęzińska (20 lat), rodzice: Paweł Ligęziński , Franciszka Jezierska

Strony