Jęczkowiak Józef Gabriel (1898 - 1966)

Jęczkowiak Józef Gabriel (1898 - 1966)

Urodził się 31 I 1898 r.w Jeżycach, obecnie dzielnica Poznania w rodzinie Jana (19 VI 1860 - 5 XI 1904, syn Michała i Teresy z d. Herold) i jego II żony Anny Wrońskiej (8 VII 1867, córka Jakuba i Cecylii z d. Kaczmarek), para pobrała się w Poznaniu w 1897 r. Z tego związku urodzili się także Jan Stanisław (5 III 1903 - 9 X 1977, pochowany na cm. górczyńskim kwatera IIL rząd 19 miejsce 4 jako Jan Popławski - 20 X 1924 r. został zaadoptowany przez Jana Popławskiego) i Powstańcy Wielkopolscy - Zygmunt (24 IV 1901 r. w Poznaniu, Zmarł 17 XI 1985 r. Został pochowany w jednej z kwater powstańczych na poznańskim Junikowie, spoczywa pole 6 kwatera 1 rząd 6 miejsce 6) i Ludwik (3 VIII 1899 - 15 I 1920, pochowany na cm. garnizonowym w Poznaniu, kwatera 7 miejsce 119).

Z I małżeństwa Jana seniora z Marią Dorotą Siewicz (10 XII 1864 - 18 II 1897) urodziło się przyrodnie rodzeństwo Józefa - Nikodem (20 V 1889), Kazimiera (1891), Janina (1891-1897) i Roman (5 VIII 1895 - 8 II 1972, spoczywa na Górczynie w Poznaniu) i Marian (5 XII 1887 - 24 III 1942. W lutym 1940 r. złożył przysięgę organizacyjną i został żołnierzem Narodowej Organizacji Bojowej (NOB). Przyjął pseudonim „Księga”. Kierował dwiema „piątkami” na poznańskim Łazarzu. Prowadził kolportaż czasopisma „Polska Narodowa”, wydawanego przez Stronnictwo Narodowe. W okresie niemieckiej okupacji pracował jako robotnik. Na skutek rozpracowywania NOB przez gestapo i zwerbowania w organizacji agentów Marian Jęczkowiak ps. „Księga” został aresztowany 11 XII 1940 r. i osadzony w Forcie VII w Poznaniu. Później przewieziono go do niemieckiego więzienia w Olsztynie. 24 III 1942 r. został skazany wyrokiem niemieckiego Wyższego Sądu Rejonowego w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej we Wrocławiu na karę śmierci. Wyrok wykonano 23 V 1942 r. w niemieckim więzieniu przy ulicy Kleczkowskiej we Wrocławiu. Nie potwierdzono jego udziału w Powstaniu Wielkopolskim, ale w zbiorze akt WBH, znajduje się fiszka nadanego 4 IV 1938 r. Medalu Niepodległości).

Józef Gabriel Jęczkowiak ukończył szkołę powszechną w Poznaniu. Członek skautingu, w 1913 r. aresztowany za udział w manifestacji patriotycznej pod pomnikiem Adama Mickiewicza, skazany na miesiąc więzienia i relegowany z gimnazjum niemieckiego. Po wybuchu I wojny światowej wcielony do armii niemieckiej. W sierpniu 1918 zdezerterował z frontu francuskiego, za co został zaocznie skazany wyrokiem niemieckiego sądu wojskowego w maju 1919 r. na karę śmierci. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego. Brał udział w przygotowaniach do odbicia Józefa Piłsudskiego z internowania w Magdeburgu. Stały łącznik POW pomiędzy Poznaniem i Warszawą. Opracował plan operacji zmierzającej do zdemoralizowania garnizonu niemieckiego w Warszawie, do realizacji którego zamierzał wykorzystać Polaków służących w armii niemieckiej. Po rozmowie z Józefem Piłsudskim 10 XI 1918 r. uzyskał akceptację swojego planu i go zrealizował.

Uczestnik Powstania Wielkopolskiego, początkowo brał udział w walkach ulicznych, następnie w zajęciu fortu Grolman (obecnie fort VIII, Kazimierza Grudzielskiego). Następnie pełnił służbę jako komendant fortu i zastępca dowódcy stacjonującej tam 1. kompanii skautowej. W związku z formowaniem się oddziałów wojskowych został wraz z kompanią włączony do 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line jako
Gabriel Józef Jęczkowiak
urodzenie: 1898.01.31 Poznań
data śmierci: 1966.02.14
miejsce pochówku: Szczecin
rodzice: Jan, Anna Wrońska
jednostka: Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego, 1 Kompania Skautowa, 1 Pułk Strzelców Wlkp., Żandarmeria Polowa do 1928
status/stopień: porucznik, z-ca dowódcy
uwagi: USC Poznań Jeżyce 70/1898, organizator konspiracji przedpowstańczej, odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym

W marcu 1919 r. wziął udział w odsieczy Lwowa, podczas walk został ranny i skierowany na leczenie do szpitala w miejscowości Bar, następnie skierowany na dalsze leczenie do szpitala w Przemyślu i w Bielsku, by ostatecznie zakończyć leczenie w Poznaniu. Po wyleczeniu skierowany do Wrześni do batalionu zapasowego 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich, skąd oddelegowany został do do Oficerskiej Szkoły Aeronautycznej – do Poznania.
Następnie oddelegowany, dzięki wstawiennictwu Czesława Smoczyńskiego, do żandarmerii polowej przy dowództwie Frontu Wielkopolskiego. 26 X 1919 r., jako podoficer byłej armii niemieckiej w rezerwie został z dniem 27 X 1919 mianowany podporucznikiem żandarmerii polowej, powołany do służby czynnej na czas mobilizacji i przydzielony do Dowództwa Oddziału Żandarmerii Polowej przy Dowództwie Głównym Wojsk Polskich byłego zaboru pruskiego. 3 V 1922 r. został zweryfikowany w stopniu porucznika. Pełnił służbę w 7. Dywizjonie Żandarmerii na stanowisku dowódcy Plutonu Żandarmerii „Poznań I”. Następnie został przeniesiony do 3. Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie. Z dniem 31 X 1927 został przeniesiony do rezerwy. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 I 1936 r.

11 IX 1922 r. w Poznaniu Józef Gabriel Jęczkowiak poślubił Zeferinę Rozalię Jadwię Dybizbańską (26 VIII 1897 - 23 I 1944), z tego związku urodziły się Wanda (1923 - 2007) i Danuta (1929-1999). Z drugą żoną - Stefanią Kalotą ożenił się 4 II 1954 r. (zmarła 12 XI 1965).

W 1936 r. przeniósł się do Gdyni, gdzie działał w Zarządzie Okręgu Morskiego Związku Oficerów Rezerwy RP (w latach 1933–1939 pełnił funkcję prezesa związku). Członek wielu stowarzyszeń i organizacji w Gdyni. W okresie 1935–1939 radny miasta Gdyni.

Tuż przed wybuchem wojny, w ramach mobilizacji powszechnej, został powołany do czynnej służby wojskowej i przydzielony jako szef żandarmerii do Grupy Operacyjnej „Wschód” gen. Mikołaja Bołtucia z Armii Pomorze. 22 IX 1939 r. został ranny w obie nogi od ognia artyleryj-
skiego pod Łomiankami koło Warszawy. Dostał się do niewoli i przez obóz etapowy w Pruszkowie, Rawę Mazowiecką i Kielce trafił do Oflagu VII A Murnau w Bawarii. Z uwagi na ciążący na nim wyrok śmierci od 1918 roku, w obozie jenieckim przebywał pod przybranym nazwiskiem Józefa Korkowskiego. Po wyzwoleniu obozu jenieckiego w Murnau przez armię amerykańską 25 IV 1945 r., Józef Jęczkowiak wstąpił w szeregi oddziałów polskich działających przy sztabie VII Armii Amerykańskiej. Do kraju wrócił w maju 1946 r., aby już 20 sierpnia 1946 roku podjąć pracę w gdańskim oddziale Biura Kontroli przy Prezydium Rady Narodowej (od 1949 roku Najwyższa Izba Kontroli), na stanowisku inspektora. Od stycznia 1950 roku pełnił funkcję inspektora kontroli wewnętrznej w Przedsiębiorstwie Handlu Zagranicznego „Baltona”, z siedzibą w Gdyni. W tym czasie był rozpracowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego, co doprowadziło do jego zwolnienia z pracy w marcu 1952. Po październiku 1956, na fali odwilży, przyjechał do Szczecina, gdzie rozpoczął z dniem 1 lipca 1957 pracę w tamtejszym oddziale PHZ „Baltona” na ul. Gdańskiej 40 jako kierownik magazynów.

Zmarł 21 I 1966 r. w Szczecinie. Zgodnie z ostatnią wolą został pochowany na cmentarzu Witomińskim w Gdyni. 12 IV 2013 r. rodzina przeprowadziła ekshumację, połączoną z nowym pochówkiem na cmentarzu w Poznaniu - Miłostowie. Szczątki Józefa Jęczkowiaka spoczęły w rodzinnym grobie obok pierwszej żony Zefiryny Rozalii (Jadwigi), Marii Dybizbańskiej (siostry teścia Józefa Jęczkowiaka) i młodszej córki Danuty (zmarła w 1999 roku). Spoczywa pole 45 kwatera 3 rząd 13 miejsce 21
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=1&id=2090546&name_surname=J%C4%99czkowiak%20J%C3%B3zef%20Gabriel#OpenMap

Odznaczenia: Krzyż Niepodległości (17 III 1938) „za pracę w dziele odzyskania niepodległości” zamiast uprzednio (20 VII 1932) nadanego Medalu Niepodległości, Krzyż Walecznych (1920), Złoty Krzyż Zasługi, Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921, Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości, Wielkopolski Krzyż Powstańczy (4 XI 1958), Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Złoty Gryf Pomorski.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Jeżyce, wpis 46 / 1897; Parafia katolicka Poznań - par. Najśw. Serca, wpis 28 / 1897; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1930/1/37, skan 38 Poznań - Jeżyce (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń.; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; Wikipedia; Jęczkowiak, Józef Gabriel, „Był czyn i chwała!…” : Wspomnienia harcerza 1913 – 1918 ; oprac. Maria Frankel i Paweł Gust. - Warszawa, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 2015; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on-line, i Lista odznaczonych WKP stan na 5 II 2025 r.; Wyszukiwarka grobów billiongraves; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania.

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2000/2025

Parafia katolicka Poznań - par. św. Wojciecha, wpis 86 / 1886

Joannes Jęczkowiak
Marianna Siewicz

Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis L-118 / 1886

Johann Jęczkowiak (ur. 1860)
ojciec: Michael Jęczkowiak , matka: Therese Herold
Marie Dorothea Siewicz (ur. 1864)
ojciec: Symforian Siewicz + , matka: Josephine Waczynska jetzt Sroczynska

Urząd Stanu Cywilnego Jeżyce, wpis 46 / 1897

Johann Jęczkowiak (ur. 1860)
ojciec: Michael Jęczkowiak , matka: Therese Herold
Anna Wronska (ur. 1867)
ojciec: Jacob Wronski , matka: Caecilie Kaczmarek

Parafia katolicka Poznań - par. Najśw. Serca, wpis 28 / 1897

Joannes Jęczkowiak (ur. 1860, wdowiec)
ojciec: Michael , matka: Theresia Herot
Anna Wrońska (ur. 1867)
ojciec: Jacobus , matka: Caecilia Kaczmarek

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1930/1/37, skan 38 Poznań - Jeżyce (USC) - akt urodzenia, rok 1898, Księga urodzeń

Józef Gabriel , rodzice: Jan Jęczkowiak, Anna Wrońska