Hojan Henryk Zygmunt
Hojan Henryk Zygmunt (1901 - 1942) ps. „Dygasiński", „Wadzyński", ppor. WP, czł. WOW i WOZZ.
Ur. 10 IX w Berlinie, s. Walentego (1863-1947) i Kazimiery z d. Hellwig (11.01.1874 - 02.01.1919 Berlin).
RODZEŃSTWO: Tadeusz najstarszy był artylerzystą i zginał najprawdopodobniej około 1919/1920 roku podczas ćwiczeń, a raczej wykładu. Zginęło ich wówczas kilku. Byli pochowani na stokach Cytadeli. Niestety groby zostały zniszczone w czasie walk w 1945 roku, a w rodzinnych przekazach nie zachował się data.
Franciszek 13-04-1900 - 1965-09-29, spoczywa na cmentarzu na Bluszczowej -
kwatera: NG rząd:1 miejsce:4
Po ukończeniu szkoły powszechnej praktykował w zawodzie drogerzysty w firmie O. Reichel w Berlinie.
W 1919 - u schyłku Powstania - przedostał się się do Poznania i wstąpił do Armii Wielkopolskiej. Przydzielony do Szpitala Polowego nr 2 a następnie w szpitalu polowym 707 - relacja żony Marii.
Brał udział w odsieczy Lwowa pod komendą mjra Franciszka Rataja. Przeniesiony ze służby liniowej w 1923 i przydzielony do Intendentury Sztabu DOK nr VII w Poznaniu.
W sierpniu 1939 oficer ewakuacyjny Intendentury DOK nr VII do Rawy Ruskiej. Nielegalnie przekroczył linię demarkacyjną niemiecko-rosyjską i wrócił do Poznania w końcu września 1939.
W październiku 1939 zaprzysiężony przez L. Kmiotka i powołany do sztabu WOW. Od kwietnia 1940 ofic. sztabu WOZZ.
Oficjalnie był zatrudniony jako miernik w niemieckim zarządzie budowlanym przy Dyrekcji Kolejowej w Poznaniu, co dawało mu możliwość swobodnego poruszania się po Kraju Warty. W maju 1940 - po przeprowadzeniu przez Gestapo rewizji w jego mieszkaniu - ukrywał się. 29 VI 1940 został aresztowany w mieszkaniu przy ul. Rolnej 50.
Przewieziony do siedziby Gestapo w Domu Żołnierza i osadzony w Forcie VII w Poznaniu przechodził bardzo liczne i ciężkie przesłuchania. W ich trakcie nie tylko nie załamał się, lecz wykazywał wspaniałą postawę, dzięki czemu Gestapo nie rozszyfrowało jego działalności w ramach WOZZ.
Od 14 X do 15 XI 1940 w dyspozycji sędziego śledczego Trybunału Wojennego Rzeszy (Reichskriegsgericht) w więzieniu przy ul. Młyńskiej w Poznaniu. Po ukończeniu śledztwa przebywał kolejno w więzieniach: Wronki (15 XI 1940 - 21 IV 1941), Berlin-Neukólln (21 IV 1941 - 19 V 1942), Zwickau i Berlin-Alt Moabit. Wyższy Sąd Krajowy w Poznaniu (OLG) na sesji wyjazdowej w Berlinie 4 IX 1942 skazał gona karę śmierci.
Stracony 13 X 1942 w więzieniu Berlin-Plótzensee.
Żona Maria z d. Stróżniak, urodzona 02.01.1903, zmarła 07 stycznia 1988 spoczywa na cm. Lubowska w Poznaniu, kwatera:IV miejsce:248, tu też symbolicznie grób Henryka
https://billiongraves.pl/grave/Maria-Hojan/8315134?referrer=myheritage
Henryk i Maria pobrali się 30 stycznia 1929 roku w Poznaniu.
Dzieci: Krystyna Teresa 1930, Urszula Maria 1931.
Odznaka - Pamiątkowa Odznaka Wojsk Wielkopolskich z dnia 11,10,1921 nr H101
AGKIPN, Oberlandesgericht Posen, sygn.2 OJs. 101 /42; APP, Strafgefangnis Wronkę 1 940 -1 941 t. 994/40, lista wywozowa;FAK-l/10, Wojskowa Organizacja Ziem Zachodnich; USC Berlin Charlottenburg, Aktzgonu nr 4450/1942; Zbiory rodzinne Urszuli Hojan-Lubawy w Poznaniu; Zbiory własne autorki w Luboniu. Lubomira Broniarz-Press. E- kartoteka miasta Poznania.