Grzybek Jan i Józef
oraz ich rodzeństwo:
-- 1903 - Wojciech,
-- 1906 - Maria,
-- 1908 - Stanisław, Powstaniec Warszawski
-- 1911 - Teodor
urodzili się w rodzinie Marcina i Agnieszki Płotkowiak, para pobrała się w roku 1897 w Poznaniu:
Parafia katolicka Poznań - par. św. Jana Jerozolimskiego, wpis 23 / 1897
Martinus Grzybek (ur. 1872) ojciec: Stanislaus, matka: Catharina
Agnes Płotkowiak (ur. 1879) ojciec: Joannes, matka: Anna
-------------------------------------
Jan #Grzybek urodził się 17 czerwca 1899 roku w Poznaniu.
Prawdopodobnie po 1915 roku został wcielony do armii niemieckiej, w której służył jako żołnierz piechoty.
W czasie Powstania Wielkopolskiego wstąpił w szeregi 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich, z którym walczył również na froncie białorusko-litewskim wojny polsko-bolszewickiej w okolicach Bobrujska.
Wg przekazów rodzinnych zginął 3 lipca 1920 roku w walce z bolszewikami w okolicach Bobrujska lub we wsi Górka albo w okolicach wsi Szaciółki, ew. Szaciołki, natomiast według listy strat osobowych Wojska Polskiego zginął lub zmarł 09 sierpnia 1920 roku pod Hniszowem.
Na liście strat z 1936 roku figuruje tylko: Jan Grzybek st.szer. 26.p.p. pl. 9 sierpnia 1920 Hniszów - patrz https://www.wbc.poznan.pl/.../39404/edition/56413/content
Z ustaleń Pana dra Michała Krzyżaniaka z Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Lusowie: "Niestety jego nazwisko nie pojawia się na żadnej z list strat 55. poznańskiego pułku piechoty (1. pułku strzelców wielkopolskich), które w okresie międzywojennym publikowano w różnego rodzaju wydawnictwach . Nie ma również jego nazwiska na liście strat zamieszczonej w albumie fotograficznym po poruczniku Minikowskim z 55. ppp, który to album znajduje się w zbiorach Muzeum Powstańców Wielkopolskich w Lusowie. Pewien ślad w publikacjach okresu międzywojennego odnajdziemy w książce pt. „Lista Strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920”. Jednak Jan Grzybek tam wymieniony to żołnierz 26. pułku piechoty, który poległ 9 sierpnia 1920 roku pod Hniszowem . Jednocześnie biorąc pod uwagę, że ani w tym rejonie ani w tym czasie 55. pułk piechoty nie działał należy założyć, że wymieniony tu żołnierz nie jest tożsamy z poszukiwanym przez nas Janem Grzybkiem.
Warto podkreślić fakt, że nazwisko Jana Grzybka znalazło się na tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i zmarłym powstańcom ze Związku Powstańców Wielkopolskich – Koło Żegrze. Podtrzymano tym samym pamięć o nim jako ofierze wojny polsko-bolszewickiej. Nie udało się również dotrzeć (w chwili obecnej) do jakichkolwiek akt czy dokumentów, które w jednoznaczny sposób wyjaśniłyby jego losy.
Pewną wskazówką dla dalszych poszukiwań będzie z pewnością relacja jego brata Józefa (żołnierza 1. kompanii tego samego pułku), z której wynika, że Jan Grzybek widziany był po raz ostatni 3 lipca 1920 ciężko ranny w jednej z wymienionych na wstępie miejscowości . Można na tej podstawie spróbować odtworzyć przebieg wydarzeń związanych z losami Jana Grzybka.
W lipcu 1920 roku obrona na linii frontu obsadzanej przez 14. Dywizję Piechoty (1. Dywizję Strzelców Wielkopolskich) ograniczała się do obsadzania niewielkimi siłami kilku – kilkunastu punktów dozorowych wzdłuż brzegów Berezyny na północ i południe od Bobrujska. Wspomina o tym w swojej książce Jan Sopoćko – dowódca III plutonu w 2. kompanii 55. pułku piechoty: „5 lipca [1920] o godz. 20 kompania nasza wyruszyła drogą na Domanowo do Stasiówki. (…) Zluzowaliśmy kompanię, która odmaszerowała natychmiast. Mój pluton ma zaciągnąć placówki nad rzeką. Przyzwyczajony do warunków obrony w wojnie światowej, dziwiłem się niepomiernie, jak tu ta obrona wygląda. Na odcinku 5 do 6 km wystawiłem trzy placówki nad rzeką na jej zakolach, dla lepszej obserwacji koryta. (…) Zameldowałem się u dowódcy kompanii i pokazałem mu na mapie, co i Jak zarządziłem. Wyjaśnił mi, że nasz odcinek dozoru wynosi 15 kilometrów! Zdumiałem się.” .
Wieś Stasiówka (A) o której wspomina Sopoćko znajduje się w linii prostej około 20 km na płn-zach. od wsi Horki (B) (Górki). Szaciłki (C) – podane jako możliwe miejsce śmierci Jana Grzybka znajdują się już 47 km dalej. Ze względu na odległość od Bobrujska tę ostatnią lokalizację odrzucić. Jeśli pod uwagę weźmiemy wieś Horki, znajdująca się na wschodnim brzegu Berezyny oraz uwzględnimy relację Józefa Grzybka można pokusić się o rekonstrukcję wydarzeń, która wyjaśnia brak Jana Grzybka na listach poległych oraz fakt, że z wojny już nie powrócił. Być może jakiś patrol żołnierzy 3. kompanii 55.pp przekroczył rzekę celem rozpoznania przedpola. Patrol ten dostał się w zasadzkę, i w trakcie wymiany ognia ciężko ranny zostaje Jan Grzybek a pozostali żołnierze z patrolu zostali zmuszeni do odwrotu, pozostawiając Jana Grzybka na polu bitwy. Trzymając się relacji jego brata Józefa, kiedy następnego dnia powrócono na miejsce starcia Jana Grzybka nie odnaleziono. Można założyć, że ciężko ranny Jan Grzybek został zabrany przez żołnierzy Armii Czerwonej. Czy w wyniku odniesionych ran wkrótce zmarł? Czy trafił do obozu jenieckiego? Tego nie wiemy. Ponieważ nie było żadnych świadków jego śmierci zapewne figurował w wykazie zaginionych. Stąd też jego nieobecność na listach strat.".
Jego symboliczny grób znajduje się na cmentarzu komunalnym Junikowo w Poznaniu:
pole:9 kwatera:1 rząd:A miejsce:6
W setną rocznicę powstańczego zrywu Wydawnictwo Miejskie Posnania, na prośbę zastępcy prezydenta Poznania Jędrzeja Solarskiego, z inspiracji dyrektora Teatru Polskiego Macieja Nowaka oraz w partnerstwie z poznańskimi instytucjami i Samorządem Województwa Wielkopolskiego, zorganizowało zakrojoną na szeroką skalę akcję: powstanie. Dzięki czemu mamy bogaty zbiór zdjęć związanych z Janem Grzybkiem:
Drugim z braci Powstańców był Józef #Grzybek urodzony w Poznaniu 16 marca 1901 roku - córka tak napisała o Ojcu:
“Józef Grzybek urodził się 16 marca 1901 roku w Ratajach pod Poznaniem, zmarł 23 września 1967 w Poznaniu. Syn cieśli budowlanego Marcina i Agnieszki z d. Płotkowiak. Uczestnik powstania wielkopolskiego. 27 stycznia 1919 roku wcielony do 1. Pułku Strzelców Wielkopolskich, późniejszego 55. Poznańskiego Pułku Piechoty, gdzie służył do 6 stycznia 1921 roku. Od 19 marca 1921 roku do 5 lipca 1921 roku służył w 58. Pułku Piechoty Wielkopolskiej. W czasie służby wojskowej od 17 marca 1919 roku do 1 czerwca 1919 roku walczył na froncie ukraińskim w Galicji Wschodniej. Od 30 lipca 1919 roku do 7 października 1919 roku wraz z pułkiem stacjonował pod Lesznem. Zaś od 12 października 1919 roku do 18 października 1920 roku walczył w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie litewsko-białoruskim. Po zakończeniu wojny wrócił do Poznania gdzie pracował, jako kupiec. Tuż przed wybuchem II wojny światowej prowadził sklep odzieżowy na Starym Rynku (adres Stary Rynek 10, za: Spis abonentów telefonów m. st. Poznania z uwzględnieniem branż i zawodów 1939,s. 25).” https://cyryl.poznan.pl/.../grzybek-jozef-1901-1967-ze...
Wg spisu WTG GNIAZDO:
jednostka: 1 Kompania 1 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: szeregowiec
uwagi: zam. Poznań
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 31: Spis zweryfikowanych 101 - 4621
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 100: Wnioski o odznaczenia krzyżem i medalem niepodległości
Wykaz grobów uczestników Powstania Wielkopolskiego na poznańskich cmentarzach, oprac. GEOPOZ Poznań
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu, sygn. 100: Wnioski o odznaczenia krzyżem i medalem niepodległości, 1936.
Józef spoczywa na cmentarzu Junikowo - miejsce spoczynku to to samo co brata Jana.
Żona Gertruda z dom. Bernard, córka Hanna.
W zespole akt WBH znajdują się dwie kartoteki dotyczące Józefa: 24/8405 - wniosek odrzucono 25.01.1937 roku i 1-373.
---------
I na koniec słów kilka o STANISŁAWIE GRZYBKU - Powstańcu Warszawskim:
urodził się 25 października 1908 roku w Poznaniu, według relacji Hanny z dom. Grzybek, córki Józefa - zarówno Józef jak i Stanisław brali udział w Powstaniu Warszawskim. Stanisław miał być w Zgrupowaniu HARNASIE. Zginął w Powstaniu, co znajduje pokrycie na Liście strat Źródło: Archiwum Państwowe m.st. Warszawy
cywilna ofiara wojny śmierć w wyniku działań wojennych
miejsce śmierci Warszawa
data śmierci 1944
miejsce śmierci (najbliższa miejscowość) Warszawa
Stanisław jest także wzmiankowany na Wirtualnym Murze Pamięci: https://www.1944.pl/powstancze-biogramy.html patrz załączone zdjęcie - zrzut z ekranu. Pochowany na Powązkach Wojskowych KW A25 rz 4 gr 27, data śmierci 23 sierpnia 1944.
https://www.facebook.com/media/set/?vanity=genealogia.powstancow.wielkopolskich&set=a.458729745575766