CYNKA I SZYFTER

Cynka Bogdan, Halina i Janusz
Szyfter Paweł, Antoni, Zofia i być może Stanisław

Cynka Bogdan, Halina i Janusz urodzili się w rodzinie Jana i Wiktorii Zofii z dom. Hedinger, para pobrała się w roku 1898 w Poznaniu, zapis w księgach:

Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 166 / 1898

Johann Cynka (ur. 1867, zm.1933)
ojciec: Anton Cynka , matka: Alexandrine Knorr
Viktoria Sophie Hedinger (ur. 1877, zmarła w 1940 )
ojciec: Heinrich Hedinger , matka: Valentina Mann

Parafia katolicka Poznań - par. św. Marcina, wpis 50 / 1898

Joannes Raphael Cynka (ur. 1867)
ojciec: Antonius , matka: Alexandra Knorr
Victoria Sophia Hedinger (ur. 1877)
ojciec: Henricus , matka: Valentina Mann

--------------------------------------------------

BOGDAN LUDWIK CYNKA urodził się w Poznaniu 25 sierpnia 1902 roku, tu też zmarł 02 stycznia 1966 roku, 05 stycznia spoczął na cmentarzu komunalnym na Junikowie, spoczywa:
pole 15 kwatera 7
rząd 7 miejsce 135
GPS: 52.390875, 16.823999
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=2080655&surname=Cynka&name=Bogdan#OpenMap

Według dokumentacji fotograficznej pana Tomasza Konwickiego w tym grobie spoczywają obecnie od 25.06.1986 roku Piotr Wiznerowicz i od 14 maja 2021 Anna Wiznerowicz - Jankowiak - niestety nie udało się ustalić czy są to osoby z rodziny Cynka - Szyfter czy też obcy. Z informacji jakie uzyskałam z Administracji Cmentarza Junikowskiego w dniu 23 lipca 2021 Bogdan Cynka spoczywa w wyżej wymienionym miejscu.

Natomiast na cmentarzu parafialnym Parafii św. Jana Vianneya w Poznaniu (grób ojca i siostry) jest tylko zapis symboliczny o Bogdanie.

Żona Helena z dom. Brzeska.

Bogdan Cynka w Powstaniu Wielkopolskim:

jednostka: Straż Bezpieczeństwa, 3 Kompania 1 Batalionu Telegrafistów
uwagi: odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwała Rady Państwa nr: 06.14-0.218 z dnia 1965-06-14

Opis:
Cynka Bogdan jest członkiem ZBOWID z tytułu udziału w Powstaniu Wielkopolskim 1918/1919r. Dnia 30.12.1918r. wstąpił do Straży Bezpieczeństwa pod dowództwem majr. Palucha Mieczysława, gdzie pełnił służbę do 15.01.1919r. skąd przydzielony został do 3 komp. 1 baonu telegrafistów pod dowództwem kapt. Kaczmarka Jana. Z dniem 20.04.1919r. Został ob. Cynka z wojska zwolniony.
Uczestnik Kampanii Wrześniowej 1939 roku.
W czasie okupacji wysiedlony do Generalnej Guberni:

Źródło: Rutowska Maria, Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Główne w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), Instytut Zachodni Poznań, 2008
wysiedlenie/przesiedleni

wysiedlenie z
Poznań
wysiedlenie do
Generalna Gubernia
uwięzienie

rodzaj uwięzienia
obóz przesiedleńczy
okoliczności zatrzymania
akcja przesiedleńcza
miejsce osadzenia
Poznań Główna
data osadzenia
1939-12-01
dodatkowe informacje
lista transportowa 1 str 5

A następnie wywieziony do KL Auschwitz, gdzie przebywał do wyzwolenia:

Źródło: Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau
uwięzienie

rodzaj uwięzienia
obóz koncentracyjny
miejsce osadzenia
Auschwitz
numer
162228
uwięzienie

dodatkowe informacje
ewak. z Auschwitz

źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 402: Życiorysy powstańców wielkopolskich: C - tom III (Cwojdziński Witold - Czwojdziński Antoni)
Wykaz grobów uczestników Powstania Wielkopolskiego na poznańskich cmentarzach, oprac. GEOPOZ Poznań
Billongraves - wyszukiwarka cmentarzy

------------------------------------------------------------

JANUSZ MICHAŁ CYNKA urodził się w Poznaniu 25 września 1900 roku,
akt urodzenia:
https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1408923?_Jednostka_delta=100&_Jednostka_resetCur=false&_Jednostka_cur=5

Zmarł w Poznaniu, 10 października 1989 roku spoczął na cmentarzu komunalnym na Junikowie, spoczywa:
pole 6 kwatera 1
rząd 17 miejsce 5
GPS: 52.385265, 16.83631
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=2&id=1119968&surname=Cynka&name=Janusz#OpenMap

https://billiongraves.pl/grave/Janusz-Cynka/26122386?referrer=myheritage

To także miejsce spoczynku jego małżonki - Teresy zdom. Niedziela 23.10.1905 - pogrzeb 25.07.1995, którą poślubił 22 marca 1946 roku.

Janusz Cynka w Powstaniu Wielkopolskim:

jednostka: Kompania Poznańska, Front Północny
status/stopień: ochotnik, podporucznik mianowany
uwagi: USC Poznań 2753/1900, Uchwała W 2/72, Odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym Uchwała Rady Państwa nr: 03.23-0.275 z dnia 1973-03-23

Opis:
Dnia 28.12.1918r. wstąpił ochotniczo na Powstanie Wielkopolskie i walczył z bronią w ręku pod dowództwem ob. Nieżychowskiego Kazimierza o wyzwolenie miasta Poznania oraz brał udział w walkach o zdobycie lotniska pod Ławica. Następnie został wysłany na front północny i brał udział w walkach o zdobycie Szubina, Kcyni, Rynarzewa. Po zakończeniu walk powstańczych, zgłosił się ochotniczo do Wojska Polskiego, w którym służył do lutego 1920r.

źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Cmentarz Komunalny Poznań-Junikowo – archiwum WTG
Archiwum Prezydenta RP, Nominacje na stopień oficerski. Uchwała W 2/72

---------------------------------------------------------

HELENA MARIA CYNKA - SZYFTER urodziła się 28 stycznia 1899 roku w Poznaniu. Żona Pawła Szyftera - Powstańca Wielkopolskiego.
Zmarła w Poznaniu 25 listopada 1990 roku, spoczywa na cm. parafialnym przy Lutyckiej: kwatera:św.Barbary rząd:1 miejsce:13

https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=21&id=634379&surname=Szyfter&name=Halina#OpenMap

https://billiongraves.pl/grave/Halina-Cynka-Szyfter/27243099?referrer=myheritage

Helena Maria Cynka - Szyfter w Powstaniu Wielkopolskim:

jednostka: Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego, Drużyna Skautowa-Poznań, Polski Czerwony Krzyż
status/stopień: sanitariuszka
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy Uchwała Rady Państwa nr: 04.04-0.118 z dnia 1958-04-04
Zwracam uwagę Państwa na umotywowanie wniosku o nadanie WKP Helenie dot. jej męża Pawła - przeczytajcie uważnie, rok 1958 ... Opis:
Koleżanka Halina Szyfter zgłosiła się ochotniczo jako sanitariuszka PCK dnia 01.10.1918 r. do szpitala ortopedycznego generała prof. Wierzejewskiego w Poznaniu skąd przydzielono ją do Okręgowego Szpitala Wojskowego w Poznaniu. W pierwszych dniach stycznia 1919 r. wyruszyła I pociągiem sanitarnym pod dowództwem dra Owsianego na odcinek walk pod Szubinem i Kcynią i pod obstrzałem nieprzyjaciela Heimats i Grenzschutzu zbierała i opatrywała rannych Powstańców Wlkp. transportując ich następnie pociągiem do szpitali. W dalszym ciągu pozostawała w służbie szpitala wojskowego do 31.12.1919 r.
Z powodu zamążwyjścia z początkiem 1920 r. została z służby w Szpitalu Wojskowym zwolniona.
---- W 1939 r. został powołany do Wojska Polskiego na wojnę mąż jej Paweł Szyfter, który w walkach z okupantem hitlerowskim poległ. ----

Jako wdowa, mając na utrzymaniu troje dzieci zmuszona była podjąć pracę zarobkową w charakterze księgowej. (...) Podstawa: 1) zaświadczenie rotmistrza rezerwy i Powstańca Wlkp. Wacława Szymańskiego - Bydgoszcz, z lutego 1957 r. 2) Walentyny Walkowskiej zd. Krysiewiczówna, drużynowa I żeńskiej drużyny im. Emilii Plater w Poznaniu z lutego 1957 r. 3) dr med. Smoliński Józef - Poznań.

źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Basiński Jan, Organizacja i znaczenie służby sanitarno-medycznej w przebiegu powstania wielkopolskiego i organizacja Wojska Wielkopolskiego 1918-1919, Koszalin 2010
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. nauk. Antoni Czubiński, Polak Bogusław, Poznań 2002
Lekarze polscy uczestniczący w powstaniu wielkopolskim w 1918-1919. Konferencja popularno-naukowa (4 maja 1974 r.), pod red. Aleksandra Wierzejewskiego, Poznań 1978
Barłóg Anna, Udział kobiet w Powstaniu Wielkopolskim 1918 – 1919, Poznań 2008
Helena Maria Cynka - Szyfter została odznaczona 20 września 1937 roku Medalem Niepodległości.
W czasie okupacji Halina z dziećmi została wysiedlona do GG (na Liście strat błędnie podano rok urodzenia 1939-01-28!)

Źródło: Rutowska Maria, Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Główne w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), Instytut Zachodni Poznań, 2008
wysiedlenie/przesiedleni

wysiedlenie z
Poznań
wysiedlenie do
Generalna Gubernia
uwięzienie

rodzaj uwięzienia
obóz przesiedleńczy
okoliczności zatrzymania
akcja przesiedleńcza
miejsce osadzenia
Poznań Główna
data osadzenia
1939-12-01
dodatkowe informacje
lista transportowa 1 str 22



Helena Maria Cynka - Szyfter i Paweł Szyfter pobrali się w Poznaniu 10 lipca 1920 roku.
Z tego związku urodzili się
-- Wanda Maria 21.04.1921,
-- Krystyna 17.02.1923,
-- Aleksandra 13.12.1924,
-- Zygmunt 12.02.1927.

-------------------
---------------------

Szyfter Paweł, Antoni, Zofia i być może Stanisław

Paweł, Antoni, Zofia - Powstańcy Wielkopolscy oraz Anna (ur.04.04.1892), Adam (13.12.1894 - 13.11.1916 - zginął jako żołnierz Radfahrer-Kompagnie 54) i Stanisław (06.05.1900 - 05.12.1930) Szyfterowie urodzili się w rodzinie Pawła (1846-1918) i Stanisławy z dom. Kopa (1872 - po 1930),
para pobrała się w Konarzewie:
zapis w księgach brzmi: Urząd Stanu Cywilnego Konarzewo, wpis 7 / 1891

Paul Szyfter (ur. 1846)
ojciec: Peter Szyfter , matka: Agnes Piotrowska

Stanislava Kopa (ur. 1871)
ojciec: Michael Kopa , matka: Euphrosine Niezielińska
akt ślubu: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1401027#scan16

Parafia katolicka Konarzewo, wpis 8 / 1891

Paulus Szyfter (44 lat)
Stanislava Kopa (19 lat)

- Eufrozyna Niezielińska - Kopa była córką Powstańca Listopadowego Kacpra Niezielińskiego, natomiast Stanisława Kopa była m.in. bratanicą Powstańca Styczniowego inż. Tomasza Niezielińskiego (1847-1920) i ks. Ignacego Niezielińskiego (1839-1901) - proboszcza w Konarzewie i siostrą Andrzeja KOPY - Powstańca Wielkopolskiego.

---------------------------------------------

PAWEŁ SZYFTER urodził się 13 kwietnia 1893 roku w Stęszewie
akt urodzenia: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1412340#scan67 strona 68

Zginął w Lasach Katyńskich 08 - 09 kwietnia 1940. kapitan artylerii Wojska Polskiego, uczestnik I wojny światowej, członek Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego, powstaniec wielkopolski, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Ofiara zbrodni katyńskiej. Siostrzeniec podpułkownika Andrzeja Kopy.

W czasie nauki w gimnazjum w Poznaniu należał do Towarzystwa Tomasza Zana. W 1914 zdał maturę i powołano go do armii niemieckiej. Po 05 stycznia 1918 (data śmierci Pawła Seniora) został zwolniony ze służby z powodu śmierci ojca.
Wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego. Wziął czynny udział w powstaniu wielkopolskim. Walczył na ulicach Poznania dowodząc oddziałem Straży i Bezpieczeństwa. 6 stycznia 1919 uczestniczył w zdobywaniu lotniska na Ławicy.
W styczniu 1919 w sztabie wojsk powstańczych wstąpił do Wojska Polskiego. Walczył z Ukraińcami na froncie lwowskim, a po zwycięskiej obronie Lwowa wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
W 1922 w stopniu porucznika przeszedł do rezerwy.
Wydzierżawił ziemię w Młynkowie koło Szamotuł. Aktywnie działał w Powiatowym Komitecie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na powiat Szamotuły m.in. zorganizował i umundurował na własny koszt 50 członków Przysposobienia Wojskowego, finansował imprezy sportowe i ćwiczenia wojskowe.
Pełnił funkcję dyrektora Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych w Poznaniu.
29 stycznia 1932 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 2 stycznia 1932 i 17. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. Posiadał przydział w rezerwie do 14 pułku artylerii lekkiej w Poznaniu.
Po ogłoszeniu mobilizacji w sierpniu 1939 zgłasza się do służby w Poznaniu. W trakcie kampanii wrześniowej wraz z pozostałymi przy życiu oficerami dostaje się do sowieckiej niewoli. Trafił do obozu jenieckiego w Kozielsku. 8 kwietnia 1940 został zamordowany strzałem w tył głowy w Katyniu.
5 października 2007 Minister Obrony Narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.
Symbolicznie upamiętniony kościół św. Karola Boromeusza, Cmentarz Powązkowski, Warszawa i na grobie Żony i Teścia.
W zasobie WBH teczki:
-- Krzyż Niepodległości – 20 lipca 1932 za pracę w dziele odzyskania niepodległości - 14541
-- Krzyż Walecznych (dwukrotnie) 123/S5529
-- Złoty i Srebrny Krzyż Zasługi 11-685
-- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
i teczki 15695 + 9062.
------------------------------------------------------------
ANTONI SZYFTER urodził się 24 marca 1896 roku w Stęszewie,
akt urodzenia https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1412343#scan64
Dzierżawca majątku Wiry.
W Powstaniu Wielkopolskim:
uwagi: prezes Koła Wiry, pow. Poznań; odznaczony za obronę Lwowa Wojnę Polsko - Bolszewicką 1918-20 i Powstania Śląskie. W zasobie WBH wnioski:
-- Krzyż Niepodległości przyznany 18.10.1932 roku,
-- 5456,
-- 60-5089 - Virtuti Militari,
Krzyż Walecznych 123/S 5527.
jednostka: 3 Kompania 1 Batalionu 10 Pułku Strzelców Wlkp.; Kompania Kazimierza Zenktelera, 1 Kompania Okręg Dopiewsko- Fabjanowski
status/stopień: podporucznik, dowódca kompanii; kapitan rezerwy

Zginął w KL Auschwitz 19 marca 1942 roku, co znajduje potwierdzenie we wpisie na akcie urodzenia a także na Listach strat:

uwięzienie
zginął
rodzaj uwięzienia
obóz koncentracyjny
miejsce zamieszkania przed zatrzymaniem
Wiry
data zatrzymania
1942-02
miejsce osadzenia
Auschwitz
data osadzenia
1942-03-03
numer
26328
data śmierci
1942-03-19

------------------------------------------------------------------------
ZOFIA SZYFTER - UBYSZ - urodziła się 03 maja 1897 roku w Dopiewie, akt urodzenia: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1400970#scan82
Zmarła w Warszawie 20 września 1968 roku, spoczywa na Starych Powązkach Warszawskich: kwatera 137, rząd 4, miejsce 18.

W Powstaniu Wielkopolskim:

jednostka: Polska Organizacja Wojskowa Zaboru Pruskiego; Szpital Przemienienia Pańskiego; Drużyna Skautowa-Poznań
status/stopień: łączniczka i sanitariuszka

odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy Uchwała Rady Państwa nr: 12.22-0.766 z dnia 1966-12-22

Opis:
Od 1914 należała do tajnej Organizacji Harcerskiej, w której wyszkoliła się na rutynową sanitariuszkę. Z ramienia tej organizacji konspiruje się od 01.11.1918 w Wojskowym Szpitalu w Poznaniu przy pl. Bernardyńskim i wybitnie przyczyniła się z chwilą wybuchu Powstania Wlkp. do organizowania personelu pomocniczego, jak pielęgniarek i sanitariuszy pod opieką dr. Pawlickiego. Jako już doświadczona sanitariuszka szczególnie pracuje na sali operacyjnej - chirurgia. Starannie pielęgnuje rannych Powstańców Wlkp. i zachęcała personel pomocniczy do ofiarnej pracy nad rannymi żołnierzami-powstańcami, by ich leczenie szybko doprowadziło do zdrowia i zdatności do dalszych walk na frontach.

źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Lekarze polscy uczestniczący w powstaniu wielkopolskim w 1918-1919. Konferencja popularno-naukowa (4 maja 1974 r.), pod red. Aleksandra Wierzejewskiego, Poznań 1978
Powstańcy Wielkopolscy - Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918/1919, t. VI, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2009
Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, t. XII, pod red. Bogusława Polaka, Poznań 2015
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. nauk. Antoni Czubiński, Polak Bogusław, Poznań 2002
Kościański Zdzisław, Tomkowiak Eligiusz, Mieszkańcy Gminy Dopiewo w Powstaniu Wielkopolskim w latach 1918-1919. Słownik biograficzny, Dopiewo 2010
Wielkopolski Powstaniec, 2008, R. 14
Barłóg Anna, Udział kobiet w Powstaniu Wielkopolskim 1918 – 1919, Poznań 2008
Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Wybrane aspekty z perspektywy 90 lat, red. nauk. Janusz Karwat, Poznań 2008
Zwycięskie Powstanie 1918-1919. Materiały z konferencji popularnonaukowej zorganizowanej w dniu 24 października 2008 r. Szreniawa 2008
Karwat Janusz, Rezler Marek, Encyklopedia Powstania Wielkopolskiego 1918-1919, Poznań 2018


-------------------------------------------------------

Czy Stanisław był Powstańcem Wielkopolskim? Na ta chwilę nie mogę odpowiedzieć jednoznacznie. Co udało się ustalić?:
--- STANISŁAW SZYFTER urodził się w Dopiewie 06 maja 1900 roku,
akt urodzenia: https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/jednostka/-/jednostka/1400942#scan79 Konarzewo (USC).

Zmarł w Poznaniu 05 grudnia 1930 roku, co znajdujemy potwierdzenie w nekrologach i zapisach USC,
został pochowany na nieistniejącym dziś cmentarzu marcińskim przy ul. Bukowskiej w Poznaniu. W nekrologach odczytujemy, że zmarły był porucznikiem 7 pułku Strzelców Konnych, natomiast w WBH pod syg. akt 11 778 znajduje się teczka personalna.

Stanisław - porucznik - występuje w życiorysach Powstańców: Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 400: Życiorysy powstańców wielkopolskich: C - tom I (Cabański Stefan - Chwirot Ludwik) --- niestety nie ma pewności czy chodzi o Zmarłego, czy też o innego STANISŁAWA SZYFERA - podporucznika ze Stęszewa ur.24.04.1891, syna Jana i Marianny.

Biorąc pod uwagę, że poza Anną ur.04.04.1892 w Stęszewie - siostrą, która 21 kwietnia 1913 poślubiła Władysława Hedingera - jednego z założycieli Związku Patriotycznego, brata Powstańców - Mieczysława i Witolda, żyjące rodzeństwo SZYFTERÓW wzięło udział w Powstaniu --- istnieje prawdopodobieństwo, że także Stanisław był Powstańcem.