Chełminiak Stanisław (1899-1969)

Chełminiak Stanisław (1899-1969)

Urodził się 13 XI 1899 r. w Kcyni w rodzinie Wojciecha (14 VII 1867 - 8 II 1941, syn Marianny Chełminiak) i Marianny z d. Grygiel (30 VIII 1864 - 26 XI 1926 na nagrobku Anna, córka Józefa i Marcjanny z d. Sip). Para pobrała się w Kcyni w 1888 r. Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej dwóch synów, których znamy imiona - Powstańcy Wielkopolscy - Ludwik (8 VIII 1894 Kcynia, mieszkaniec Poznania, jego losy nie są znane) i - Feliks (28 V 1897 Kcynia - 24 II 1967 Poznań, pochowany na cm. parafialnym w Poznaniu Górczyn kwatera IIP rząd 5 miejsce 32).

Stanisław jako uczeń szkoły powszechnej brał udział w strajku dzieci. Członek Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ. W 1917 r. powołany do armii pruskiej brał udział w I wojnie światowej na froncie zachodnim. Urlopowany w październiku 1918 r. na front nie wrócił. Brał czynny udział w konspiracyjnej pracy zmierzającej do organizacji powstania. Razem z braćmi Feliksem i Ludwikiem (poświadczenie przez Jana Powińskiego) oraz Mieczysławem Lewandowskim (ur. 12 III 1897 r. w Strzelnie), Janem Powińskim, Kazimierzem Lewandowskim, Janem Knachem, Franciszkiem Szyperskim, Florianem Bochaczem, Józefem Cedrowem, Janem i Józefem Kujawą, Zygmuntem Kitowskim, Janem Wichrowskim, Stanisławem Müllerem, Kazimierzem Niedbalskim, Władysławem Grochowskim i Stanisławem Chlebowskim brał udział w tworzeniu w Kcyni Rady Robotniczo - Żołnierskiej, a następnie oddziału kcyńskiego. Chełmniak brał udział w walkach o Kcynię i Szubin. Podczas walk o Szubin został wzięty do niewoli (osadzony w Bydgoszczy i Dębnie Pomorskim). W maju 1919 r. uciekł z niewoli i przedostał się do Poznania, skąd został skierowany do służby w 9. Pułku Strzelców Wielkopolskich, oddelegowany na front Rawicz - Leszno. Brał udział w wojnie polsko - bolszewickiej (front białoruski). Zdemobilizowany w 1923 r. W Wojskowym Biurze Historycznym, znajduje się odrzucony 2 III 1936 r. wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości. Jeszcze w okresie międzywojennym Chełminiak został odznaczony Krzyżem Naczelnej Rady Ludowej Miasta Poznania i Krzyżem Walecznych. W 1957 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W okresie międzywojennym członek Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Po wojnie w ZBoWiD.

Podczas II wojny światowej w 1942 r. osadzony w Untersuchungshaftanstalt Posen (Poznań), skazany 22 III 1943 r. na 4 lata obozu karnego za słuchanie zagranicznych stacji radiowych (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Landgericht Posen (Sąd Krajowy w Poznaniu) IPN GK 75/40 s. 101-105; Zbiór odpisów wyroków Sądu Specjalnego w Poznaniu (Sondergericht Posen) obejmujący posiedzenia z marca 1943 r.) i osadzony w Konzentrationslager Mauthausen. Po wyzwoleniu wrócił do Poznania a następnie z rodziną zamieszkał w Gorzowie Wielkopolskim.

Chełminiak ożenił się 2 III 1928 r. z Marianną z d. Kośmicka I voto Szyszka - Powstańcem Wielkopolskim urodzoną 11 XI 1899 r. w miejscowości Ruchocinek (wieś położona w województwie wielkopolskim, w powiecie gnieźnieńskim, w gminie Witkowo). Rodzice Powstaniec Wielkopolski Andrzej (ur. 15 X 1869 r. w miejscowości Rosa, syn Konstantego i Franciszki z d. Rzadkiewicz) i Anna z d. Cierzniak (ur. 7 VIII 1874 r. w Obrze, zm. 4 I 1939 r. w Poznaniu, córka Michała i Katarzyny z d. Wojciechowska) pobrali się w Gnieźnie w 1893 r. Z tego związku urodzili się także Powstańcy Wielkopolscy - Wiktor (3 VIII 1894 Rosa - 1 II 1943 KL Mauthausen) i Władysław Konstanty (27 VII 1897 Ruchocinek - 4 III 1973 Gorzów Wielkopolski) oraz Zofia po mężu Pawłowska (1896), Wanda (1898), Józef Henryk (5 III 1901), Adam Piotr (26 VI 1903), Helena (1904), Kazimiera po mężu Piskorz (1905), Wanda (1907-1911), Marian Witold (1909) i Czesław (1912).

Marianna Kośmicka była zamężna dwukrotnie, jej pierwszym mężem od 18 VII 1925 r. był Franciszek Szyszka (plutonowy zawodowy, ur. 21 IX 1899 r. w miejscowości Wilhelmsburg w Niemczech w rodzinie Wojciecha i Marianny Polak. Franciszek zmarł 7 III 1926 r. w Poznaniu), z tego związku urodził się Bogdan Franciszek (22 XI 1926 - 4 X 1927). Za Stanisława Chełminiaka wyszła 2 III 1928 r. Z tego związku urodziło się co najmniej troje dzieci, których znamy imiona: Jan Stanisław (23 VI 1928), Marian Bolesław (5 VI 1930) i Maria Barbara (3 XII 1931).

Chełminiak Stanisław zmarł 22 VI 1969 r. w Poznaniu, pochowany w grobie Rodziców Wojciecha na Cmentarzu parafialnym Górczyn kwatera IIP rząd 17 miejsce 64
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

Marianna zmarła 14 V 1997 r. i została pochowana w Szwecji, miejsce dokładnego pochówku nie jest znane.

Źródła: Parafia katolicka Kcynia, wpis 18 / 1888; Urząd Stanu Cywilnego Kcynia, wpis 11 / 1888; Urząd Stanu Cywilnego Gniezno, wpis L-31 / 1893; Parafia katolicka Gniezno - par. św. Trójcy, wpis 46 / 1893; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1981/1/155, skan 138 Witkowo (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 32 / Spis zweryfikowanych 4622 - 9099. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 239; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]. Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 420; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 400: Życiorysy powstańców wielkopolskich: C - tom I (Cabański Stefan - Chwirot Ludwik); Wojskowe Biuro Historyczne, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; IPN, Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką w latach 1939-1945; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line stan na 24 V 2025 i Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves.com; Dokumentacja grobu - Tomasz Konwicki. Dokumenty ze zbioru archiwaliów Marianny Chełmniak - Jarosław Dębski

©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025

Parafia katolicka Kcynia, wpis 18 / 1888

Adalbertus Chełminiak (21 lat)
matka: Josepha z d. Chełminiak
Marianna Grygiel (24 lat)
ojciec: Joseph Grygiel , matka: Martianna Sip

Urząd Stanu Cywilnego Kcynia, wpis 11 / 1888

Adalbert Chelminiak (ur. 1867)
matka: Josephine Chelminiak jetzt Jaroszewska
Marie Grygiel (ur. 1862)
ojciec: Joseph Grygiel , matka: Marie Sip

Urząd Stanu Cywilnego Gniezno, wpis L-31 / 1893

Andreas Kosmicki (ur. 1869)
ojciec: Konstantin , matka: Franziska Rzadkiewicz
Anna Cierzniak (ur. 1874)
ojciec: Michael , matka: Catharine Wojciechowska +

Parafia katolicka Gniezno - par. św. Trójcy, wpis 46 / 1893

Andreas Kośmicki (23 lat)
ojciec: Constantinus , matka: Francisca Rzadkiewicz
Anna Cierzniak (19 lat)
ojciec: Michael , matka: Catharina Wojciechowska +

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1981/1/155, skan 138 Witkowo (USC) - akt urodzenia, rok 1899, Księga urodzeń

Marianna , rodzice: Andreas Kosmicki, Anna Czierzniak