Byliński Stanisław jr (1900- 1975), Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Byliński Stanisław jr (1900- 1975)

Urodził się 11 X 1900 r.w Swadzimiu. Rodzice Stanisław (Powstaniec Wielkopolski, 31 III 1871 Palędzie - 25 X 1925 Poznań) i Franciszka z domu Kleczewska (20 I 1881 - 8 XI 1944, pochowana na cm. paraf. przy ul. Bluszczowej w Poznaniu, córka Ludwika i Józefy z d. Drozdowska) pobrali się 2 XII 1891 r. w Więckowicach (USC Sierosław). Małżeństwo zamieszkało w Swadzimiu, gdzie urodzili się Stanisław, Helena (28 XI 1901) i Stanisława (2 II 1903). W miejscowości Sady urodzili się Czesław (11 III 1904 -?, Powstaniec Wielkopolski) i Kazimiera (11 IX 1905). W Poznaniu (Zegrze) urodzili się Edmund (27 X 1909), Mieczysław (27 II 1911) i Leonard (30 X 1915).

Stanisław wychowywany był wraz z siedmiorgiem rodzeństwa w duchu gorącego polskiego patriotyzmu i oporu wobec zaborców. W dzieciństwie uczył się w Miejskiej Szkole Wydziałowej, a później w Wyższej Szkole Realnej. Po wybuchu I wojny światowej jego ojciec został zmobilizowany do służby w armii niemieckiej i ze względu na pogorszenie sytuacji materialnej rodziny Stanisław musiał przenieść się do Miejskiej Szkoły Handlowej, którą ukończył w 1916 r., rozpoczynając naukę zawodu kupieckiego w przedsiębiorstwie zbożowym. Był w tym czasie członkiem zakonspirowanej drużyny harcerskiej, której zebrania odbywały się przy ul. Kopernika w Poznaniu. O terminach zbiórek dowiadywał się na zebraniach Sodalicji Mariańskiej Uczniów Kupieckich, prowadzonych przez ks. Radońskiego (późniejszego biskupa), od którego otrzymał dyplom pamiątkowy. Po zakończeniu nauki został zmobilizowany do armii niemieckiej w kwietniu 1918 r. Przydzielony do Kürassier - Regiment von Seydlitz Nr 7, stacjonującego w Halberstadt w Saksonii. Po czteromiesięcznym szkoleniu został wysłany do Rekruten-Depot w Ostmall pod Antwerpią w Belgii. Tam został przeszkolony w służbie polowej oddziału szturmowego oraz obsłudze miotaczy min i ciężkich karabinów maszynowych. Jak sam wspominał, wraz z innymi Polakami pełnił służbę w armii niemieckiej bez entuzjazmu, prześladowany ze względu na narodowość, odczuwając coraz większą nienawiść do Niemców. W przeddzień planowanego wyruszenia oddziału na front rozpoczęła się rewolucja w Niemczech, a kilka dni później, 11 XI 1918 r. nastąpiło zawieszenie broni. W drodze powrotnej do garnizonu zdezerterował z transportu wraz z niejakim Podejmą z powiatu pleszewskiego (później służył w 15. Pułku Ułanów Poznańskich). Obaj otrzymali od Rady Żołnierskiej w Wessel w Nadrenii bezterminowy urlop. Na przełomie listopada i grudnia 1918 roku Stanisław Byliński powrócił do Poznania. W połowie grudnia 1918 r. jako ochotnik wstąpił do formującego się na Jeżycach oddziału Straży Ludowej (oficjalnie 23 XII). Brał udział w patrolach oraz w ćwiczeniach z polską komendą. W chwili wybuchu powstania znajdował się na Placu Wolności z kolegą, Marianem Kujawą. Później brał udział w walkach ulicznych i opanowywaniu obiektów cywilnych i wojskowych (Biblioteki Uniwersyteckiej, Prezydium Policji, Komendy Placu) oraz rozbrajaniu Niemców na terenie Poznania pod dowództwem sierżanta Jana Wojtkowiaka. Brał też udział w odbieraniu koszar niemieckiego pułku strzelców konnych na ul. Grunwaldzkiej pod dowództwem porucznika Kazimierza Ciążyńskiego. Pełnił też służbę patrolową pod dowództwem Kazimierza Rzóski. Po całkowitym opanowaniu Poznania przez powstańców 6 I 1919 r. jako ochotnik zgłosił się do oddziału Konnych Strzelców Straży Poznańskiej, w którego szeregach brał udział w potyczkach z Niemcami. Miał brać udział w walkach z Grenzschutzem pod Rynarzewem, Żninem i Zbąszyniem. Razem z oddziałem 21 I 1919 r. złożył uroczystą przysięgę i stał się żołnierzem 1. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Stanisław Byliński, jako przeszkolony jeszcze w armii niemieckiej został przydzielony do szwadronu ciężkich karabinów maszynowych. Od 21 V 1919 r. brał udział w działaniach pułku pod Wągrowcem, Szubinem i Nakłem. Następnie wraz z pułkiem wszedł w skład Grupy Wielkopolskiej pod dowództwem gen. Daniela Konarzewskiego. 22 VII 1919 r. wyjechał na front litewsko-białoruski i brał udział w walkach z bolszewikami podczas ofensywy spod Mołodeczna, przez Mińsk aż do Bobrujska i później. Wraz z pułkiem brał udział w Bitwie Warszawskiej, w walkach pod Kołbielem, Maciejowicami (tam stracił w bitwie swojego konia), Mińskiem Mazowieckim, Międzyrzecem, Baranowiczami i Kojdanowem. Za męstwo został odznaczony Krzyżem Walecznych jako jeden z pierwszych żołnierzy w pułku, podczas uroczystości w Nowym Świerżeniu. Po zakończeniu działań wojennych powrócił wraz z pułkiem 5 I 1921 r. do Poznania, gdzie pełnił służbę garnizonową. Na skutek nieprzerwanej przeszło 2,5-rocznej służby wojskowej Stanisław Byliński nie mógł dokończyć edukacji gimnazjalnej. Jednak w trakcie służby garnizonowej przygotował się i 27 V 1921 r. zdał egzamin, uzyskując świadectwo kwalifikacji naukowej do ubiegania się o stopień oficerski. Niestety, ze względu na problemy zdrowotne nie odbył przeszkolenia w Szkole Podchorążych. Został zdemobilizowany 21 XI 1921 r. Służbę wojskową zakończył w stopniu kaprala.

W okresie międzywojennym przez kilka lat pracował jako księgowy w majątku rolnym w powiecie wągrowieckim. Później mieszkał przy ul. Szwajcarskiej 14 w Poznaniu i od 15 IV 1930 r. pracował jako księgowy skarbowy przy Izbie Skarbowej w Poznaniu. Był członkiem Towarzystwa Powstańców i Wojaków, pełniąc funkcję członka zarządu Okręgu Wągrowieckiego. Był również członkiem Koła Pułkowego 15. Pułku Ułanów Poznańskich. Był odznaczony Krzyżem Walecznych (nr 6634), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918 - 21 oraz Odznaką Pamiątkową Frontu Litewsko-Białoruskiego. 29 XII 1937 r. złożył wniosek o odznaczenie Medalem Niepodległości, jednak został on odrzucony przez Komitet 25 VI 1938 r. Od 1957 r. był członkiem ZBoWiD. 19 II 1958 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Uchwała W 38/72 mianowany do stopnia podporucznika.

5 III 1927 r. ożenił się z Marią Almą Rolla ur. 16 IV 1898 r. w miejscowości Krąg w powiecie Starogard Gdański (parafia Ogorzeliny, USC Zamarte), córką Sylwestra Rolla i Rozalii z d. Przymuszała. Stanisław i Maria mieli czworo dzieci synów Edmunda Stanisława (ur. 10 V 1927 r. w Poznaniu) i Stanisława (ur. 28 VII 1939 r. w Poznaniu) oraz córki Kazimierę (ur. 4 III 1931r. w Nowym Tomyślu) i Marię (21 X 1943 - 23 II 2013).

Podczas II wojny światowej został objęty niemiecką akcja wysiedleńczą. 6 XII 1939 r. został osadzony w obozie przejściowym Poznań - Główna. Udało mu się przeżyć.

Zmarł 19 III 1975 r., pochowany został na cmentarzu Poznań Naramowice, spoczywa kwatera J rząd II miejsce 8 GPS: 52.45856, 16.938347
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...

https://billiongraves.com/.../Stanis%C5%82aw.../18927039

To także miejsce pochówku żony Marii zmarłej 4 III 1969 r. i córki Marii po mężu Latkowska.

źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 1947/3/71, skan 9 Sierosław (USC) - akt małżeństwa, rok 1899, Księga małżeństw; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/145, skan 98 Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1900, [Księga urodzeń]; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1941/1/175, skan 26 Sady (USC) - akt urodzenia, rok 1904, [Księga urodzeń]; Kurier Poznański 1925.11.03R.20 nr 285; Kurier Poznański 1925.10.31 R.20 nr 281; APP, Kartoteka ewidencji ludności miasta Poznania z lat 1870-1931; Wyszukiwarka grobów na poznańskich cmentarzach; WBH (55-16772, KKiMN; 78-23479, KKiMN; 25.06.1938, Odrzucono); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on - line i Lista odznaczonych WKP; Rutowska Maria, Lager Glowna Niemiecki obóz przesiedleńczy na Głównej w Poznaniu dla ludności polskiej (1939-1940), Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne, Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon, Michał Krzyżaniak, Muzeum Powstańców Wielkopolskich im. Generała Józefa Dowbora Muśnickiego w Lusowie, 2024.

Strony