Brzóska Stanisław (1903-1945)

Brzóska Stanisław (1903-1945)

Urodził się 25 III 1903 r. w Poznaniu, jego rodzice Józef - domniemany Powstaniec Wielkopolski (8 III 1866 r. w Spławiu) i Katarzyna z d. Adamczyk (11 X 1872 - X 1960) pobrali się w 1896 r., z tego związku urodzili się także Cecylia (1897) i Marianna (1898).
Niestety informacji sprzed Powstania Wielkopolskiego ani o samym udziale w powstaniu mamy niewiele, cała nasza wiedza na dzień dzisiejszy opiera się na informacji z Muzeum w Żabikowie, gdzie został wymieniony jako Powstaniec Wielkopolski. Więcej światła na osobę Stanisława rzucić może kwerenda w Wojskowym Biurze Historycznym, gdzie znajdują się dwa wnioski do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości, oba odrzucone 12 VI 1935 r. i 25 VI 1938 r. Najprawdopodobniej brał udział w walkach na terenie miasta Poznania, gdzie się urodził i mieszkał także w okresie międzywojennym.
5 VIII 1927 r. ożenił się w Poznaniu z Janiną z d. Wendel (ur. 24 XII 1899, córka Feliksa i Marty z d. Czajka).
W okresie II wojny światowej należał do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW, konspiracyjna organizacja wojskowa Stronnictwa Narodowego okresu II wojny światowej) i Armii Krajowej.
4 VII 1944 r. został osadzony w obozie w Żabikowie, nr więźnia 17201. Przeszedł brutalne śledztwo w byłym Domu Żołnierza w Poznaniu. Rozstrzelano go na cmentarzu katolickim w Żabikowie w styczniu 1945 r., Lista strat II wojny światowej podaje datę dzienną 5 I 1945 r. Natomiast z protokołów podczas prac ekshumacyjnych stwierdzono, że egzekucje miały miejsce 9, 12 i 22 I 1945 r.
Miejsce pochówku nie jest jednoznacznie potwierdzone, nie został zidentyfikowany wśród ofiar w mogiłach na cm. w Żabikowie, natomiast po śmierci matki w 1960 r. i przenosinach szczątków ojca na cmentarz parafialny przy ul. Bluszczowej w Poznaniu na tablicy nagrobnej wymieniono także Stanisława (kwatera:NL rząd:8 miejsce:16). W toku przeprowadzonej kwerendy w księgach cmentarnych stwierdzono, że styczniu 1945 nie było pochówków na Bluszczowej - w księdze cmentarnej zapisano, że w grobie NL-8-16, dopiero w październiku 1950 r. pochowano Katarzynę Brzóskę. W księdze jest również dopisek, że w latach 60-tych złożono po ekshumacji Józefa, ale nie napisano, gdzie był pierwotnie pochowany. Niestety nie jest to koniec problemów z ewentualnym miejscem pochówku Stanisława, gdyż ma on jeszcze jedno miejsce a mianowicie cmentarz komunalny na poznańskim Junikowie pole:5 kwatera:AK rząd:CP1 miejsce:1, gdzie został wymieniony na tablicy nagrobkowej, ale przy pochówku w 2023 r. Romualda Rojnego w kwaterze AK okazało się, że grobowiec był pusty a przy tym grobie Stanisława Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu ustawiło pamiątkową tabliczkę sugerujące, że tu spoczywa weteran Powstania Wielkopolskiego i niestety nie jest to odosobniony przykład.
Jako ciekawostkę mogę jeszcze dodać, że równie skomplikowane losy odnośnie miejsca pochówku dotyczą żony Stanisława - Janiny, która zmarła 13 VII 1962 r. i została pochowana na cm. na Junikowie pole:21 kwatera:3 rząd:2 miejsce:2 , ale 20 XI 1998 r. została ekshumowana na cmentarz Jeżycki. Żeby było ciekawiej obok Janiny, 8 IX 1972 r. pochowano jej siostrę Felicję, następnie Felicja została ekshumowana przez brata Edmunda i złożona 23 III 1975 r. na Junikowie w grobie pole:27 kwatera:D rząd:2 miejsce:17. Felicja ostatecznie została przeniesiona w tym samym dniu co Janina na cmentarz Jeżycki. Wyszukiwarka cmentarna pokazuje jeszcze pochówki Janiny i Felicji w pierwotnych grobach, ale przy najbliższej aktualizacji wpisy te będą usunięte. Janina i Felicja spoczywają na cmentarzu Jeżyckim razem z se swoja matką Martą - w grobie kwatera P rząd:21 miejsce:20.