Brzóska Józef (1866 - 1955)

Brzóska Józef (1866 - 1955)

Józef - domniemany Powstaniec Wielkopolski - urodził się 8 III 1866 r. w Spławiu.
Jego żoną została Katarzyna z d. Adamczyk (11 X 1872 - X 1960), pobrali się w 1896 r., z tego związku urodzili się Cecylia (1897) i Marianna (1898) i domniemany Powstaniec Wielkopolski - Stanisław (25 III 1903 r. w Poznaniu, zamordowany 5 I 1945 r. na cm. parafialnym w Żabikowie podczas masowych egzekucji).
Nie ustalono kiedy i gdzie Józef brał udział w powstaniu, więcej światła na osobę Józefa rzucić może kwerenda w Wojskowym Biurze Historycznym, gdzie znajduje się odrzucony 20 IX 1937 r. wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości. W projekcie WTG Gniazdo - Uczestnicy PW Józef został umieszczony na podstawie Wykaz grobów uczestników Powstania Wielkopolskiego na poznańskich cmentarzach, oprac. GEOPOZ Poznań .
Nie ustalono kiedy i gdzie zmarł Józef. Na podstawie przeprowadzonej kwerendy ustalono, że żona Józefa Katarzyna miała wpisane w Akcie Zgonu w 1950 r, że była wdową. Natomiast na nagrobku napisane jest, że Józef zmarł 10 I 1955 r. Przeprowadzono także kwerendę w księgach cmentarnych i w USC - na cmentarzu parafialnym w Poznaniu przy ul. Bluszczowej nie było pochówku w styczniu 1955, w USC przeszukano cały 1955 rok i końcówkę 1954 r. aktu zgonu Józefa nie znaleziono. Należy zatem przyjąć, że zmarł poza Poznaniem. Niestety, to nie koniec niewiadomych. W tym samym miejscu (wg nagrobka) ma spoczywać także syn Józefa i Katarzyny - wspomniany powyżej Stanisław. W okresie II wojny światowej należał do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW, konspiracyjna organizacja wojskowa Stronnictwa Narodowego okresu II wojny światowej) i Armii Krajowej. 4 VII 1944 r. został osadzony w obozie w Żabikowie, nr więźnia 17201. Przeszedł brutalne śledztwo w byłym Domu Żołnierza w Poznaniu. Rozstrzelano go na cmentarzu katolickim w Żabikowie w styczniu 1945 r., Lista strat II wojny światowej podaje datę dzienną 5 I 1945 r. Natomiast z protokołów podczas prac ekshumacyjnych stwierdzono, że egzekucje miały miejsce 9, 12 i 22 I 1945 r. I znowu miejsce pochówku nie jest jednoznacznie potwierdzone, nie został zidentyfikowany wśród ofiar w mogiłach na cm. w Żabikowie, natomiast po śmierci matki w 1960 r. i przenosinach szczątków ojca na cmentarz parafialny przy ul. Bluszczowej w Poznaniu na tablicy nagrobnej wymieniono także Stanisława (kwatera:NL rząd:8 miejsce:16). W toku przeprowadzonej kwerendy w księgach cmentarnych stwierdzono, że styczniu 1945 nie było pochówków na Bluszczowej - w księdze cmentarnej zapisano, że w grobie NL-8-16, dopiero w październiku 1950 r. pochowano Katarzynę Brzóskę. W księdze jest również dopisek, że w latach 60-tych złożono po ekshumacji Józefa, ale nie napisano, gdzie był pierwotnie pochowany. Niestety nie jest to koniec problemów z ewentualnym miejscem pochówku Stanisława, gdyż ma on jeszcze jedno miejsce a mianowicie cmentarz komunalny na poznańskim Junikowie pole:5 kwatera:AK rząd:CP1 miejsce:1, gdzie został wymieniony na tablicy nagrobkowej, ale przy pochówku w 2023 r. Romualda Rojnego w kwaterze AK okazało się, że grobowiec był pusty a przy tym grobie Stanisława Muzeum Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu ustawiło pamiątkową tabliczkę sugerujące, że tu spoczywa weteran Powstania Wielkopolskiego i niestety nie jest to odosobniony przykład.
Miejsce spoczynku Katarzyny, Józefa i domniemane Stanisława jest w bardzo złym stanie. Po lewej stronie grobu Muzeum Powstania Wielkopolskiego wystawiło pamiątkową tabliczkę dla Józefa jako uczestnika Powstania Wielkopolskiego.