Brózda Stefan (1896 - 1974), Genealogia Powstańców Wielkopolskich

Brózda Stefan (1896 - 1974)

Urodził się 7 XII 1896 r. w Tarnowie Podgórnym. Rodzice Tomasz (ur. 6 XII 1854, syn Antoniego i Małgorzaty z d. Głacińska) i Zofia z d. Kortus (ur. 8 V 1859, córka Jakuba i Katarzyny z d. Wojka) pobrali się w 1880 r. Z tego związku urodzili się także Michał (1882 - 1883), Ignacy (1884-1885), Tomasz (1885-1886), Stanisława (1887), Rozalia (1888-1889), Józef (8 III 1890, żołnierz Wielkiej Wojny, ranny w 1915 r.), Józefa (1892), Marianna (1893-1894), Ludwik (*+1895), Jan (*+1899) i Pelagia (1901).

Stefan ukończył szkołę powszechną w Krzyżownikach.Później kształcił się w zawodzie mleczarza w Mleczarni Spółkowej w Strzeszynie.

Podczas I wojny światowej został zmobilizowany do armii pruskiej w 1915 r., wcielony do 28. pułku saperów. Po przeszkoleniu, wysłany na front zachodni w szeregach 31. pułku saperów. 18 III 1916 r. został lekko ranny w lewą rękę podczas walk pod Verdun. Wymieniony jako przebywający w lazarecie po odniesieniu lekkiej rany na niemieckiej liście strat z 25 X 1916 r. Po wyleczeniu w oddziałowej izbie chorych wysłany na urlop do Strzeszynka, gdzie zachorował na chorobę skórną nóg, która trwała do początku 1917 r.. Po jej wyleczeniu wcielony do 6. pułku saperów i wysłany na front macedoński. Tam przebywał do listopada 1918 roku i podczas wydarzeń rewolucyjnych zdezerterował i powrócił do Strzeszyna, gdzie mieszkała jego rodzina.

Po wybuchu powstania od 28 XII 1918 r. brał udział w walkach w Poznaniu jako ochotnik. Następnie trafił w szeregi pułku pod dowództwem Andrzeja Kopy (16 X 1897 - 11 VI 1956) w szeregach 1. rezerwowego Pułku Strzelców Wielkopolskich (późniejszy 10 psw.). Służył w 5. kompanii dowodzonej przez por. Stanisława Śliwińskiego (14 VII 1890 - 19 V 1948). Walczył na odcinku Kcynia – Nakło do 27 I 1919 r. Stefan Brózda był dowódcą plutonu, który podczas walk zdobył trzy karabiny maszynowe i dużą ilość amunicji oraz czterech jeńców. 28 I 1919 r. został ranny w lewą rękę w walkach pod Paterkiem. Na skutek rany leżał w Szpitalu nr 18 w Poznaniu do 28 II 1919 r. 6 V 1919 r. awansowany na kaprala. Później brał również udział w wojnie polsko - bolszewickiej, na froncie litewsko - białoruskim w szeregach 68. pułku piechoty (do 3 VI 1920), a następnie przeniesiony do 73. pułku piechoty (od 4 VI 1920) skierowany na Śląsk, gdzie uczestniczył w walkach w rejonie Kluczborka. Po zakończeniu działań na Śląsku trafił z powrotem do 68. pp i walczył na froncie wschodnim do 15 IX 1920 r. Został zdemobilizowany 29 VII 1921 r. W lipcu lub sierpniu 1937 r. złożył wniosek o odznaczenie Krzyżem lub Medalem Niepodległości. 17 III 1938 r. odznaczony Medalem Niepodległości „za waleczność i rany odniesione w powstaniu wielkopolskim”. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. 28 XII 1957 r. odznaczony został Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 11 IV 2025 r. wymieniony dwukrotnie:
1/ z błędem w nazwisku jako Stefan Brozda
urodzenie: 1896.12.07 Tarnowo Podgórne
rodzice: Tomasz, Zofia
jednostka: 5 Kompania
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła: Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
2/ Stefan Brózda
urodzenie: 1896.12.07 Tarnowo, pow. Poznań
jednostka: 2 Kompania Poznańska
status/stopień: plutonowy
uwagi: ranny 1919.02.07

Po zwolnieniu z wojska pracował jako urzędnik gospodarczy w majątku Strzeszyn.

Dwukrotnie żonaty, jego pierwszą żoną od 25 IV 1922 r. była Katarzyna Pawlak (1900-1970, córka Jana i Marii), z którą miał co najmniej jedno dziecko, syna Leona (1920-1949). Drugą żoną została Michalina (1897-1980).

W 1929 r. wydzierżawił i prowadził karczmę w Pianówce w powiecie czarnkowskim. Później, do stycznia 1938 r. mieszkał we wsi Ciszkowo w powiecie czarnkowskim i pracował w zawodzie kupieckim. W marcu 1938 r. mieszkał już w Rożnowie w powiecie obornickim.

Nie są znane jego losy w trakcie II wojny światowej.

Zmarł 8 X 1974 r. i pochowany został w Poznaniu na cmentarzu przy ul. Lutyckiej. Spoczywa kwatera grobowce rząd 1 miejsce 2
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html...#
To także miejsce pochówku I żony Katarzyny i syna Leona, rodziców Katarzyny - Jana i Marii, oraz Jana i Marii Pawlak - brata i bratowej Katarzyny, II żona Stefana - Michalina (1897-1980) została pochowana po prawej stronie i do tego miejsca przypisane jest miejsce pochówku Stefana, ale nie został wymieniony na nagrobku II żony a na grobowcu Pawlaków.

źródła: Urząd Stanu Cywilnego Jankowice, wpis 28 / 1880; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/1/67, skan 122 Jankowice (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 33 / Spis zweryfikowanych 9100 - 13620. Opis jednostki: Akta organizacyjne Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19 i Związku Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu: statuty, regulaminy, okólniki, protokoły posiedzeń zarządu, zjazdy, korespondencja. Strona/karta: 60; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Zespół: 884 / Związek Powstańców Wielkopolskich w Poznaniu. Sygnatura: nr 44 / Ewidencja członków Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polskiej [nr 10168 - 16966]. Opis jednostki: Spisy członków Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914/19. Strona/karta: 136; WBH, Kartoteka personalno - odznaczeniowa; WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego baza on - line stan na 11 IV 2025 r. i Lista odznaczonych Wielkopolskim; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; wyszukiwarka grobów billiongraves.com. Dokumentacja fot. grobu Emilia Tabert Arndt.

Biogram zamieszczony w W walce o Niepodległość. Sylwetki uczestników Powstania Wielkopolskiego (1918-1919) i wojny polsko-bolszewickiej (1919-1920) związanych z gminą Tarnowo Podgórne. Opracowanie Maciej Elantkowski, Grzegorz Jazdon i Michał Krzyżaniak, uzupełniony GPW.

Urząd Stanu Cywilnego Jankowice, wpis 28 / 1880
Thomas Brózda (ur. 1854) ojciec: Anton Brózda , matka: Margarethe Głacińska
Sophie Kortus (ur. 1859) ojciec: Jacob Kortus , matka: Catharine Wojka

Archiwum Państwowe w Poznaniu 1861/1/67, skan 122 Jankowice (USC) - akt urodzenia, rok 1896, Księga urodzeń
Stephan , rodzice: Tomas Brózda, Sophia Brózda geb.Kortus

Strony