Gniatczyński Stefan Roch (1889-1964)
Gniatczyński Stefan Roch (1889-1964)
Urodził się 16 VIII 1889 r. w Poznaniu. Syn Franciszka Wojciecha Gniatczyńskiego alias Gniotczyk (ur. 1853, syn Antoniego i Elżbiety z d. Metelska) i Stanisławy Barbary Heleny z d. Braun I voto Dymińska (ur. 1854, córka Maksa i Marii Kurowskiej. W życiorysie napisanym w latach 60. Stefan podał nazwisko matki Brońska). Para pobrała się w Poznaniu w 1884 r. Z tego związku urodził się także Powstaniec Wielkopolski Antoni Marian (26 I 1893 Poznań - 26 VII 1936 tamże, pochowany na cmentarzu parafialnym na Jeżycach, grobu nie odnaleziono).
Po zdanej maturze rozpoczął studia w Szczecinie (przerwane powołaniem do wojska podczas I wojny światowej).
15 XI 1916 r. ożenił się ze Stanisławą Wandą z d. Rosada (ur. 20 X 1893 r., zm. 26 III 1965, córka Stanisława i Wandy z d. Pawłowska). Z tego związku do 1933 r. urodziło się troje dzieci Stefan (7 X 1913), Zygmunt (19 IV 1919 - 9 V 2003) i Helena (24 III 1921 - 18 VII 1941).
W okresie międzywojennym pracował w Towarzystwie Akcyjnym „Juta” oraz w przedstawicielstwie Laboratorium Chemicznego „Ratopax” i Towarzystwie Ubezpieczeniowym „Przezorność”. Podczas II wojny światowej pracował w Fabryce Musztardy “PERŁA”. Od 1945 r. był pracownikiem Ekspozytury Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, a potem w Państwowym Zakładzie Hodowli Roślin. W 1950 r. przeszedł na emeryturę.
Zmarł 30 listopada 1964 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym Bożego ciała przy ul. Bluszczowej, spoczywa kwatera NC rząd 3 miejsce 1/2
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=20&id=1162263&surname=Gniatczy%C5%84ski&name=Stefan#
……………….
Członek Towarzystwa Tomasza Zana i Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ. W czasie I wojny światowej w armii pruskiej, zwolniony w stopniu sierżanta. Członek POW zaboru pruskiego. Od października 1918 r. członek Straży Ludowej. Od 27 XII 1918 r. brał udział w walkach w Poznaniu m. in. o pocztę i dworzec. Potem oficer III baonu 1. Pułku Piechoty. 21 I 1919 r. mianowany podporucznikiem i przydzielony do Grupy Zachód. Był adiutantem dowódcy 2. Dowództwa Piechoty. Od 25 IX 1919 do 19 VI 1920 adiutant 6. Pułku Strzelców Wielkopolskich (po reorganizacji 60 pp). Służył w Centralnym Zarządzie Składnicy Artyleryjskiej DOGen Poznań. 5 III 1921 r. awansował na porucznika (następnie ze starszeństwem z 1 VI 1919 r.). 31 IX 1922 r. przeniesiony do rezerwy z uwagi na chorobę serca. Działacz Towarzystwa Powstańców i Wojaków im. F. Ratajczaka (prezes koła dzielnicy Poznań - Śródmieście), zasiadał w Komisji Odznaki Pamiątkowej Grupy „Leszno”. Odznaczony Medalem Niepodległości 28 VI 1932 r. Za udział w powstaniu odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. W projekcie WTG Gniazdo wymieniony trzykrotnie:
1/ Stefan Roch Gniatczyński
urodzenie: 1889.08.16 lub 1889.11.30 Poznań
data śmierci: 1964
rodzice: Wojciech, Helena
jednostka: Straż Ludowa w Poznaniu, Grupa Zachód, 6 Pułk Strzelców Wlkp.
status/stopień: adiutant dowódcy Grupy Zachód, ochotnik
odznaczenie: Wielkopolski Krzyż Powstańczy
źródła:
Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 378 : Nogaj Stanisław, Pamiętnik powstańca wielkopolskiego (maszyn.)
Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919, red. nauk. Antoni Czubiński, Polak Bogusław, Poznań 2002
Tygodnik Urzędowy Naczelnej Rady Ludowej 1919, nr 1-10; "Tygodnik Urzędowy" 1919, nr 1-72
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 411: Życiorysy powstańców wielkopolskich: G - tom Il (Gebor Stanisław - Gniewkowski Czesław)
Wojskowe aspekty Powstania Wielkopolskiego 1918 - 1919. Wybór materiałów źródłowych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria Historia, nr 124, Poznań 1985.
Trzeba było pójść… Powiat nowotomyski w powstaniu wielkopolskim 1918-1919, pod red. Zdzisława Kościańskiego i Bogumiła Wojcieszaka, Nowy Tomyśl 2010
Wielkopolski Powstaniec 2012, R. 18
2/ Stefan Gniatczyński
jednostka: Grupa Leszno
uwagi: pow. Gostyń
źródła:
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 368: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Leszno, powiat Leszno, województwo poznańskie, 2. Łomnica, powiat Nowy Tomyśl, województwo poznańskie
Archiwum Państwowe w Lesznie, Zespół: Jerzy Zielonka - spuścizna (dziennikarz "Panoramy Leszczyńskiej"), sygn. 43: Spis powstańców wielkopolskich Grupy "Leszno". Zebrał i zestawił Piotr Laurentowski
3/ Gniatczyński
jednostka: 3 Batalion w Poznaniu
źródła:
Działalność P.O.W. w Poznaniu. Przyczynek do historii Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego w latach 1918/19, Warszawa 1939
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 378 : Nogaj Stanisław, Pamiętnik powstańca wielkopolskiego (maszyn.)
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 379: Relacje i wspomnienia dotyczące powstania wielkopolskiego: 1. Poznań, część lV (autorzy relacji od N-S)
źródła: Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 85 / 1884; Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 427 / 1884; Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/212, skan 38 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1889, Księga urodzeń t. IV; APP, Akta miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców miasta Poznania; WBH, Kolekcja akt personalno - odznaczeniowych; Głos Wielkopolski. 1964.12.02 R.20 nr 286 Wyd.A; Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 411: Życiorysy powstańców wielkopolskich: G - tom Il (Gebor Stanisław - Gniewkowski Czesław); WTG Gniazdo, Projekt Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; dok. grobu Małgorzata Jurga.
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
…………………………………………………..
Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 85 / 1884
Adalbertus Gniatczyński (31 lat)
Helena Braun poprzednio zamężna Dymińska (30 lat)
Dodatkowe informacje: wdowa (pierwszy ślub: Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 159 / 1880 - Caesar Bronislaus Dymiński (ur. 1840) ojciec: Joseph Dymiński , matka: Konstanze Krysztofowicz i Stanislava Barbara Helene Braun (ur. 1854) ojciec: Max Braun , matka: Marie Kurowska; Parafia katolicka Poznań - par. św. Marii Magdaleny, wpis 36 / 1880 Bronislaus Dymiński (39 lat) i Helena Braun (26 lat))
Urząd Stanu Cywilnego Poznań, wpis 427 / 1884
Franz Adalbert Gniatczyński alias Gniotczyk (ur. 1853)
ojciec: Anton Gniotczynski , matka: Elisabeth Metelska
Stanislava Barbara Helene Dyminska z domu Braun (ur. 1854)
ojciec: Max Braun , matka: Marie Kurowska
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/212, skan 38 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1889, Księga urodzeń t. IV
Stefan Roch, rodzice: Wojciech Gniatczyński, Helena Braun,
Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1893, Księga urodzeń t. I
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/276, skan 178
Anton Marian , rodzice: Adalbert Gniotczyński, Helene Braun,