Gertych Tadeusz Jan (1865-1926)
Gertych Tadeusz Jan (1865-1926)
Urodził się 12 VIII 1865 r. w miejscowości Wielka Wieś (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Buk) w rodzinie Jana (ur. 3 VII 1831) i Marsaliny z d. Kampf (16 X 1832 - 6 VI 1895). Z tego związku urodziło się jeszcze co najmniej troje dzieci Anna (27 V 1863) i Stanisława po mężu Barcikowska - Uczestniczka Powstania Wielkopolskiego (25 VII 1870 Wielka Wieś - 9 V 1953 Leszno) i Powstaniec Wielkopolski, major w stanie spoczynku - Józef (18 XII 1874 Rudnicze w powiecie wągrowieckim - 28 I 1935 Poznań, spoczywa na cm. jeżyckim w Poznaniu).
14 VII 18866 r. rodzina z Czajkowa przeprowadziła się na Garbary, a w 1887 r. zamieszkali na Garbarach.
………………………………
Tadeusz 22 IX 1921 r. poślubił w Poznaniu Marię Anielę z d. Marecka (ur.1 VIII 1885, zm. 14 X 1936 r., córka Józefa i Łucji z d. Szurmańska). Z tego związku urodzili się Zbigniew Stanisław (26 X 1922 Poznań - 4 VII 2008 w Warszawie, pochowany na cm. Rakowickim w Krakowie, polityk, ekonomista, agrotechnik, profesor, specjalista w dziedzinie ogrodnictwa i warzywnictwa, wolnomularz, poseł na Sejm PRL II, III, VIII i IX kadencji, w latach 1982–1985 wicemarszałek Sejmu VIII kadencji, od 1994 członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, Wiceprezes Rady Ministrów w rządzie Zbigniewa Messnera (1985–1987); w czasie II wojny światowej walczył w Armii Krajowej, był więziony w obozach i więzieniach niemieckich) i Maria (7 VIII 1924 - 9 VIII 1924).
Był inicjatorem a następnie dyrektorem Banku Pożyczkowego na św. Łazarzu w Poznaniu. Placówka początkowo funkcjonowała pod nazwą "Bank Pożyczkowy Eingetragene Genossenschaft mit unbeschränkter Haftpflicht w Poznaniu". Siedziba Banku znajdowała się w kamienicy Stanisława Stolpego przy ulicy Łazarskiej nr 1 (obecnie Głogowskiej) i początkowo obejmowała jedno pomieszczenie.
"Dynamiczny rozwój Banku Ludowego po 1900 r., przejawiający się m. in. dużym przyrostem liczby członków, zarówno z terenu Jeżyc, jak również Sołacza, Łazarza i Wildy – wsi przyłączonych do miasta również w 1900 r., spowodował potrzebę utworzenia następnej polskiej spółdzielni kredytowej. Napływ nowych członków przyczyniał się bowiem do zwiększenia grona klientów Banku i jednoczesnego pogorszenia ich obsługi. Powstanie nowego banku na Łazarzu popierał również ówczesny dyrektor Banku Ludowego Stanisław Chmielewski. Inicjatorem powstania nowego banku były przede wszystkim stowarzyszenia i bractwa, działające przy kościele pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej na Łazarzu, którym przewodniczył ks. Teofil Kłos, wspierany przez liczne grono rzemieślników, kupców, właścicieli kamienic, rolników łazarskich i górczyńskich, a także inteligencję i robotników miejscowych zakładów pracy. Do powstania nowego banku przyczyniły się również tradycje stowarzyszeniowe rolników górczyńskich, związane przede wszystkim z działalnością Kasy Pożyczkowej, powstałej czterdzieści lat wcześniej w ramach Towarzystwa Rolniczego Małych Posiadłości, później – kółka rolniczego w Górczynie. Wielu członków tego kółka rolniczego było w późniejszym okresie członkami Banku Pożyczkowego i wchodziło w skład jego władz. Powołanie do życia banku nastąpiło na zebraniu założycielskim, które odbyło się w dniu 14 marca 1907 r. pod przewodnictwem wice patrona Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych – dr Teofila Rzepnikowskiego. Zatwierdzenie statutu i uchwał powziętych na tym zebraniu nastąpiło na walnym zgromadzeniu w dniu 12 kwietnia tegoż roku. Rejestracja nowego banku, w Kancelarii Królewskiego Urzędu Sądowego w Poznaniu, pod nazwą: "Bank Pożyczkowy Eingetragene Genossenschaft mit unbeschränkter Haftpflicht w Poznaniu" nastąpiła w dniu 19 kwietnia 1907 r. pod nr R 75 w rejestrze spółek. Bank Pożyczkowy przyjął nieograniczoną odpowiedzialność członków. Siedziba Banku znajdowała się w kamienicy Stanisława Stolpego przy ulicy Łazarskiej nr 1 i obejmowała jedno pomieszczenie." - czytamy na stronie Poznańskiego Banku Spółdzielczego.
Tadeusz zmarł w Poznaniu 15 VI 1926 r. Pochowany na cmentarzu parafialnym Matki Boskiej Bolesnej na Górczynie, ul. Piotra Ściegiennego 15, spoczywa kwatera IIL rząd 7 miejsce 1
https://www.poznan.pl/mim/public/necropolis/plan.html?mtype=cemeteries&cm_id=6&id=308179&surname=Gertych&name=Tadeusz#
https://billiongraves.com/grave/Tadeusz-Gertych/16089802
To także miejsce pochówku jego żony Marii zmarłej 14 X 1936 r. (uwaga na nagrobku Maria ma błędnie podany rok urodzenia wpisano bowiem 1895 a urodziła się w 1885
…….
Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ i organizatorem Straży Ludowej na poznańskim Łazarzu. Gertych nie brał udziału w Powstaniu Wielkopolskim z bronią w ręku a był członkiem Rady Ludowej m. Poznania, został powołany do komisji pogrzebowej wspólnie z Mieczysławem Andrzejewskim (30 XII 1884 Poznań - 27 VI 1964 tamże, spoczywa na poznańskim Junikowie). W projekcie WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego został wymieniony:
Tadeusz Gertych
jednostka: Straż Ludowa Dzielnica V
status/stopień: dowódca
uwagi: dowódca Straży Ludowej Dzielnicy V
źródła:
Działalność P.O.W. w Poznaniu. Przyczynek do historii Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego w latach 1918/19, Warszawa 1939
Archiwum Państwowe w Poznaniu, Zespół: Zarząd Okręgowy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w Poznaniu, sygn. 378 : Nogaj Stanisław, Pamiętnik powstańca wielkopolskiego (maszyn.)
Czubiński Antoni, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919. Geneza – charakter – znaczenie, Poznań 2002
Polak Bogusław, Wojsko Wielkopolskie 1918-1920, [Koszalin] 1990
Czubiński Antoni, Grot Zdzisław, Miśkiewicz Benon, Powstanie wielkopolskie 1918-1919. Zarys dziejów, Warszawa – Poznań 1983
Gomolec Ludwik (wybór), Na froncie północnym powstania wielkopolskiego 1918-1919. Wspomnienia, wybór i wstęp Ludwik Gomolec, Poznań 1973
Karwat Janusz (wybór i oprac.), Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego, Biblioteka "Kroniki Miasta Poznania", Poznań 2007
Powstaniec Wielkopolski. Czasopismo poświęcone historji Powstania Wielkopolskiego 1918-19 r. w świetle osobistych wspomnień powstańców, Zeszyt wstępny, Poznań 1933
źródła: Archiwum Państwowe w Poznaniu 3253/6.1/44, skan 384 Buk (par. rzymskokatolicka) - akt urodzenia/chrztu, rok 1865 , Wykaz urodzeń, małżeństw i zgonów; Archiwum Państwowe w Poznaniu. Akta Miasta Poznania, Kartoteka mieszkańców; Kurier Poznański 1926.06.17 R.21 nr 274; Kurier Poznański 1926.06.16 R.21 nr 272; Wyszukiwarka grobów dla miasta Poznania; Wyszukiwarka grobów billiongraves; WSPOMNIENIA Z POWSTANIA WIELKOPOLSKIEGO Wybór i opracowanie: Janusz Karwat, Wydawnictwo Miejskie, Poznań 2007;
©Genealogia Powstańców Wielkopolskich 2025
Archiwum Państwowe w Poznaniu 3253/6.1/44, skan 384 Buk (par. rzymskokatolicka) - akt urodzenia/chrztu, rok 1865 , Wykaz urodzeń, małżeństw i zgonów
Thadeus Joanes , rodzice: Joannes Giertych, Michalina Kompt ,
Archiwum Państwowe w Poznaniu 1926/1/149, skan 262 Poznań (USC) - akt urodzenia, rok 1885, Księga urodzeń t. III
Maria Aniela , rodzice: Josef Marecki, Lucia Szurmińska ,